20 مانع در راه جذب سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي در فوتبال!

فوتبال به‌عنوان يک صنعت مهم و عاملي اثرگذار در رشد اقتصاد كشورهاي همواره مورد توجه بوده است. به راستي چرا سرمايه گذارن خارجي جذب صنعت‌ فوتبال‌ ايران نمي شوند؟ آيا مي‌توان با رفع اين موانع صنعت فوتبال را در ايران گسترش داد؟

به گزارش ايران؛ "بررسي موانع نهادي‌ اثرگذار بر جذب سرمايه‌گذاري‌هاي‌خارجي در صنعت‌ فوتبال‌ ايران" عنوان تحقيقي است كه توسط جواد مرادي، مدرس دانشگاه آزاد شهرکرد و محمدرضا مرادي، استاديار دانشگاه شهرکرد در هفتمين همايش بين‌المللي تربيت بدني و علوم ورزشي ارائه شد.

بخشي از اين تحقيق در زير آمده است:

ورزش و تفريحات سالم در کشورهاي توسعه‌يافته به‌عنوان يک صنعت مهم و عاملي اثرگذار در رشد اقتصاد ملي بسيار مورد توجه‌است و يکي از بزرگترين و درآمد زاترين صنايع در قرن بيست ويک به‌شمار مي رود. اين صنعت به سرعت جهاني ‌شده و قلمرو آن همه‌جا را تسخير کرده است. در بين تمامي ورزش‌ها، فوتبال به‌گواه تمام شواهد موجود، پر طرفدارترين و محبوب‌ترين ورزش در جهان و کشورمان است. تأثيرات اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي ‌و سياسي فوتبال (در سطح‌ ملي‌ و بين ‌المللي)، آنرا به پديده غيرقابل تفکيک زندگي امروز در بسياري از کشورها تبديل کرده‌است.

فوتبال در كشورهايي چون انگلستان و اسپانيا، فوتبال به منزله ماشين اقتصادي عمل مي‌كند كه سالانه ميليون‌ها دلار درآمد دارد. امروزه و با تشديد پديده هايي همانند جهاني شدن و با ظهور شرکت هاي چند مليتي و سرمايه گذاران خارجي (نظير حاميان مالي)، صنعت ورزش نيز دستخوش تغييرات زيادي گرديده است.

اين شرکت ها با در اختيار داشتن بيش از دو سوم تجارت جهاني نقش اساسي در اقتصاد کشورها دارند. در اين زمينه مي توان از فوتبال انگلستان به عنوان نمونه برتر در جذب شرکت هاي فرامليتي و سرمايه گذاران خارجي در ورزش نام برد.

اما در ايران علي رغم تعريف چنين منبع درآمدي، از منابع تأمين کننده مالي ورزش در طرح جامع ورزش كشور، باز هم صنعت فوتبال ايران از حضور چنين شركت هايي بي نصيب مانده است. قدر مسلم عوامل، موانع و متغيرهاي زيادي در بروز چنين کمبودي وجود دارد . ازآنجا كه يكي از متغيرهاي ‌مهم درجذب ‌سرمايه‌گذاري ‌خارجي وضعيت‌ نهادي مكان‌ سرمايه ‌پذير مي‌باشد، محقق برآن‌ شد تا به بررسي وضعيت اين متغير در صنعت‌فوتبال‌ايران بپردازد.

نتايج تحقيق 20 مانع را به عنوان اساسي ترين موانع نهادي اثرگذار بر جذب سرمايه گذاري هاي خارجي در صنعت فوتبال ايران نشان داد.

