چرا برخی زنان فقط پسر یا دختر به دنیا می‌آورند؟ مطالعه‌ای تازه سرنخ‌هایی ارائه می‌دهد

برخی افراد ممکن است مستعد داشتن فرزندانی با تنها یک جنس خاص باشند. این نتیجه‌ی یافته‌های جدید محققان در مطالعه‌ای جامع است. اگرچه احتمال تولد فرزند دختر یا پسر در سطح جمعیت‌های بزرگ شبیه به نتیجه‌ی شیر یا خط آمدن در پرتاب سکه به نظر برسد، برای بسیاری از افراد، به‌ویژه کسانی که نخستین فرزند خود را در سنین بالاتر به دنیا می‌آورند، این احتمال می‌تواند به سمت یکی از دو نتیجه تمایل پیدا کند.

به گزارش زومیت، احتمال لقاح و تولد فرزند دختر یا پسر از نظر تئوری تقریباً ۵۰-۵۰ در نظر گرفته می‌شود. علت این امر آن است که دست‌کم در ابتدا، تعداد اسپرم‌هایی که کروموزوم جنسی X یا Y را حمل می‌کنند برابر است؛ این کروموزوم‌ها عامل اصلی، هرچند نه تنها عامل، در تعیین رشد جنسی در انسان محسوب می‌شوند. اما خورخه چاوارو، همه‌گیرشناس حوزه‌ی تولیدمثل، به همراه همکارانش به موارد مکرر تولد چندین فرزند با یک جنس خاص در یک خانواده علاقه‌مند بودند.

گروه تحقیقاتی چاوارو داده‌هایی را از مطالعه سلامت پرستاران، گردآوری کردند؛ مجموعه‌ای از مطالعات همه‌گیرشناسانه‌ی در حال انجام که به بررسی بارداری‌ها و تولدهای بیش از ۵۸هزار نفر از سال ۱۹۵۶ تا ۲۰۱۵ می‌پردازد. حدود یک‌سوم از خانواده‌ها فرزندانی با جنسیت کاملاً یکسان داشتند و در میان آن‌ها، تعداد بیشتری از آنچه براساس احتمال استانداردِ پرتاب سکه انتظار می‌رفت، دارای سه، چهار یا پنج فرزند بودند.

چاوارو می‌گوید هر خانواده ممکن است «احتمال منحصربه‌فردی» برای داشتن فرزند با یک جنس خاص داشته باشد. بااین‌حال، این احتمال در بین خانواده‌های مختلف در سطح کل جمعیت متفاوت است. در نتیجه، در مقیاس بزرگ‌تر، احتمال درمجموع در سطح ۵۰-۵۰ به تعادل می‌رسد.

خانواده‌هایی که مستعد به‌دنیاآوردن فرزندانی با یک جنس خاص هستند، ممکن است به فرزندآوری ادامه دهند تا در نهایت صاحب فرزندی با جنس مخالف شوند. برخی خانواده‌ها نیز ممکن است در صورت داشتن یک فرزند دختر و یک فرزند پسر، پس از دو فرزند، فرزندآوری را متوقف کنند. اما حتی با در نظرگرفتن این عوامل در تحلیل‌ها، تیم تحقیقاتی همچنان با خوشه‌بندی جنسیت‌ها در درون خانواده‌ها روبه‌رو شد؛ به‌ویژه در میان افرادی که نخستین فرزند خود را در سنین بالاتر به دنیا آورده بودند.

سن بالاتر مادر ممکن است به‌دلیل عوامل زیستی مرتبط با پیری سیستم تولیدمثل، احتمال داشتن مجموعه‌ای از فرزندان با جنسیت یکسان را افزایش دهد. به‌عنوان مثال، در طول سال‌های باروری، محیط واژن با افزایش سن ممکن است اندکی اسیدی‌تر شود. به گفته‌ی گروه تحقیقاتی، این شرایط ممکن است به نفع اسپرم‌های حامل کروموزوم X باشد؛ زیرا آن‌ها اندکی بزرگ‌تر از اسپرم‌های Y هستند و ممکن است حاوی مواد شیمیایی بافر بیشتری برای زنده‌ماندن در محیط اسیدی باشند.

