بارش کم‌سابقه برف در بیابان آتاکاما، فعالیت قوی‌ترین تلسکوپ رادیویی جهان را متوقف کرد(+عکس)

آرایه تلسکوپ رادیویی آلما در ارتفاع بالا بر فراز فلات چاجنانتور، دشتی بیابانی در ارتفاع ۵۱۰۴ متر در منطقه آنتوفاگاستا شیلی قرار دارد و معمولا در طول سال سه بار بارش برف در آن اتفاق می‌افتد. به‌گفته‌ی رائول کوردرو، اقلیم‌شناس دانشگاه سانتیاگو، این فلات بلند مشترک بین شیلی، بولیوی و پرو معمولا در دو فصل شاهد بارش برف است: ماه فوریه، طی «زمستان آلتیپلانیک» که به وسیله توده‌های هوای مرطوب از آمازون ایجاد می‌شود و از ژوئن تا ژوئیه، در فصل زمستان نیم‌کره جنوبی.

رائول کوردرو، کارشناس اقلیم، می‌گوید در زمستان، به دلیل رطوبتی که از اقیانوس آرام می‌آید، طوفان‌ها به وجود می‌آیند و این رطوبت می‌تواند باعث بارش باران یا برف در منطقه شود. در ارتفاعات بسیار بالا (بیش از ۵۰۰۰ متر)، میزان برف سالانه می‌تواند بین ۲۰ تا ۸۰ سانتی‌متر باشد. با‌این‌حال، به گفته‌ی کوردرو، بارش برف در ارتفاع ۳۰۰۰ متری، جایی که پایگاه اصلی آلما واقع شده، «بسیار کمتر و نادرتر» است.

بارش برف همراه با بارش شدید باران مناطق شمالی‌تر باعث طغیان رودخانه‌ شد و به چندین ملک آسیب زد. مدارس تعطیل شدند و قطعی برق و رانش زمین نیز گزارش شد. تاکنون تلفات جانی گزارش نشده است. چنین رویداد آب‌وهوایی غیرمعمولی با این شدت در تقریبا یک دهه گذشته مشاهده نشده بود.

براساس گزارش‌ها، طوفان برف هنوز در منطقه فلات چاجنانتور ادامه دارد. به همین دلیل، فعالیت‌های علمی همچنان متوقف شده‌اند تا از تجهیزات و آنتن‌های تلسکوپ در برابر شرایط سخت جوی محافظت شود.

اوایل صبح پنجشنبه، رصدخانه پروتکل ایمنی حالت بقا را فعال کرد. علاوه بر بارش برف، دما تا منفی ۱۲ درجه سانتی‌ گراد پایین آمده بود و سرمای باد به منفی ۲۸ درجه سانتی‌گراد می‌رسید و باعث شده بود کار در پایگاه مستقر در ارتفاعات بالا بسیار دشوار شود.

یکی از اقداماتی که در شرایط آب‌وهوایی توصیف‌شده انجام شد، این بود که آنتن‌های بزرگ تلسکوپ آلما به گونه‌ای تنظیم شدند که رو به جهت باد باشند. این کار باعث می‌شود برف کمتر روی آن‌ها جمع شود و بادهای شدید هم کمتر به آن‌ها آسیب بزنند.

به محض تمام‌شدن طوفان برف، گروه‌هایی برای پاک کردن برف از روی آنتن‌ها و بررسی وضعیت آن‌ها شروع به کار می‌کنند. بعد از اطمینان از سالم بودن آنتن‌ها، فعالیت‌های رصدی از سر گرفته می‌شود. این کار باید سریع انجام شود؛ زیرا بهترین زمان برای رصد کردن معمولا درست بعد از بارش برف است. سرمای هوا باعث می‌شود رطوبت هوا کمتر شود و رطوبت زیاد، در اندازه‌گیری‌های تلسکوپ ایجاد اختلال می‌کند.

آلما تلسکوپ رادیویی قدرتمندی متشکل از ۶۶ آنتن است که در فلات چاجنانتور پراکنده شده‌اند. پروژه مذکور حاصل همکاری میان چندین کشور است و به گونه‌ای ساخته شده که بتواند با شرایط سخت جوی مثل طوفان برف مقابله کند. توقف فعالیت‌های تلسکوپ درنتیجه‌ی بارش برف، سوالاتی درباره این موضوع به وجود می‌آورد که چگونه این مجموعه می‌تواند دربرابر تغییرات آب و هوایی و گرم‌تر شدن زمین مقاومت کند.

بیابان آتاکاما معمولا خیلی خشک است و سالانه مقدار خیلی کمی باران یا برف در آن می‌بارد. در بعضی نقاط این بیابان، ممکن است چند سال پشت سر هم باران یا برف نبارد. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا ممکن است در آینده چنین اتفاق‌هایی بیشتر اتفاق بیفتد؟ کوردرو  می‌گوید درحالی‌که هنوز زود است که بگوییم بارش برف در بیابان خشک آتاکاما مستقیما به تغییرات اقلیمی مربوط است، مدل‌های هواشناسی پیش‌بینی می‌کنند در آینده بارش‌ها در این منطقه ممکن است بیشتر شود.