چرا عراقچی گفت لاوروف هیچ پیامی نیاورده بود؟ /«پیام‌نداشتن» می‌تواند به معنای وجود یک «پیام پنهانی» باشد

روزنامه شرق نوشت: عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، دیروز چهارشنبه و در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران درباره سفر وزیر خارجه روسیه به تهران و مذاکراتش با لاوروف اطلاع داد که برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها، «هیچ پیامی در این دیدار وجود نداشت و قرار نبود [لاوروف] پیامی بیاورد».

 

با این حال و به گفته سکان‌دار سیاست خارجی کشورمان، «مذاکرات بسیار مفصلی با طرف روس داشتیم و درباره تمام مسائل منطقه و طیف وسیع مسائل دوجانبه گفت‌وگوی مفصلی صورت گرفت». عراقچی این را هم خبر داد که «لاوروف درباره مذاکرات روسیه با آمریکا و مذاکرات خود با دیگران در منطقه گزارش مفصلی داد».

در تحلیل گفته‌های وزیر امور خارجه، جلال ناصری در گپ‌وگفتی با «شرق» اعتقاد دارد: «در دنیای دیپلماسی، «پیام‌نداشتن» می‌تواند به معنای وجود یک «پیام پنهانی» باشد. به عبارت دیگر، ممکن است ایران به‌طور مستقیم از روسیه خواسته باشد میانجیگری کرده تا گشایش‌هایی در فضای دیپلماتیک حاصل‌ و از تشدید بحران‌ها جلوگیری شود، اما این موضوع به دلایل سیاسی و استراتژیک به‌طور رسمی اعلام نشده است. به‌ویژه در شرایطی که روابط ایران با ایالات متحده تحت فشار است، ممکن است ایران بخواهد از هرگونه اقدام علنی که نشان‌دهنده تغییر در سیاست‌های خارجی یا عقب‌نشینی از اصول باشد، اجتناب کند». 

 

تحلیلگر ارشد حوزه اوراسیا از منظری دیگر هم به واکاوی سخنان مسئول سیاست خارجی ایران ورود کرده و باور دارد: «سخنان عباس عراقچی به‌وضوح اشاره کرده که برخلاف گمانه‌زنی‌های برخی رسانه‌ها یا تحلیلگران، دیدارش با لاوروف هیچ‌گونه «پیام» خاصی نداشته است. این نکته به‌ویژه برای تحلیلگران و رسانه‌ها که ممکن است انتظار داشته باشند در مذاکرات میان دو کشور پیام‌هایی درخصوص مسائل خاص دیپلماتیک یا اقتصادی ردوبدل شود، اهمیت دارد.

 

این گفته وزیر امور خارجه شاید به منظور کاهش سطح انتظارات عمومی و پاسخ به شایعاتی باشد که ‌پیش از این سفر مطرح شده بود. این به نوعی تأکید بر این است که سیاست‌های ایران در زمینه‌های مختلف، بر اساس برنامه‌ریزی‌های داخلی بوده و از طریق پیام‌های خارجی یا نظرات دیگر کشورها جهت‌دهی نمی‌شود». ‌

 

مفسر حوزه سیاست خارجی، ارزیابی خودش ‌از گفته‌های وزیر امور خارجه را این‌گونه ادامه می‌دهد: «عراقچی اشاره کرده که هدف از این دیدار، نه انتقال پیام، بلکه انجام گفت‌وگوهایی بود که بین دو کشور با هدف‌های مشخص انجام شده است. 

 

دیدارهای دیپلماتیک میان کشورهایی مانند ایران و روسیه می‌تواند معمولا به بررسی روابط دوجانبه، موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی، همکاری‌های اقتصادی و مسائل امنیتی و نظامی مربوط باشد. اما در این زمینه، حتی اگر پیام خاصی توسط وزیر امور خارجه روسیه هم ردوبدل نشده باشد، احتمالا مذاکرات برای تقویت این روابط و تنظیم مواضع مشترک در قبال مسائل جهانی و منطقه‌ای ادامه داشته باشد».

 

همچنین ناصری به «شرق» می‌گوید: «احتمالا یکی از اهداف ممکن اظهارات دیروز (چهارشنبه) عراقچی می‌تواند این باشد که فضای عمومی را از توهمات و پیش‌داوری‌ها دور نگه دارد و واقعیت‌های مذاکرات را ساده و روشن بیان کند؛ چراکه در دیپلماسی، اغلب تلاش می‌شود با کنترل دقیق اطلاعات و مدیریت انتظارات، مانع از بروز بحران‌های دیپلماتیک یا سیاسی شد». 

 

به گفته او: «این رویکرد همچنین نشان‌دهنده تلاش ایران برای حفظ استقلال تصمیم‌گیری‌های خود است و اینکه کشور قصد ندارد تحت تأثیر فشارهای خارجی یا تبلیغات رسانه‌ای قرار گیرد».