۱۹ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۱۹ آذر ۱۴۰۴ - ۰۱:۳۷
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۱۰۴۰۰۳۷
تاریخ انتشار: ۱۲:۰۳ - ۰۶-۱۲-۱۴۰۳
کد ۱۰۴۰۰۳۷
انتشار: ۱۲:۰۳ - ۰۶-۱۲-۱۴۰۳
واژه‌خانه عصر ایران

دموکراسی اجتماعی چیست؟

دموکراسی اجتماعی چیست؟
کودک فقیری که پس از مدرسه، باید کفش واکس بزند با کودک مرفهی که معلم خصوصی زبان دارد، در وضعیت برابر قرار ندارد. وضعیت‌های نابرابر موجب کمرنگ شدن فرصت‌های برابر می‌شود. یعنی "حقوق برابر" به معنای "فرصت‌های برابر" نیست. 

  عصر ایران - دموکراسی اجتماعی (social democracy) سیاست تساوی‌طلبانه‌ای است متضمن اعتقاد به دولت رفاه و نیز وظیفه دولت در توزیع مجدد ثروت در جامعه. 

   دموکرات‌های اجتماعی(سوسیال‌دموکرات‌ها) اصل لیبرالیستیِ دموکراسیِ مبتنی بر "نمایندگی" را می‌پذیرند، اما در برابر سنت انقلابی ِ برآمده از آرای کارل مارکس، رویکردی اصلاح‌گرایانه دارند . یعنی از "مبارزه طبقاتی" و "انقلاب" برای حذف نابرابری‌های اجتماعی دفاع نمی‌کنند. با این حال آن‌ها به آرمان اخلاقی "عدالت اجتماعی" وفادارند. 

   در واقع دموکراسی اجتماعی مابین لیبرالیسم و سوسیالیسم قرار دارد. سمت چپِ لیبرالیسم و سمت راستِ سوسیالیسم. 

    برخلاف لیبرال‌های اختیارگرا، که مخالف دولت رفاه و هر گونه نقش دولت جهت بازتوزیع ثروت در میان مردم‌اند، دموکرات‌های اجتماعی بر مسئولیت اجتماعی تاکید دارند و وظیفه دولت برای کمک به اعضایی از جامعه که امتیاز کمتری دارند را مهم می‌شمارند. 

از سوی دیگر، برخلاف مارکسیست‌ها که معتقدند نظام سرمایه‌داری باید از بین برود، دموکرات‌های اجتماعی در پی درمان بیماری‌های اجتماعی اقتصاد بازار آزاد هستند. 

   دموکراسی اجتماعی در آغاز قرن بیستم مطرح شد. مبدع آن را می‌توان ادوارد برنشتاین دانست که مارکسیستی آلمانی بود و به تجدید نظر در مارکسیسم برخاست. 

  برنشتاین پذیرفت که پیش‌بینی‌های مارکس درباره مرگ محتوم سرمایه‌داری بر اثر مبارزه انقلابی طبقه کارگر، نادرست است. مارکسیست‌ها این پیش‌بینی را علمی می‌دانستند و در نظام فکری آن‌ها "علمی" به معنای "درست" بود. 

  تجدیدنظر برنشتاین در اصول مارکسیسم به این تجویز منتهی شد که سوسیالیسم باید از طریق پارلمان و با روش‌های اصلاح‌گرایانه دنبال شود. 

  مارکسیست‌های ناب معتقدند دموکراسی اجتماعی معنایی ندارد جز سازش با سرمایه‌داری. آن‌ها معتقد بودند که سوسیالیسم رایج در اروپای غربی، نوعی مارکسیسم تعدیل شده است، اما دموکراسی اجتماعی نیز نوعی سوسیالیسم تعدیل شده است. 

  به همین دلیل مارکسیست‌ها معتقد بودند دموکراسی اجتماعی خلوص مارکسیسم را از بین برده و نوعی انحراف ایدئولوژیک و سازش سیاسی با نظام سرمایه‌داری است.

  ایده بنیادین دموکراسی اجتماعی این است که "دموکراسی سیاسی"، یعنی حق رای و انتخابات آزاد و نظام نمایندگی، برای ایجاد "جامعه عادلانه" کافی نیست؛ بنابراین تاکید لیبرال‌ها بر "حقوق برابر"، اگرچه فی‌نفسه خوب است، اما دو تکمله لازم دارد: فرصت‌های برابر، وضعیت‌های برابر. 

  لیبرال‌ها "حقوق برابر" را مصداق "فرصت‌های برابر" می‌دانند. مثلا می‌گویند هر کودکی باید از حق تحصیل برخوردار باشد و اگر این حق رعایت شود، کودک خانواده فقیر و کودک خانواده ثروتمند، هر دو از فرصت برابر برای ‌پیشرفت برخوردارند. 

