رود کارون پرآبترین و بزرگترین رود ایران است. این رود با طول ۹۵۰ کیلومتر طولانیترین رود و همچنین تنها رود ایران است که بخشی از آن قابل کشتیرانی است.
سرچشمه شاخههای اصلی کارون (ارمند و بازفت)، زردکوه بختیاری در استان چهارمحال و بختیاری است ولی شاخههای فرعی آن از کوههای مختلف سرچشمه میگیرند مانند خرسان از دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد و دز از ارتفاعات لرستان.
این رود، پس از عبور از مناطق کوهستانی و پر پیچ و خم، در منطقهای به نام گتوند وارد دشت خوزستان میشود. رود کارون در شمال شوشتر به دو شاخه تقسیم میشود که در جنوب شوشتر به یکدیگر متصل میشوند.
مهمترین شاخه فرعی کارون، رود دز است که در شمال اهواز به کارون ملحق میشود. رود کارون در مرز ایران و عراق، به اروندرود پیوسته و روانه خلیجفارس میشود.
سدهای مختلفی روی این رودخانه ساخته شدهاند که مهمترین آنها، سدهای کارون۱، کارون۳، کارون۴، مسجدسلیمان و در پایینتر، سدهای شوشتر- عقیلی و گتوند میباشند.
امروزه در دنیا بحث انتقال آب برای توسعه یک منطقه (به استثنای آب شرب) منسوخ شده است و برای توسعه یک منطقه از مزیتهای آن منطقه استفاده میکنند. اما موضوع انتقال و برداشت آب از منابع و سرچشمه كارون چند سالی است در مراكز تحقیقی آب مطرح است و امسال با توجه به بروز خشكسالی كشور، به یكی از دغدغههای مهم مردم و كارشناسان و متخصصان تبدیل شده است.
اكنون متخصصان به ویژه اساتید دانشگاه شهید چمران اهواز، از به ظرفیت نرسیدن استفاده از سدهای احداث شده بر رودخانه كارون ابراز نگرانی كردهاند، این متخصصان بر این باورند كه اگر برداشتهای درخواست شده کشاوزران و دیگر اقشار ـ که عمدتا نیز غیرقانونی برداشت میکنند ـ تحقق یابد، تامین برق از نیروگاه برق آبی كارون3 به كمتر از 20 درصد خواهد رسید كه كشور نیز از این بابت ضرر جبرانناپذیری خواهد كرد.
این در حالی است كه انتقال آب کارون از سرچشمههای این رود به دیگر استانها، خارج از تعهداتی است که وزارت نیرو در سفر استانی هیات دولت به مردم و مسوولان داده است. در حالی كه بنا بر پیشبینیهای اداره هواشناسی استان، بارشهای امسال نسبت به سال گذشته، 10 تا 15 درصد کاهش پیدا خواهد كرد.
معاون امور عمرانی استاندار خوزستان در این زمینه میگوید: وزارت نیرو تعهد داده است، انتقال آب کارون در صورتی انجام میشود که احداث پنج سد در استان به پایان برسد؛ چنین كاری از سوی وزارتخانه نیرو، غیرفنی است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خوزستان نیز با اشاره به کاهش آب تالابها و رودخانههای استان گفت: انتقال آب کارون، محیط زیست استان را به خطر میاندازد. در میان اعتراضات مسوولان و مردم، مبنی بر انتقال آب از كارون تاكنون راهكار دولتمردان برای حل این مسئله چارهساز نشده و باعث مشكلات عدیده بسیاری چون كمبود آب در شهرهای مسجدسلیمان و هورالهویزه ـ كه مردم آنجا با تانكر آب گذران زندگی میكنند ـ شده است.
مردم مسجدسلیمان در 48 ساعت چهار ساعت آب دارند
مردم در مسجدسلیمان اولین شهر نفتی خاورمیانه به صورت چند ساعت در روز و شیفتی دارای آب هستند. مردم این شهر به خاطر ندارند که دو روز پشت سرهم آب داشته باشند. شاید این شهر تنها شهری باشد كه در طول 48 ساعت سه یا چهار ساعت آن هم نصف شب از آب بهرهمند باشد.
جالب اینكه با كوچكترین بارندگی به دلیل مشكلات انتقال آب گاه تا چند روز آب كل شهر قطع میشود. در حالیکه دو سد آبی از بزرگترین نیروگاههای کشور یعنی سد شهیدعباسپور و سد مسجدسلیمان تنها در فاصله 20 کیلومتری شمال این شهرستان هستند و رود کارون از فاصله هفت کیلومتری این شهر میگذرد. اجرای پروژه انتقال آب دز كیفیت آب كارون را كاهش میدهد.
