دولت برای نجات دریاچه ارومیه دست به کار شد

 بیش از 3 میلیارد مترمکعب آب برای جلوگیری از خشکیدن دریاچه ارومیه انتقال می یابد .
 

رئیس سازمان محیط زیست کشور درمصاحبه با خبرنگار واحد مرکزی خبر گفت : هیات دولت مصوب کرده است این مقدار آب از دشتهای منطقه به دریاچه انتقال یابد که می تواند دریاچه را از بحران بی‌آبی نجات دهد .

محمدی‌ زاده افـزایش بهره ‌وری دریـاچه ، به کارگیری روش‌های نوین آبیاری ، بارور سازی ابرها و جلوگیری از آلایندگی‌ هـای منطقه را از جمله تصمیمات دولت بـرای بـرطرف کردن مشکلات این دریاچه اعلام کرد .

وی افـزود: کـارگروهی به ریاست معاون اول رئیس جمهور ، دبیری رئیس سازمـان حفـاظت محیط زیست و عضویت وزرای جهاد کشاورزی و نیرو بـرای حل معضل کاهش آب دریـاچـه ارومیه و جلوگیری از تبعات آن تشکیل شده است .

معاون رئیس جمهور به فاجعه زیست محیطی بـه وجود آمـده در منطقه مـراغـه در پی ترکیدن استخرهـای پساب یک واحد صنعتی اشاره کرد و گفت : تذکرات لازم بـه مـدیـریت کارخانه داده شده و این کارخانه متحمل پرداخت جریمه شده است .

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان اینکه مـدیریت این واحد صنعتی باید هرچه سریع ‌تر نواقص را برطرف کند گفت: به نظر می آید مشکل اصلی به وجود آمدن این فاجعه به خاطر رعایت نکردن استانداردهای لازم برای تصفیه پساب باشد .

دراین حادثه کـه هفته گذشته روی داد پساب کارخانه ای در مراغه که بزرگترین واحد تولید کربنات سدیم کشور است بـه علت ترکیدگی استخرهای نگهدارنـده ، بـه مـزارع کشاورزی و روستائیان منطقه خسارت زد .

" دریـاچه ارومیه " که در ایران باستان به " چی چست " مشهور بوده در شمال غربی ایران و میـان 2 استــان آذربایجان غربی و شرقی واقع و وسعت آن بیش از570 هزار هکتار است بـه طوریکه حوضه آبریز دریاچه با حدود 60 هزارکیلومترمربع تقریبا سه درصد مساحت کشورمان را در بر می‌گیرد .

این حوضه آبریز بـا داشتن دشت‌ هـایی مـانند دشت سلماس ، ارومیه ، تبریز ، آذرشهر ، مراغه ، میاندوآب ، مهاباد نقده و اشنویه یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در ایران بشمار می‌رود .

به اعتقاد کارشناسان محیط زیست ، بوستان ملی دریـاچه ارومیه بـه عنوان بـزرگترین پهنه آبی فـلات ایـران در تلطیف آب و هوا ، تأمین رطوبت لازم برای رشد و نمو گیاهان و تعادل آب های زیرزمینی نقش حیاتی دارد .

همچنین بوستان ملی دریاچه ارومیه با پنـج هزار کیلومترمربع وسعـت و 102 جزیره ، زیستگاه جانوران حفاظت شده و گیاهان کمیاب و میزبان سالانه صدها هزار پرنده مهاجر نادر و منحصر بـه فـردی است که بـه خاطر این ویژگی ها ، سازمان جهانی یونسکو آن را بـه عنوان " منطقه حفاظت شده " اعلام کرده است .

افزون بر نقش دریاچه ارومیه در توسعه کشاورزی و گردشگری منطقه ، این دریاچه از یک نوع مـوجود زنده تک سلولی منحصر بـه فردی به نـام " آرتمیا " بهره مند است کـه دارای ارزش اقتصادی فراوانی است .