  اما دموکرات‌های اجتماعی، اگرچه نقش استعداد را در استفاده از حق یا فرصت تحصیل انکار نمی‌کنند و می‌پذیرند که یک کودک فقیر ممکن است از طریق درس‌خواندن بتواند به مراتب بیش از یک مرفه پیشرفت کند، ولی تاکید دارند که مصائب زندگی کودک فقیر در بسیاری از موارد مانع استفاده مناسب او از حق تحصیل می‌شود؛ بنابراین آن دو کودک عملا از فرصت برابر برخوردار نیستند. 

   مثلا کودک فقیری که پس از اتمام حضور روزانه‌اش در مدرسه، باید سیگار بفروشد یا کفش واکس بزند تا کمک‌خرج خانواده باشد و یا در مزرعه کار کند، قطعا با کودک مرفهی که پس از پایان حضورش در مدرسه، معلم خصوصی زبان انگلیسی یا فرانسوی و ... دارد، در وضعیت برابری قرار ندارد و همین "وضعیت‌های نابرابر" موجب کمرنگ شدن "فرصت‌های برابر" می‌شود. یعنی "حقوق برابر" عملا یا غالبا به معنای "فرصت‌های برابر" نیست. 

  با این حال دموکرات‌های اجتماعی غالبا قبول دارند که سرشت زندگی چنان نیست که همه در برابری کامل باشند، ولی کاستن از نابرابری‌ها را، تا جایی که "آزادی‌های اساسی" پایمال نشود، وظیفه دولت می‌دانند. 

   آن‌ها البته با لیبرال‌های راستگرا، یا نئولیبرال‌ها، بر سر این نکته اساسی اختلاف دارند که آیا اندکی محدودیت برای "سرمایه‌داران بزرگ" ناقض اصل آزادی است یا نه؟ نئولیبرال‌ها به این سوال پاسخ مثبت می‌دهند ولی دموکرات‌های اجتماعی با آن‌ها مخالف‌اند یا دست کم از تفکیک آزادی‌‌های اجتماعی و مدنی دفاع می‌کنند و بر این اساس، پاره‌ای از آزادی‌ها را فاقد اهمیت "عدالت اجتماعی" می‌دانند. 

   به هر حال دموکرات‌های اجتماعی نهایتا آزادی‌خواهانِ عدالت‌طلب‌اند و سعی می‌کنند موازنه‌ای بین این دو آرمان بشری پدید آورند. و دقیقا به همین دلیل نه لیبرال‌اند نه مارکسیست.

پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر
برچسب ها: فرصت‌ها ، برابری
ارسال به دوستان
سینی زیر موتور خودرو؛ عملکرد، مزایا و معایب و قیمت محافظ موتور ماشین نامه‌ اعتراضی رهبر انقلاب در سال۱۳۴۶ به نگهبان زندان (+عکس) مدارس مریوان و سقز چهارشنبه غیرحضوری شد رویا میر علمی:«می خواستم با ماشین از روی دزدها رد شم» جزئیات تغییر طرح ترافیک در تهران/ مراقب باشید فردا چهارشنبه، جریمه نشوید دبیر شورای عالی فضای مجازی: این فضا بسیار رهاست! بایرن مونیخ کامبک زد؛ پیروزی ۳ بر ۱ باواریایی‌ها مقابل اسپورتینگ لیسبون در شب پرفراز و نشیب آلیانس آرنا ذوب‌آهن شکارچی مدعیان؛ گاندوها پس از استقلال و سپاهان، ترمز تراکتور را هم کشیدند کهگیلویه و بویراحمد/ کودک ۵ ساله، خانواده اش را در حادثه تصادف نجات داد رییس بانک کارگشایی: ابزارهای تعهدی ما می‌تواند طلا را به سمت تولید هدایت کند غیرحضوری شدن تعدادی از مدارس استان سمنان در چهارشنبه ۱۹ آذرماه معجزه طارمی در سرمای ۱۹- درجه / المپیاکوس با پاس گل ستاره ایرانی، غیرت آلماتی را در آستانه شکست داد مشاور فرمانده کل سپاه: در دفاع مقدس ۱۲ روزه ، ۱۲۳ نفر از سر شبکه سلطنت‌طلب‌ها را شناسایی و دستگیر کردیم شایعه‌سازی‌ها درباره طارمی رد شد؛ ستاره تیم ملی مشکلی برای دریافت ویزای آمریکا و حضور در جام جهانی ندارد ضرب‌الاجل ترامپ برای زلنسکی و واگذاری سرزمین‌های اوکراین
نظرسنجی
با توجه به مشخص شدن رقبای ایران در مرحله نخست جام جهانی فوتبال، به نظر شما تیم ملی می تواند به مرحله بعدی صعود کند؟