به گفته حجتالاسلام سیدناصر موسوی نماینده مردم رامهرمز و رامشیر در مجلس اجرای پروژه انتقال آب دز از سرشاخههای این رودخانه كیفیت آب كارون را كاهش خواهد داد. با اجرای طرحهای انتقال آب از سرشاخههای رودخانه دز، دبی آب این رودخانه كاهش مییابد و با توجه به تاثیرپذیری رودخانه كارون از آب رودخانه دز، كاهش دبی آب دز، كیفیت آب جاری در رودخانه كارون را نیز كاهش میدهد.
نایبرئیس كمیسیون انرژی مجلس با اشاره به هدف انتقال آب از سرشاخههای رودخانه دز، گفت: در صورتی كه انتقال آب تنها با هدف تامین آب شرب شهر قم صورت میگرفت، اعتراض در این مورد وجود نداشت، اما متاسفانه براساس شواهد، بیم آن میرود كه انتقال آب با اهدافی غیر از تامین آب شرب به دیگر شهرهای كشور انجام شود.
با توجه به اینكه بارها از وزیر نیرو خواسته شده بود، اجرای پروژه انتقال آب از سرشاخههای رودخانههای استان خوزستان را به تعویق اندازد، وزیر نیرو در نشستی كه با حضور مجمع نمایندگان استان خوزستان در محل استانداری استان برگزار شده بود، به صراحت از اجرایی نشدن پروژه انتقال آب از سرشاخههای رودخانه دز در زمان حاضر خبر داده بود. پروژه انتقال آب از سرشاخههای رودخانه دز در حالی اجرایی میشود كه وزارت نیرو به دلیل كمبود آب در رودخانههای استان، اجازه برداشت آب را به كشاورزان خوزستان نمیدهد.
برخورد قانونی با آلودهكنندگان كارون
به گفته معاون امور عمرانی استانداری خوزستان، صنایع بزرگ در خوزستان وادار به ایجاد تصفیهخانه پساب صنعتی شدند تا از ورود بیش از حد مواد آلودهكننده به كارون جلوگیری شود.
سیدعباس طباطبایی گفت: تا تاسیسات بخش فاضلاب اهواز به بهرهبرداری نرسد، نمیتوان از ورود آن به رودخانه جلوگیری كرد، زیرا در غیر این صورت ممكن است اثرات نامطلوبی بر بخشهای دیگر مانند خاك بگذارد.
وی با تاكید بر نصب تصفیهخانه پساب صنعتی در واحدهای صنعتی استان گفت: به عنوان مثال كار احداث تصفیهخانه پساب شهرك صنعتی اهواز تاكنون حدود 99 درصد با پیشرفت فیزیكی همراه بوده است و امیدواریم این پروژه ظرف دو ماه آینده به بهرهبرداری برسد. به گفته طباطبایی، بیشترین آلودگیهای رودخانه كارون ورود فاضلاب و پساب واحدهای تولیدی و صنعتی است.
افزایش تزریق پساب به چاههای دفعی كارون
با توجه به گفته رئیس مهندسی تولید شركت بهرهبرداری نفت و گاز كارون تزریق پساب واحدهای نمكزدایی شماره یك و سه اهواز در چاههای دفعی حوزه عملیاتی این شركت، 60 هزار بشكه افزایش یافته است.
حسن یوسفینژاد گفت: با توجه به روند رو به رشد تولید نفت نمكی و پیشبینی كمبود ظرفیت برای سالهای آینده، همچنین با هدف جلوگیری از آلودگیهای زیستمحیطی، پروژه نصب شش دستگاه تلمبه تزریق پساب در واحدهای نمكزدایی شماره یك و سه اهواز در دستور كار قرار گرفت.
با راهاندازی نخستین تلمبه تزریق پساب در واحد نمكزدایی شماره 3 اهواز، ظرفیت تزریق پساب این كارخانه از10 هزار بشكه در روز، به 20 هزار بشكه در روز افزایش یافته است.
ترا بخدا اين استان شهيد پرور را نخشكانيد اين استان استان كورش كبير واستان شهيد پروري است كه قلب ايران است واگر اين استان نباشد كشور دچار معضلي بزرگ مي شود.