عامل احتمالی دیگر می‌تواند فاز چرخه قاعدگی باشد که تخمک را برای رها‌شدن از تخمدان آماده می‌سازد؛ این فاز با افزایش سن کوتاه‌تر می‌شود و ممکن است شرایطی را در مخاط دهانه‌ی رحم یا مایع لوله‌های فالوپ ایجاد کند که به نفع بقای اسپرم‌های حامل کروموزوم Y باشد.

تأثیر نهایی بر تمایل به داشتن فرزند با یک جنس خاص یا دیگری ممکن است بسته به اینکه کدام عوامل زیستی در فرد با افزایش سن غالب‌تر باشند، متفاوت باشد. چاوارو و همکارانش همچنین داده‌های ژنتیکی گروهی از شرکت‌کنندگان در مطالعه را تحلیل کردند و به دو نوع واریانت ژنی دست یافتند که با داشتن فرزندانی تنها با یک جنس خاص مرتبط بودند؛ یکی برای همه پسر و دیگری برای همه دختر. هنوز مشخص نیست این ژن‌ها چه عملکردی دارند، اما تاکنون هیچ ارتباطی با ویژگی‌های تولیدمثلی شناخته نشده‌اند؛ بنابراین، تأثیر آن‌ها در حال حاضر ناشناخته باقی مانده است.

نیکولا باربان، جمعیت‌شناس دانشگاه بولونیا در ایتالیا، می‌گوید این تحقیق «یافته‌هایی ارزشمند» ارائه می‌دهد، اما به تحقیقات بیشتری نیاز است. «این تحقیق تأکید می‌کند که بررسی صرف عوامل زیستی برای توضیح الگوهای تولیدمثل کافی نیست.»

اما برندن زیچ، متخصص ژنتیک رفتاری از دانشگاه کوئینزلند در بریزبین، استرالیا، نسبت به یافته‌ها متقاعد نشده است. او می‌گوید: «ما پیش‌تر در نمونه‌ای بسیار بزرگ‌تر، شامل کل جمعیت سوئد متولد پس از سال ۱۹۳۱، نشان دادیم که هیچ الگویی متمایل به یک سمت، در خانواده‌های منفرد به داشتن تنها پسر یا تنها دختر وجود ندارد.»

زیچ می‌گوید مطالعاتی که ادعا می‌کنند نسبت‌های جنسی فرزندان با ژنتیک مرتبط‌اند، نیاز به تکرار در نمونه‌های دیگر دارند. چاوارو نیز خواهان آن است که این رویکرد در جمعیت دیگری بازآزمایی شود. ۹۵ درصد شرکت‌کنندگان در مطالعه سفیدپوست و عمدتاً از ایالات متحده بودند. اطلاعات مربوط به پدران نیز می‌تواند حیاتی باشد؛ این احتمال وجود دارد که سن پدر باعث انحراف شده باشد، نه سن مادر، زیرا معمولاً سن زوجین نزدیک به هم است. چاوارو می‌گوید مطالعه «پیش‌نویس اولیه‌ای از یک توضیح زیستی» است، با مسیرهای تحقیقاتی بسیاری که آماده‌ی بررسی‌ هستند.

بیشتر بخوانید:

راهنمای والدین برای برفک دهانی در نوزادان (اینفوگرافی)

پیوند قلب مرده به یک نوزاد!

تماشاخانه

دو دقیقه «خشونت واقعی و بی‌رحم» در سینمای گانگستری (تماشا کنید)

بحرین چگونه از ایران جدا شد ؟ نزدیک به ۲۰۰ سال کشمکش ؛ از مرگ کریم‌خان زند تا مصاحبه عجیب شاه / وقتی شاه نگران جزایر سه‌گانه بود (فیلم)

فیلم های دیگر