تپه باستانی چگاآهوان، گنجینه پنهان پیش از تاریخ در مرز ایران و عراق

به گزارش ایسنا، حبیب‌الله محمودیان خصوص این تپه باستانی اظهار کرد: این تپه در فاصله پنج کیلومتری شمال شهر مرزی مهران، از توابع استان ایلام، در ناحیۀ مرزی ایران و عراق واقع شده است. مهم‌ترین رودخانه دائمی این ناحیه، کنجانچم است که از دامنه‌های غربی کوهستان کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد و در گلوگاه ورودی دشت مهران، به عنوان مرز طبیعی ایران و عراق امتداد می‌یابد.

وی خاطرنشان کرد: وجود این رودخانه در منطقه گرمسیری غرب ایران، موجب شده است تا در طول دوران استقرار، جایگاه و مأمن قشلاق‌نشینان باشد بنابراین، محوطه‌های باستانی این محدودۀ جغرافیایی، از جمله شهر باستانی چگاآهوان، تحت تأثیر چنین شرایطی، موقعیت تاریخی خود را استمرار بخشیده‌اند.

ویژگی‌های اصلی اثر

این باستان‌شناس ادامه داد: ویژگی عمدۀ این اثر، تعداد و تنوع شواهد فرهنگی، به ویژه انواع سفال‌ها در شکل و اندازه‌های مختلف است که وجود دوره‌های مختلف استقرار را تأیید می‌کند.

ابزارهای سنگی

وی توضیح داد: تعدادی ابزار سنگی از نوع هاون دستی و برخی سنگ‌های سوراخ‌دارِ چرخ‌مانند روی تپه دیده می‌شود. گاهنگاری دقیق این ابزارها به بررسی علمی و مقایسۀ آن با ابزارهای مکشوفه از سایر تپه‌ها و نیز مطالعه و بررسی سایر شواهد فرهنگی سطح تپه بستگی دارد.

تیغه‌های سنگی

محمودیان گفت: در سطح تپه، به ویژه جبهه غربی، تیغه‌های متعددی با اندازه‌های مختلف و نیز با رنگ‌های سفید، قهوه‌ای و خاکستری دیده می‌شود، برخی تیغه‌های ریز نیز یافت می‌شود که نسبت به سایر تیغه‌ها اندک هستند نمونه‌های سنگ‌های مادر در سطح تپه می‌تواند در مطالعات باستان‌شناسی مورد توجه قرار گیرد.

سازه‌های معماری چگاآهوان

وی تشریح کرد: آثار متعددی از زندگی انسان در دوران باستانی در محدوده غرب ایران، در کوه‌ها، دره‌های کوهستانی و دشت‌های میان‌کوهی و حاشیه رشته‌کوه عظیم زاگرس بر جای مانده است، این آثار سند زنده و گویای تفکر و اندیشۀ انسان‌هایی است که با فکر و تدبیر خود، شرایط مساعد و مناسب زندگی را با توجه به موقعیت مکانی و زمانی فراهم ساخته‌اند.

پیشینۀ مطالعات

این دانش‌آموخته باستان‌شناسی پیش از تاریخ بیان کرد: تاریخ چگاآهوان یکی از بزرگترین تپه‌های باستانی پیش از تاریخ منطقه محسوب می‌شود این تپه در سال ۱۳۷۷ به وسیلۀ هیئت باستان‌شناسی داخلی به سرپرستی مرحوم علی‌محمد خلیلیان مورد شناسایی مقدماتی قرار گرفت همچنین، در سال ۱۳۸۱ به وسیله هیئت باستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی با سرپرستی خودم، مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت و در سال ۱۳۸۲ تعیین حریم شد.

وی افزود: تپه باستانی چگاآهوان به دلیل گستردگی و وسعت آثار و شواهد فرهنگی متعدد و متنوعی از دوران مختلف پیش از تاریخ، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است انواع سفال‌های ساده و منقوش با تزئینات و رنگ‌های مختلف، شاموت گیاهی و سنگریزه روی تپه دیده می‌شود، در بخش شرقی اثر، آثار کارگاه سفال نیز به چشم می‌آید.

استقرار در چگاآهوان

محمودیان اضافه کرد: بررسی اولیه شواهد فرهنگی نشان می‌دهد که این تپه از جمله استقرارگاه‌های پیش از تاریخ است و در محدودۀ کمربند حاشیه غربی ایران واقع شده و ارتباط مستمری با تمدن‌های همسایه غربی، یعنی میانرودان، داشته است.

وی گفت: حفاری‌های غیرمجاز و تخریب تپه در جبهۀ شرقی، جهت استقرار ادوات جنگی در طول جنگ تحمیلی، توده عظیم سفال و نیز لایه‌های معماری را نمایان کرده که لایه سفال آن حدود سه متر ارتفاع دارد.

این استاد باستان‌شناسی اظهار کرد: بررسی شواهد فرهنگی سطح این تپه، از جمله سفالینه‌ها و تیغه‌های سنگی، از استقرارگاه‌های احتمالاً متعلق به هزارۀ هفتم پیش از میلاد و آغاز نگارش، اهمیت این منطقه را بیشتر نشان می‌دهد وجود نمونه‌های آبسیدین در چگاآهوان، ارتباط این تپه‌ها را با دیگر مکان‌های استقراری پیرامونی، به ویژه دهلران و بدرۀ عراق، روشن می‌کند.