بحران مالی در مزارع نيشكر

در سال 2009 حجم توليد شكر، 5/158 ميليون تن، حجم مبادلات 2/50 ميليون تن، حجم مصرف 2/162 ميليون تن و حجم ذخاير اين محصول 3/76 ميليون تن بوده است.

حجم توليد شكر در سال 2008، نسبت به سال پيش از آن، 4/5 درصد يا 9 ميليون تن كاهش يافت كه بخش عمده‌اي از اين كاهش، به كاهش 45 درصدي توليد در هند به عنوان يكي از بزرگ‌ترين كشورهاي توليدكننده شكر برمي‌گردد كه اين اتفاق به دليل جايگزيني ذرت و دانه سويا به جاي شكر در سطوح زير كشت توسط توليدكنندگان رخ داده است.

علاوه بر هندوستان، توليد شكر در ساير كشورهاي توليدكننده از جمله استراليا، اتحاديه اروپا، پاكستان، ايالات متحده و تايلند نيز كاهش داشته و اين در حالي است كه در كشورهايي چون برزيل، آمريكاي لاتين و حوزه درياي كارائيب، 6/39 ميليون تن افزايش (29 درصد افزايش نسبت به سال پيش از آن) مشاهده مي‌شود.

در عين حال، توليد نيشكر نيز با 15 درصد افزايش نسبت به دوره 8-2007، به 566 ميليون تن رسيده است.

در اين ميان فائو اعلام كرده، در صورت ادامه روند افزايش بهاي شكر در سال جاري ميلادي، طبق تخمين كارشناسان، حجم توليد نيشكر افزايش خواهد يافت.

براساس اين گزارش، توليد شكر در كلمبيا، از افزايش 3 درصدي برخوردار بوده است؛ اگرچه حجم توليد اين محصولات در آرژانتين و پرو به‌عنوان ديگر كشورهاي بزرگ توليدكننده شكر، به ترتيب كاهش نشان داده و ثابت مانده است.

همچنين در مكزيك، توليد شكر تا 8/5 ميليون تن نيز افزايش داشته است.

حجم توليد شكر در گواتمالا نيز به علت افزايش سطح زيركشت اين محصول افزايش نشان مي‌دهد و اين در حالي است كه كارشناسان، از كاهش حجم توليد اين محصول در كوبا به سبب وقوع توفان‌هاي شديد و تخريب مزارع نيشكر خبر مي‌دهند.همچنين، افزايش 3/8 درصدي و 11 ميليون تني توليد شكر در آفريقا، افزايش 9/1 ميليون تني توليد در مصر، افزايش 6/3 درصدي توليد در سودان، افزايش 8 درصدي توليد در كنيا ونيز افزايش حجم توليد در سوئيس و تانزانيا پيش‌بيني شده است.

براساس گزارش فائو، متوسط قيمت شكر در سال گذشته 78/13 سنت به ازاي هر پوند اعلام شده است.

سازمان خوار و بار جهاني همچنين اعلام كرده است كه گروه 50 عضوي كشورهاي كمتر توسعه‌يافته جهان (LDC) حجم صادرات شكر خود به كشورهاي عضو اتحاديه اروپا را به 400 هزار تن رسانده‌اند كه اين ميزان 6/33 درصد افزايش نسبت به سال 2008 گذشته نشان مي‌دهد.

اين روند افزايشي صادرات در عمده مناطق جهان در حالي است كه چشم‌انداز توليد شكر در آسيا، كاهش شديد سطح توليد را نشان مي‌دهد كه اين پيش‌بيني عمدتا به سبب كاهش سطح توليد شكر در هندوستان و پاكستان است كه اولي، كاهش 45 درصدي (8/15 ميليون تني) و دومي كاهش 23 درصدي در حجم توليد شكر داشته‌اند.

همچنين حجم توليد شكر در تايلند نيز 2 درصد كاهش نشان مي‌دهد كه اين روند كاهشي در چين نيز مشاهده مي‌شود.

براساس اين گزارش، تنها در دو كشور اندونزي و تركيه، احتمال افزايش حجم توليد شكر مطرح شده است.