با وجود این همه قابلیت های منحصر به فرد دریاچه ارومیه ، کاهش شدید آب و شـوری بیش از حد آب آن که از 14 سال پیش آغاز شده ، علاوه براینکه سطـح بسیار وسیعی از دریـاچه را به شوره زار تبدیل کرده ، تبعات زیست محیطی زیادی هم بوجود آورده است .

سطح آب دریاچه ارومیه در14 سال گذشته حدود 6 و نیم متر کاهش یافته و وضع شوری آب آن هم اکنون به حالت فوق اشباع رسیده ، به طوری که میزان نمک آن بیش از 340 گرم در هر لیتر آب است .

پیشروی شوره زار در250 هـزار هکتار از وسعت دریـاچه ارومیه افزون بر استان های همجوار آذربـایجان غربی و شرقی ، حتی کردستان را هم از نظر سکونت و کشاورزی مشکل دار کـرده است .

از بین رفتن 80 درصد از ذخائر ارزشمند آرتمیای دریاچه ارومیه وتوقف صادرات آن از هشت سال پیش تاکنون را از دیگر پیامدهای وضع موجود این دریاچه برشمرد .

کارشناسان کاهش ورود آب سالانه از پنچ میلیارد مترمکعب به 2 و نیم میلیارد مترمکعب،کاهش نزولات جوی و آبهای روان سطحی و استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی و ساخت میانگذر در آن را علـت اصلی خشکیدن این دریـاچه عنوان می کنند و معتقد هستند بخشی از آنهـا به علت مشکلات جوی است اما برخی دیگر ناشی ازکم توجهی دستگاه های اجرایی است .

کارشناسـان همچنین مهمترین علت ناکامی مسئولان را در رفع بحران دریـاچه ارومیه ، نبـود مدیریت واحد عنوان می کنند ، مشکلی کـه حتی بیگی استاندار آذربـایجان شـرقی هم به آن اذعان کرده و گفته است: نبود یک مدیریت مشخص در اداره دریاچه ارومیه عامل اصلی ادامه بحران کنونی و نبود انسجام در اجرای برنامه های قبلی است .

محمدی زاده رئیس سازمان حفـاظت محیط زیست کشور هـم ، تقـویت حوزه آبـریـز دریاچه ارومیه ، جلوگیری و کنترل بهره بـرداری هـای غیرمجاز از آب در اراضی بـالادست ، تبـدیل اراضی دیم به آبی و افزایش بازده آبیاری را ازجمله راهکارهای رفع بحران دریاچه ارومیه می داند .

از سوی دیگر عده ای از کارشناسان ، بـارور کردن ابرها در منطقه را از دیگر راهکار تاثیرگذار در احیای دریاچه ارومیه عنوان می کنند .

در جلسه استانـی هیـأت دولت در ارومیـه در19 فروردین 89 به ریاست رییس جمهور ، برای مـراقبت از دریـاچـه ارومیه قرارشد کمیته تخصصی با حضور شماری از وزرا و معـاونـان رئیس جمهور و استانداران آذربایجان غربی و استانهـای همجوار به ریاست معاون اول رئیس جمهور تشکیل شود تا راهکارهای احیای آن تنظیم و با حساسیت ویژه ای پیگیری شود .

همچنین درسال 1387 در سفر دور دوم هیأت دولت به آذربایجان غربی با اینکه عزم عمومی برای حفـظ این دریاچه منحصربفرد و آبزیان موجود درآن بوجودآمده بود حتی توافقنامه ای میان چند وزارتخانه و استانداری به منظور یافتن راه کار امضا شد .

به هرحال ، احیای دریاچه ارومیه به عنوان دومین دریاچه شور جهان که از جاذبه های طبیعی منحصر به فرد جهانی برخوردار است یک طرح فراملی است که نیازمند توجه جدی مسئولان و ضروری است گـام هـای اساسی و عملی برای اجرای برنامه هایی که تاکنون برای احیا و رفع بحران آن وضع شده بـرداشته شود کـه تحقـق آنها چشم انـداز روشنـی را در خصوص توسعه همه جانبه منطقه به وجود خواهدآورد .