اين موانع را مي توان به دو دسته موانع محيطي ‌خارجي و موانع ‌محيطي‌ داخلي‌ تقسيم کرد. موانع محيطي‌ خارجي موانعي‌ هستند که خارج از محيط‌ صنعت ‌فوتبال قراردارند و مواردي هستند که ريشه در ساختار و نهادهاي صنعت ورزش دارند و ناشي از برنامه ريزي هاي کلان و تصميمات ستادي و سازماني مراکز و کانون هاي تصميم ساز براي ورزش کشور مي شوند. در اين زمينه پيشنهاد مي شود، با باز تعريف در سياست ‌گذاري‌ هاي ‌ورزشي و همکاري و هماهنگي بين‌ بخشي و بين‌ سازماني نظير سازمان‌ تربيت‌بدني و سازمان ‌خصوصي‌ سازي اقدام به برطرف کردن پاره اي از موانع نمود. ضمن اينکه لازم است سياست گذاري ها و بستر سازي حقوقي و قانوني مناسبي از سوي برنامه ريزان ورزش کشور صورت پذيرد و حضور سرمايه گذاري خارجي در صنعت ورزش کشور را صرف بکار بردن يک کلمه در طرح جامع ورزش باقي نگذارند. به عنوان مثال لازم است در اين زمينه سياست هاي کاملاً سازگار با فعاليت هاي شرکت هاي چند مليتي وضع گردد. علاوه بر اين لازم است امتيازات و تسهيلات ويژه اي براي سرمايه گذاران به عنوان مشوق در نظر گرفته شود و اطلاع رساني گسترده، شفاف و صريح در اين زمينه صورت پذيرد.

دسته‌دوم موانع درون ‌محيط‌ صنعت فوتبال‌ ايران قرار دارند که برطرف ‌کردن چنين موانعي احتياج به‌ باز تعريف و تغييراتي در برنامه‌ريزي ‌هاي‌ راهبردي و عملياتي و انجام ‌اصلاحاتي از قبيل اقتصادي، مالي، حقوقي و قانوني در نهادهاي صنعت‌فوتبال‌کشور را طلب ‌مي‌کند.

پيشنهاد مي‌شود چنين ‌اصلاحاتي از واحدهاي‌ سازنده صنعت ‌فوتبال (باشگاه‌ها) شروع‌ شود و با توجه به موارد قانوني (اصل44 قانون‌اساسي و بند(ز) ماده 117 قانون‌ برنامه‌ چهارم ‌توسعه) با بکارگيري برنامه‌هايي ‌برابر با استانداردهاي ‌تعريف‌ شده‌ زمينه‌ را براي نوع جديد باشگاه‌داري مرسوم ‌شده در فوتبال ‌روز دنيا (ثبت ‌تجاري و اداره ‌شرکتي) فراهم‌ نمود تا باشگاه‌ها در ادامه بتوانند آسان‌تر وارد بازار بورس و در نتيجه زمينه‌ساز جذب انواع سرمايه‌گذاران شوند.

ضمن ‌اينکه مي‌توان با انجام اقداماتي نظير مديريت‌ مؤثر بازاريابي، بکارگيري روشهايي به منظور ارتقا ‌نشان ‌نهادهاي ‌فوتبال، ايجاد آ‍ژانس‌هاي ‌تخصصي‌ بازاريابي، تدوين ‌قوانيني‌ که تضمين‌کننده حقوق کپي‌ رايت باشد و درنظر گرفتن مشوق ‌هاي ‌ويژه براي سرمايه‌گذاران زمينه ‌جذب انواع سرمايه‌ گذاران در صنعت‌ فوتبال‌ كشور فراهم‌ نمود.

نتيجه‌ گيري ‌نهايي:

ازآنجا که خصوصي ‌سازي مقدمه‌اي بر جذب‌ سرمايه‌گذاري‌ خارجي است و ازآنجا که تقريباً کل ساختار فوتبال‌ کشور‌ دولتي ‌مي‌باشد ضرروت‌ دارد به مقوله خصوصي ‌سازي به منظور جذب انواع سرمايه‌ گذاران و شرکتهاي ‌فرامليتي در صنعت‌ فوتبال‌ کشور به‌شکل ويژه‌اي از سوي کليه مديران و برنامه‌ريزان مربوطه پرداخته‌شود.