بدترین تماشاگران دنیا

توهین تماشاگران پرسپولیس به ابراهیم میزاپور به دلیل شادی پس از مهار پنالتی محسن خلیلی، مهاجم پرسپولیس، بار دیگر نشان داد که ایران، بر خلاف ادعای کلیشه ای و نخ نماشده رایج، صاحب  یکی از بدترین تماشاگران دنیا است.

لمپنیسم رایج در فوتبال ایران، صرفاً منحصر به بازیکنان و مربیان نیست بلکه تماشاگران ایرانی نیز در بسیاری از شهرهای کشور، نماد بارز بی فرهنگی و بی ادبی محسوب می شوند.

اما چرا اوضاع فرهنگی تماشاگران ایرانی چنین است؟ در پاسخ به این سئوال می توان نکات فراوانی را مطرح کرد همچون فقدان امکان تفریح سالم برای جوانان و فشارهای اجتماعی وارد بر آنها و یا حتی نارضایتی های جنسی  و سرخوردگی های سیاسی و .... یعنی می توان مولفه های  فوق را به عنوان عواملی برشمارد که استادیوم های فوتبال در ایران را به محل عقده گشایی و فحاشی و بدزبانی بدل کرده است.

اما در این یادداشت قصد نداریم که با این قبیل تبیین ها به سراغ این مساله مزمن و ریشه دار در فوتبال ایران برویم. آنچه که در این جا به عنوان یکی از مشکلات فرهنگی تماشاگران ایرانی به آن اشاره می کنیم، ناتوانی در " سرکوب میل " است.

 زیگموند فروید سرکوب پاره ای از امیال را لازمه شکل گیری تمدن در حیات بشر و " انسان طبیعی " را انسانی می دانست که کاملاً بر وفق امیال خویش عمل می کند. هم از این رو فروید معتقد بود تمدن در بسیاری از وجوه خویش اساساً با " سرکوب میل " گره خورده است و هر چه آدمی متمدن تر باشد، در مهار امیالش موفق تر است.

انسانی که زمام امورش یکسره در اختیار امیالش باشد، تا رسیدن به مرحله انسان متمدن، راه درازی در پیش دارد. اخلاق و قانون در جوامع بشری نیز پدیده هایی هستند که کارکردشان مهار امیال آدمیان و جهت دادن به آنها در مسیری است که ویرانگری و تخریب کمتری به دنبال داشته باشند.

 بر مبنای این مقدمه، می توان رفتار و گفتار تماشاگران ایرانی را از حیث عیار تمدنی محک زد. استادیوم های فوتبال در ایران، عرصه جولان انواع و اقسام امیالی است که به حکم اخلاق و فرهنگ و تمدن باید مهار شوند.

 نواختن فلان بازیکن، مربی یا داور فوتبال به رکیک ترین فحشهای ممکن، نشانه چیست؟ آیا این کنش بدوی دال بر چیزی جز این است که جماعتی با دیدن صحنه ای ناراحت و یا عصبانی شده اند و حال در حال خالی خشم خود به هر طریق ممکن اند؟

از سوی دیگر، هر چه عیار تمدنی جوامع بشری بالاتر می رود، دغدغه تناسب جرم و مجازات نیز در زندگی اجتماعی بشر بیشتر می شود. لغو تدریجی  مجازاتهای خشن در بسیاری از کشورها در طول تاریخ و یا پیچیده تر شدن روند محکومیت یک مجرم و افزایش اختیارات وی در مقام دفاع از خود در طول تاریخ، نشانه آن است که با افزایش سطح تمدنی بشر، دغدغه تناسب میان جرم و مجازات نیز افزایش یافته است.

حال باید پرسید که آیا مجازاتی نظیر توهین های رکیک  به خانواده فلان بازیکن یا داور فوتبال تناسبی با جرم ( بخوانید خطا یا اشتباه ) وی دارد؟ بدیهی است که پاسخ این سئوال منفی است؟

اما علیرغم تمامی تذکارها و هشدارها، تماشاگران ایرانی که، حقیقتاً و بی تعارف، جزو بدترین تماشاگران جهان محسوب می شوند، در عموم بازیهای مهم و غیر مهم، با شعار " هر چه می خواهد دل تنگت بگو " وارد ورزشگاه می شوند!

آیا این قبیل فحاشی ها و پرده دریها، که بی تردید نشانه سطح پایین تمدنی آنها است، در اغلب مراودات اجتماعی آنها جریان دارد یا اینکه ورزشگاه آزادی محلی برای آزادی فحش دادن است و مربیان و بازیکنان و داوران ایرانی، جورکش ناکامی های شخصی و مشکلات فرهنگی تماشاگران فوتبال در این کشورند؟