ایران: همزمان با افزايش تنش ها بين هند و پاكستان كه به صف آرايى نظامى دو طرف منجر شده است، ديروز فرمانده اينترپل (آژانس پليس بين الملل) وارد اسلام آباد شد تا اولين مرجع بين المللى باشد كه در رايزنى با پاكستان، پرونده حملات بمبئى را در سطح بين المللى پيگيرى مى كند.
تحقيقات اينترپل درباره حملات بمبئى ماه پيش از اينترپل هندوستان شروع شد.
گفته مى شود رونالد نوبل، فرمانده اينترپل در ديدار با رحمان مالك مسئول امور تروريستى پاكستان به وى پيشنهاد داده با يكديگر بر روى دو پرونده حملات بمبئى و حمله ماه سپتامبر به هتل ماريوت در اسلام آباد كار كنند.
اين در حالى است كه همين مقام مهم دولت گيلانى (رحمان مالك) روز قبل خبر داده بود كه تحقيقات اش درباره پرونده هتل ماريوت تكميل شده و براساس آن گروه وهابى «لشكر جهنگوى» كه به «اسب ترواى» القاعده براى انجام عمليات تروريستى معروف شده، انفجار در اين هتل ۵ ستاره اسلام آباد را هدايت كرده است.
رونالد نوبل پس از ديدار با رحمان مالك و افسران اطلاعاتى پاكستان مدعى شده اگر پاكستان، پروژه تحقيق بين المللى اين سازمان را امضا كند آنها خواهند توانست تروريست هاى جهانى را كه در بين آنها بانيان حملات ۲۶ تا ۲۹ نوامبر بمبئى هم ديده مى شوند، شناسايى كرده و مانع تكرار چنين حملاتى شوند.
ورود اينترپل به پرونده بمبئى يكى از خواسته هاى پنهانى هندوستان و امريكا در غائله اخير است. واشنگتن و دهلى نو از زمان حملات بمبئى بارها گروه لشكر طيبه كه در پاكستان ريشه دارد را مسئول اين حملات دانسته اند و حتى سعى كرده اند با كسب حمايت هاى جهانى، مجوزى براى حمله به پايگاه اين گروه در كشمير و خاك پاكستان بيابند.
البته تلاش ها و تحركات هندوستان در اين ارتباط چندان جاى شگفتى ندارد. زيرا دو كشور رقباى ديرين يكديگر به حساب مى آيند كه اين رقابت با دستيابى به انرژى هسته اى بيشتر هم شده است، آنها سابقه سه جنگ را كه در هر سه هندوستان طرف پيروز بوده است، در روابط مشترك خويش دارند.
اكنون در وضعيتى كه دو كشور در آن قرار گرفته اند، چند سناريو قابل پيش بينى است.
بدترين فرضيه، فرضيه جنگ است. هر چند ۱۰ روز پيش پاكستان از ورود هواپيماهاى جنگنده هندى به حريم هوايى پاكستان خبر داد و روز گذشته ارتش اين كشور از برقرارى وضعيت قرمز و آماده باش تمام نيروهاى خود خبر داد اما سناريوى جنگ غيرمحتمل ترين امكان در روابط دو كشور است.
هيچ كس در هر دو كشور نه انتظار وقوع چنين چيزى را دارد و نه آن را مى خواهد. پراناب موكرجى، وزير خارجه هند مى گويد: هند احتمال تمام گزينه ها را بازگذاشته است.
با اين كه رسانه هاى دهلى گزينه جنگ را محتمل ترين و درست ترين گزينه خوانده اند اما موكرجى تأكيد كرده است جنگ آخرين گزينه اى است كه آنها مى توانند به آن بينديشند زيرا هرگز هيچ مشكلى را حل نمى كند.
اما از ديگر سو مقامات پاكستان با ديده ترديد به اين گونه سخن گفتن ها مى نگرند. دليل آنها نيز همان تجاوز به حريم هوايى كشورشان در ۱۰ روز پيش توسط جنگنده هاى هندى است. به همين دليل هم هست كه اسلام آباد ارتش خود را به آماده باش فرا خوانده و در چند روز اخير بارها از زبان مقامات پاكستانى شنيده شده است كه ارتش در آمادگى كامل براى مقابله با هر نوع حمله اى به سر مى برد.
دو كشور در سال ۲۰۰۲ نيز تا آستانه جنگ پيش رفتند. در آن هنگام جرقه هاى جنگ پس از آن روشن شد كه گروه هاى افراطى لشكر طيبه كه در بخش تحت كنترل پاكستان در كشمير مستقر است به پارلمان هندوستان حمله كردند. اما در نهايت به دليل آن كه احتمال درگيرى اتمى بين دو كشور زياد بود، اين منازعه با دورانديشى دو طرف حل و فصل شد.
از آن زمان همواره يكى از خواسته هاى هند از پاكستان در پروژه هاى ملى كه با هم دنبال مى كردند، ريشه كنى افراطى ها در پاكستان بوده است. در تنش و بحران كنونى نيز انتظار مى رود دو طرف به گزينه هايى بهتر از جنگ بينديشند. هر چند نبايد فراموش كرد كه اگر يكبار ديگر حمله تروريستى مشابهى عليه هندوستان صورت گيرد، آنگاه دهلى نو از طرف مردم خود بشدت تحت فشار قرار خواهد گرفت تا به گزينه هايى كه حالا غيرمحتمل هستند، بينديشد.
سناريوى دوم سناريوى نه جنگ، نه صلح است. برخى تحليلگران مى گويند جناحى از ژنرال هاى پاكستان حاضر نيست از برخى افراطى هاى قديمى دست بكشد، در اين صورت مى توان سناريوى نه جنگ، نه صلح را براى روابط دو كشور نوشت. اين وضعيت براى هر دو كشور زيانبار است. زيرا در اين صورت احتمال اين كه برخى معرضان باعث بى ثباتى در مرزهاى مشترك دو كشور شوند، بسيار خواهد بود. اين مى تواند بازگشتى به دوران قبل از سال۲۰۰۲ باشد و جهانيان را نيز در ترس از احتمال بحران اتمى بين دو همسايه فرو ببرد.
اين وضعيت همچنين شرايط را براى غربى ها كه تلاش دارند جنگ افغانستان را به سامان برسانند، بغرنج خواهد كرد. اين سناريو به نفع تندروها نيز هست.
برخى از گروه هاى افراطى كه از عملكرد تبعيض آميز هند در كشمير سرخورده اند، پيمان هاى قوى با القاعده و طالبان در مناطق قبيله نشين پشتون ها در پاكستان در حاشيه مرز با افغانستان برقرار كرده اند. قبيله هايى كه اسلام آباد بشدت درگير مبارزه با آنها است.
روشن است كه گزينه ايده آل گزينه صلح است اما در عين حال اين خوشبينانه ترين احتمال است زيرا با دخالت هاى جهانى كه حال در پرونده بمبئى ديده مى شود، دست كم در كوتاه مدت كه اين گزينه بهترين راه حل براى مبارزه با تروريسم در منطقه است، به دست نمى آيد.