تا کنون ثابت شده است که حضور در فضا تغییرات عجیبی در بدن فضانوردان ایجاد می کند، که می توان به تحلیل توده عضلانی یا افزایش قد تا حدود 5 سانتی متر اشاره کرد. اما دانشمندان تاثیر ظریف دیگری را نیز شناسایی کرده اند – حضور در فضا تاثیر مخرب جدی بر قوه بینایی فضانوردان دارد.
در واقع، هشتاد درصد فضانوردانی که ماموریت های طولانی مدت در فضا را تجربه کرده اند علایمی از نوع ناشناخته ای مشکلات بینایی را تجربه کرده اند که با نزدیک بینی همراه است.
البته این امر که فضانوردان هنگام سفر به فضا باید از دید 20/20 برخوردار باشند صحت ندارد، اما در عین حال بینایی آنها باید کاملا سالم و بی عیب و نقص باشد. بنابراین این تاثیر می تواند مشکلی بسیار بزرگ برای پروژه اعزام انسان به مریخ باشد.
خب، حالا چه عاملی این مشکل را ایجاد می کند؟ جان فیلیپس که در سال 2005 در ایستگاه بین المللی فضایی حضور داشت، نخستین شخصی بود که متوجه این مشکل شد.
در مدت زمانی که او در فضا و در ایستگاه بود احساس تغییراتی در قدرت بینایی خود می کرد ولی این تغییرات در حدی نبود که آن را به گروه کنترل گزارش کند. ولی در معایناتی که پس از بازگشت به زمین بر روی او انجام شد مشخص شد که در مدت اقامت شش ماهه وی در فضا، بینایی او از 20/20 به 10/20 تقلیل یافته است. علاوه بر آن در آزمایشات مشخص شد که غیر از بینایی ، چشم های او هم تغییر کرده اند.
در گزارش پزشکان اینگونه قید شده است که
پشت چشمان او مسطح تر شده است و رتین را به سمت جلو فشرده است. چین هایی در مشیمیه نیز دیده می شد و اعصاب بینایی ملتهب هستند.
ناسا در ابتدا تصور کرد که این موردی خاص است که فقط در فیلیپس دیده شده است. ولی بعدا مشخص شد که اکثریت فضانوردان در مدت اقامت خود در فضا و یا هنگام بازگشت از مشکلات بینایی رنج برده اند.
ناسا این تاثیر را سندروم "اختلال بینایی فشار داخل جمجمه ای" یا VIIP نام گذاشته و احتمال بسیار زیادی داده می شود که این سندروم از کمبود جاذبه که افزایش فشار در سر فضانوردان را به دنبال دارد ناشی شود.
وقتی بر روی زمین هستیم، نیروی جاذبه مایعات را به سمت پاها می کشد، اما در فضا، این اتفاق رخ نمی دهد و حدود دو لیتر مایعات به سمت مغز فضانوردان هدایت می شود. این مایع اضافه در مغز به پشت کره چشم فشار می آورد و آن را مسطح می کند و رتین را به سمت جلو می فشارد و دید را مختل می کند.
مشکل اینجاست که مسطح شدن کره چشم در اسکن مشخص می شود، اما تنها راه برای کنترل فشار داخل جمجمه ای با روش های دشواری همچون ایجاد سوراخ در جمجمه ممکن است که در فضا امکانپذیر نیست.
اما در آینده قطعا ناسا به این موضوع دقت خواهد کرد و به دنبال راهی برای رفع آن خواهد بود. در حال حاضر محققان مشغول آزمایش روش هایی برای کاهش فشار وارده بر چشم هستند و فضانوردان باید بطور مداوم لباسی به نام Russian Chibis به تن داشته باشند. این لباس در واقع شلواری است که هوا را از اطراف پای فضانورد تخلیه می کند و به نوعی تاثیری مشابه جاذبه را پدید می آورد.
منبع: تک شات