صنعت خودرو جهان در مقوله طراحی محصول دو مسیر متفاوت را طی می کند. اگر نگاهی به روند این صنعت در 10 سال گذشته بیندازیم، در بخش فنی خودروها بیش از پیش از گیربکس های اتوماتیک استفاده می کنند. حتی بسیاری از پیکاپ های فول سایز نیز که ذاتا قابلیت های آفرود نیز دارند، به سمت استفاده از گیربکس های اتوماتیک روی آورده اند و اقبال بازار جهانی نسبت به این خودرو نیز گسترش یافته است.
در بخش موتور نیز روند کاهش مصرف سوخت در طراحی موتورها باعث شده مهندسین طراح موتور به سراغ استفاده از سیستم های پرخوران همچون سوپر شارژ رفته و حجم موتورها را به منظور کاهش مصرف سوخت و آلایندگی کم تر کاهش دهند. البته که با استفاده از سیستم هایی چون توربوشارژر قدرت از دست رفته ناشی از کاهش حجم موتور جبران می شود.
مسیر دیگر خودروسازان جهان در بخش فنی حرکت به سمت تولید خودروهای هیبرید هرچه بیشتر و البته تولید خودروهای تمام برقی است. به شکلی که تا سال 2030 احتمالا در اروپا کمتر خودروسازی وجود خواهد داشت که هنوز موتورهای درون سوز را در لیست تولید خود داشته باشد. از طرفی تولید خودروهای برقی که آلایندگی آنها صفر است، به پاک نگهداری محیط زیست نیز کمک می کند.
طراحی بدنه
اما در طراحی بدنه شرایط کمی متفاوت است. معیارهای فنی در این قسمت کم تر از بخش های پلتفرمی که در بالا اشاره شد، مد نظر طراحان قرار می گیرد. هر چند استانداردهای تصادف با عابر پیاده و مصرف سوخت می تواند محدودیت هایی در طراحی هندسی بدنه داشته باشد، اما این بخش از کار بیشتر تابع مُد روز است تا مسائل فنی.
از جمله مثال هایی که می توان در این بخش از آن نام برد، چراغ های به هم پیوسته عقب است. اگر به حافظه تاریخی خودروسازی مراجعه کنیم، در دهه 60 و به خصوص 70 میلای خودروهای آمریکایی از جمله نمونه هایی بودند که چراغ های به هم پیوسته داشتند. محصولاتی چون لینکولن یکی از جدی ترین خودروهای تشریفاتی جهان از چراغ هایی به این سبک استفاده کرده است.
از حدود 10 سال قبل با گرایش تولیدکنندگان آمریکایی همچون Dodge به چراغ های به هم پیوسته، دوباره تب این خودروها در جهان بالا گرفته است و امروز خودروسازانی همچون هیوندایی نیز از این روش در تولید خودرو استفاده می کنند. البته در ایران نیز تارا سدان اندازه متوسط ایران خودرو در بخش عقب با استفاده از همین المان ها طراحی شده است.
اقتباس از خودروسازان بزرگ
به طور کلی امروز زبان طراحی خودرو در جهان یک زبان مشترک است که المان های کلی آن را می توانید در بسیاری از خودروهای روز ببینید. در واقع این المان ها هستند که مُد در طراحی خودرو را معنا می کنند و کارشناسان طراحی خودرو عقیده دارند المان های امروزی دست کم می توانند تا حدود 5 سال دیگر اصلی ترین فرمول طراحی خودرو در جهان باشند.
از این رو بسیاری خودروسازان جهان در سال های گذشته با الگوبرداری از این سبک توانسته آن خودروهای به روزی را طراحی تولید کنند. احتمالا سازندگان چینی را می توان بهترین مثال برای این روش دانست. این خودروسازان که از نظر زبان طراحی در محصولات دارای سبک خاصی نبودند، به خصوص در 5 سال اخیر توانسته اند خودروهایی را طراحی کنند که به نوعی دارای شخصیت خاص خود باشند.
در واقع این سازندگان سعی کرده اند با استفاده از طراحان بزرگ جهان از فاکتورهای کلی استفاده کننده اما در نهایت محصولی را به مرحله تولید برسانند که نشانه های آن برند را با خود به یدک بکشد. البته در ایران نیز طی 10 سال گذشته تلاش هایی در این عرصه شده است. به طور مثال ایران خودرو به عنوان بزرگ ترین خودروساز کشور سدان دنا را با الگوهای خاص اروپایی به خصوص در چراغ های عقب طراحی کرد. اما حالا زبان طراحی در جهان عوض شده است و این خودروساز نیز در پس زبان جدید محصولات جدیدی را طراحی کرده است.
عبور از سمند و دنا
اگر قرار باشد در خصوص طراحی خودرو ایران صحبت کنیم، باید بعد از سمند و دنا به سراغ ری را برویم. خودرویی که از نظر طراحی یک Cut میان دوران قبل از خود و بعد از خود است. این خودرو در واقع یک کراس اور کامپکت شهری است که می توانید الگوهای خاص طراحی روز جهان را در آن ببینید. در ری را همچون خودروهای قبلی دیگر خبری از گریل سنتی جلوپنجره نیست و در این بخش شبکه ای گسترده وجود دارد که فضای بزرگی از نمای جلو را اشغال کرده است.
حتی این سبک از طراحی را می توانید در TF21 محصول جدید ایران خودرو که به تازگی رونمایی شده است نیز ببینید. بخش پایین سپر این خودرو شبکه ای گسترده و به سبک کهکشانی است که در اغلب خودروهای روز جهان مشاهده می شد. ضمن این که عدم استفاده از حجم پردازی های گرد روی بدنه کناری خودرو که در گذشته در محصولات پژو قابل رایت بود نیز از روش های جدید طراحی به حساب می آید.
از دیگر مشخصات طراحی سبک جدید در TF21 باید به مرزهای کناری سپر جلو اشاره کرد که که در بعضی از محصولات هیوندایی از جمله جنسیس برقی نیز قابل مشاهده است. در واقع از نظر بصری این اشکال چهره خودرو را تهاجمی تر نشان می دهد. از دیگر المان های جذاب در این خودرو باید به ستون های اسیستاده و خط شانه ان اشاره کرد که شاید اقتباسی از محصولات MINI و MG باشد.
البته در این مطلب قصد تحلیل جزء به جزء طراحی TF21 را نداریم. اما آنچه که مسلم است این که ایران خودرو شهامت طراحی خودرو با استفاده از المان های روز و الگوبرداری از محصولات موفق صنعت خودرو جهان را پیدا کرده است. این راهی است که خودروسازان چینی در 10 سال گشذته رفته اند و امروز خودروهای این کشور حتی در بازارهای اروپایی نیز به فروش می رسند.
به طور کلی نباید فراموش کرد همواره لیدر طراحی خودرو در جهان معمولا یک خودرو است و حتی بزرگ ترین خودروسازن جهان نیز از آن سبک الگوبرداری می کنند. راهی که اتفاقا مسیر درست رسیدن به بلوغ در طراحی خودرو است و حتی خودروسازان کره ای نیز دو دهه قبل از همین روش استفاده کردند.
در واقع استفاده از ترندها و سبک های طراحی خودرو در جهان یک روش موفق در طراحی محصولات است و این موضوع را نمی توان کپی برداری دانست. زیرا در غیر این صورت بعد از دوج چارجر باید گفت همه خودروهایی که در جهان چراغ های به هم پیوسته دارند، تقلیدی از این خودرو هستند!