در اروپا نيز، حجم توليد شكر در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا، روند كاهشي داشته و به 4/14 ميليون تن رسيده و اين در حالي است كه اتحاديه اروپا از سال 2006 ميلادي، اقدام به اجراي برنامه‌اي براي افزايش حجم توليد شكر در كشورهاي عضو خود كرده است.
حجم توليد شكر در روسيه نيز افزايش داشته و به بالاترين سطوح خود رسيده است.در ايالات متحده نيز روند افزايشي در توليد شكر (28 درصد افزايش توليد) نسبت به سال گذشته ميلادي مشاهده مي‌شود.

از سوي ديگر در استراليا، توليد شكر به دليل بدي آب‌و‌هوا با كاهش 4/6 درصدي (7/4 ميليون تني) مواجه شده است.

بالا و پايين رفتن قيمت‌ها

بررسي وضعيت بهاي شكر طبق گزارش سازمان‌ خواروبار جهاني نشان مي‌دهد كه به طور كلي در پي افزايش تقاضاي جهاني، بهاي شكر نيز، روند افزايشي خود را ادامه داده؛ به گونه‌اي كه اين قيمت از 10/12 سنت آمريكا (يك صدم دلار) به ازاي هر پوند (373/0 كيلوگرم) در سال 2008 به 65/13 سنت به ازاي هر پوند در ابتداي سال 2009 و به 06/16 سنت به ازاي هر پوند در اواسط سال 2009 رسيده است.

اگر چه اين الگوي افزايش خود منجر به كاهش حجم صادرات جهاني (به تبع كاهش شديد توليد شكر درهند) شده است، در اين ميان تاثيرات بحران اقتصادي جهان و كاهش نرخ ارزش دلار آمريكا، بر كاهش حجم صادرات شكر از كشورهاي بزرگ توليدكننده همچون برزيل كه بزرگ‌ترين صادركننده شكر دنيا نيز محسوب مي‌شود، نبايد از نظر دور بماند.سازمان خوار‌بار جهاني در عين حال پيش‌بيني كرده است كه قيمت‌هاي جهاني شكر، ناپايداري شديدي از خود نشان دهد كه اين پيش‌بيني نيز، از نگراني‌هاي موجود در مورد توانمندي هندوستان به عنوان يكي از مراجع توليد شكر در بازگرداندن بازار توليدش به وضعيت مطلوب ناشي مي‌شود.به عنوان جمع‌بندي كلي از بهاي شكر در سال 2010، كارشناسان برزيلي نيز پيش‌بيني كرده‌اند كه بهاي شكر در سال جاري ميلادي به 3 دليل عمده؛ افزايش فشار شركت‌هاي بزرگ سرمايه‌گذار در توليد شكر، كاهش توليد در هندوستان به عنوان دومين توليدكننده بزرگ شكر دنيا و بي‌ثباتي قيمت دلار، به روند افزايشي خود ادامه خواهد داد و طبق ارزيابي‌ها از قيمت پايه 10 سنت به ازاي هر پوند، پايين‌تر نخواهد آمد.
اين كارشناسان تخمين‌زده‌اند كه كمترين قيمت شكر بين 50/12 و 50/13 سنت به ازاي هر پوند و بيشترين قيمت آن بين 50/13 و 15 سنت به ازاي هر پوند خواهد بود.

در عين حال عنوان شده كه تثبيت قيمت شكر در بازار جهاني حداقل در يكسال و نيم آينده، به نفع بازار توليد، مصرف و تجارت اين محصول خواهد بود البته شركت‌هاي سرمايه‌گذار از افت قيمت شكر نسبت به بالاترين قيمت ثبت شده در هفته‌هاي گذشته ناراضي بوده و با تثبيت قيمت‌ها مخالفند.

اگر چه به گفته كارشناسان، پايين آمدن قيمت شكر به كمتر از 12 سنت به نفع توليدكنندگان نيست در عين حال تقاضاي جهاني براي اتانول توليدي از شكر و نيز استفاده از اين نوع سوخت به عنوان سوخت اتومبيل در برزيل از پايين آمدن ارزش آن نسبت به حداقل قيمت جلوگيري خواهد كرد.

منبع: دنیای اقتصاد