لاکس-اسپرت؛ خودروی 8 سیلندر موفق لهستانی که جنگ مانع شکوفایی آن شد (+تصاویر)

پروژه لاکس-اسپرت تلاشی جاه‌طلبانه از سوی مؤسسه مهندسی ملی لهستان در دهه ۳۰ میلادی بود تا یک لیموزین لوکس با موتور V8 و طراحی آوانگارد را برای مقامات ارشد تولید کند. این خودرو با شاسی مدرن، تعلیق قابل تنظیم و طراحی آیرودینامیک، در آزمایش‌های ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتری موفق بود، اما درست پیش از آغاز تولید انبوه در سال ۱۹۴۱، با وقوع جنگ جهانی دوم متوقف شد و تنها نمونه کامل آن از بین رفت.

عصر ایران - در سال ۱۹۳۴، مؤسسه مهندسی ملی لهستان با هدف جایگزینی واردات گران‌قیمت، ساخت یک خودروی لوکس را برای مقامات دولتی و ارتش آغاز کرد. تیم پروژه به رهبری «کازیمیرز استودزینسکی» تنها در مدت پنج ماه موفق به طراحی و تکمیل شاسی نمونه اولیه شد.

این ساختار مدرن و در عین حال ساده، که توسط «میچیسلاو دِبیچکی» و «الکساندر رومل» طراحی شده بود، سیستم تعلیق کاملاً مستقل این خودرو، که در جلو و عقب یکسان بود، از نوآوری‌هایی نظیر میله‌های پیچشی طولی بسیار بلند به عنوان فنربندی استفاده می‌کرد. این میله‌ها در بخش مرکزی شاسی نصب شده بودند و امکان تنظیم دستی سیستم تعلیق از داخل خودرو را بر اساس میزان بار یا شرایط رانندگی فراهم می‌کردند.

خودرو «لاکس-اسپرت» (Lux-Sport) یا به اختصار (L-S) نام گرفت. در نسخه پیش‌نمونه، برای انجام آزمایش‌های جاده‌ای به‌طور موقت به یک موتور شش سیلندر فیات ۱۲۱ (که به‌صورت ویژه برای توان خروجی بالاتر تنظیم شده بود) و یک بدنه روباز چوبی مجهز شد. ویژگی‌های رانندگی بسیار خوب و کنترل نرم خودرو، تیم تولیدکننده را ترغیب به ادامه تلاش‌ها کرد.

ساخت موتور V8 و طراحی بدنه انقلابی

در سال ۱۹۳۶، یک موتور جدید V8 با حجم ۳.۸ لیتر توسط دو مهندس پرانرژی به نام‌های «یرژی دووکنوت» و «یان ورنر» طراحی و ساخته شد. این واحد که کد کارخانه‌ای "Type 405" را داشت، ۹۵ اسب بخار قدرت در ۳۶۰۰ دور در دقیقه تولید می‌کرد و با یک جعبه‌دنده الکترومغناطیسی "Cotal" کوپل شد که حداکثر سرعت منطقی ۱۲۵ کیلومتر بر ساعت را برای خودرو فراهم می‌آورد.

"نقطه پایانی" این پروژه، بدنه استیل آوانگارد و آیرودینامیک آن (یک لیموزین ۵ تا ۷ نفره) بود که توسط «استانیسلاو پانچاکیوویچ» طراحی شده بود و چراغ‌های جلو در آن به صورت یکپارچه در گِل‌گیرها نصب شده بودند. در همین سال (۱۹۳۶)، قطعات مکانیکی برای سه خودروی دیگر و حداقل یک شاسی کامل نیز ساخته شد. قابلیت اطمینان لاکس-اسپرت در طی بیش از ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر رانندگی آزمایشی در سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۳۸ به اثبات رسید و یکی از شاسی‌های آن در نمایشگاه صنعتی مکانیک و برق ورشو در سال ۱۹۳۶، یک پدیده محسوب می‌شد.

سرنوشت تلخ یک شاهکار

متأسفانه، این خودروی مدرن و زیبا هرگز به تولید انبوه نرسید. دستورات دولتی برای تولید L-S هرگز صادر نشد و برنامه‌های عرضه آن به بازار در سال ۱۹۴۱، با آغاز جنگ جهانی دوم، به شکست انجامید. تنها نمونه کامل ساخته شده از لاکس-اسپرت در طول جنگ از بین رفت. با این حال، شاسی این خودرو از جنگ جان سالم به در برد و اکنون پس از یافت شدن در شعبه اورسوس کارخانه PZInz، در موزه تکنیک ورشو به نمایش گذاشته شده است.