عصر ایران ؛ حسن ظهوری ــ بالاخره بعد از سالها آزمایش و ۹ آزمایش پیچیده، در کمتر از یک سال و نیم به آب انداخته شد؛ ناو هواپیمابری که گفته میشود پیشرفتهترین کشتی جنگی چین است و ظاهراً قدرتمندترین ناو هواپیمابری که خارج از آمریکا ساخته شده است.
نامش را «فوجیان» گذاشتهاند؛ سومین ناو هواپیمابر چین که ۸۰ هزار تن وزن و ۳۱۶ متر طول دارد و از پنجم نوامبر سال ۲۰۲۵، یعنی تقریباً کمی بیش از یک ماه پیش، رسماً وارد خدمت ارتش چین شده است. هرچند مأموریتهایش از سال ۲۰۲۶ آغاز خواهد شد، اما همین حالا هم در دریای جنوبی چین رخنمایی میکند. فوجیان قرار است استراتژی جدید چین، موسوم به «نیروی دریایی آبهای عمیق»، را عملی کند؛ استراتژیای که چین با آن میخواهد رؤیای بزرگش را محقق کند: حضور نظامی در هرجای جهان که منافع چین را دربرمیگیرد، درست مثل آمریکا.
از سال ۱۹۴۹ که حزب کمونیست در چین به قدرت رسید، یک شعار همواره تکرار شده است. رهبران حزب بارها گفتهاند: «دیگر اجازه نخواهیم داد جهان ما را تحقیر کند.» اشارهی آنها به دورانی است که در چین «قرن تحقیر» نامیده میشود؛ مجموعهای از اتفاقات عجیب که بین سالهای ۱۸۳۹ تا ۱۹۴۹ در چین رخ داد. اتفاقاتی شامل جنگهای تریاک با بریتانیا، از دست دادن هنگکنگ، واگذاری بخشهایی از شمال چین به روسیه، شکست از ژاپن و از دست دادن تایوان، شورشها، مداخلههای قدرتهای خارجی از فرانسه و آمریکا و انگلیس گرفته تا آلمان و ژاپن، و در نهایت سقوط سلسله چینگ، جنگ داخلی و کشتار نانجینگ توسط ژاپنیها.
رهبران حزب کمونیست چین معتقدند این حدود ۱۱۰ سال، آنقدر تحقیرآمیز بود که هرگز نباید دوباره تکرار شود. برای همین، طی پنجاه سال گذشته چین قدرت نظامی خود را بیش از گذشته تقویت کرده و حالا به یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان تبدیل شده است. اما چین بیشتر از این میخواهد و «فوجیان» برای رسیدن این کشور به اهداف بلندمدتش ساخته شده است.
تایوان همیشه برای چین یک بحران بوده است. پکن هرگز جدایی تایوان از چین را نپذیرفته و معتقد است تایوان یک استان چین است که از کشور جدا شده. چین همواره بهدنبال بازگرداندن تایوان است؛ اما برای تحقق این رؤیا باید جلوی مداخلات آمریکا را بگیرد. این یعنی چین نیاز به برتری هوایی و دریایی دارد؛ نقشی که «فوجیان» میخواهد برعهده بگیرد.
گفته میشود فوجیان میتواند حدود چهل تا پنجاه هواپیما حمل کند؛ آن هم جنگندههای «جی-۱۵ تی» یا حتی جنگندههای پنهانکار «جی-۳۵»، و همچنین هواپیماهای هشدار زودهنگام «کیجی-۶ زد»، هواپیماهای جنگ الکترونیک ضد دریا و انواع پهپادها. فوجیان برخلاف دو ناو قبلی چین، یعنی «لیائونینگ» و «شاندونگ»، که از رمپ پرش کوتاه استفاده میکردند، از سیستم پرتاب الکترومغناطیسی و فرود با طناب بهره میبرد؛ سیستمی مشابه ناوهای کلاس «فورد» آمریکا.
بیشک چین بهدنبال افزایش قدرت در تنگه تایوان، دریای جنوب چین و دریای چین جنوبی است؛ اما موانع بزرگی بر سر راه دارد. ناوگان هفتم آمریکا در ژاپن مستقر است و چند ناو هواپیمابر کلاس فورد هم در منطقه حضور دارند. چین برای ایجاد یک «منطقه ممنوعه دسترسی» نیاز به برد، ظرفیت و قدرتی مشابه آمریکا دارد. همین حالا هم چین حدود نود درصد دریای چین جنوبی را متعلق به خود میداند؛ موضوعی که ویتنام، فیلیپین، مالزی، برونئی و اندونزی با آن مخالفند. آمریکا هم مدام با عملیات «آزادی ناوبری» در منطقه مانور میدهد.
اما فقط این نیست. بیش از هشتاد درصد نفت وارداتی و بخش بزرگی از گاز LNG چین از تنگه مالاکا عبور میکند. اگر جنگی میان چین و آمریکا رخ بدهد، این مسیرها میتواند مسدود شود؛ همان اتفاقی که در جنگ جهانی نیز رخ داد. این یک بحران جدی برای چین است و به همین دلیل چین نیاز دارد قدرت دریایی خود را افزایش دهد.
اما ساخت کشتیهایی مثل «فوجیان» برای تحقق یک رؤیای بزرگتر است. چین قصد دارد تا سال ۲۰۴۹، یعنی صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین، قدرت برتر نظامی منطقه شود و تا اواسط قرن به ابرقدرت جهانی تبدیل شود. هرچند آمریکا همین حالا با ۱۱ ناو هواپیمابر هستهای فاصله زیادی با چین دارد، اما پیشبینیها میگویند چین فقط تا سال ۲۰۳۵، شش ناو هواپیمابر دیگر خواهد ساخت. برای چین حتی یک کشور قویتر نیز میتواند دوباره تکرار «قرن تحقیر» باشد. برای همین چین در یک برنامه راهبردی بلندمدت فقط یک هدف دارد: تبدیل شدن به ابرقدرت دریایی شماره یک جهان.