شب یلدا بهعنوان یکی از قدیمیترین آیینهای ایرانی، همواره نماد دورهمی، گرما و مشارکت خانوادگی بوده است. با این حال، در آستانه یلدای امسال، افزایش مداوم قیمت مواد خوراکی باعث شده است این سنت دیرینه بیش از هر زمان دیگری در معرض محاسبات اقتصادی قرار بگیرد.
به گزارش عصر ایران ، بررسی قیمتها در بازار نشان میدهد برگزاری حتی یک یلدای ساده برای بسیاری از خانوارها، بهویژه خانوارهای کارگری، به چالشی جدی تبدیل شده است..
این گزارش تلاش میکند با اتکا به قیمتهای فعلی بازار، هزینه برگزاری یک شب یلدای حداقلی برای یک خانواده چهار نفره را محاسبه کرده و آن را در کنار حداقل حقوق کارگری قرار دهد.
قیمت میوه
در بازار میوه و ترهبار، هندوانه همچنان نماد اصلی شب یلداست.
قیمت هندوانه در روزهای منتهی به یلدا، بسته به کیفیت و محل عرضه، بین کیلویی ۱۰ تا ۳۵ هزار تومان در نوسان است. با توجه به اینکه یک هندوانه معمولی حدود ۵ کیلوگرم وزن دارد، هزینه خرید هندوانه برای یک خانواده بین ۵۰ تا ۱۷۵ هزار تومان خواهد بود.
انار، دیگر میوه اصلی یلدا، کیلویی ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان قیمتگذاری شده است. پرتقال با نرخ ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان، خرمالو ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان، موز ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان و ازگیل ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان عرضه میشود. در این میان، کدو حلوایی با قیمت ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان و لبو با ۴۵ تا ۵۵ هزار تومان جزو اقلام ارزانتر این سبد بهشمار میآیند.
با در نظر گرفتن یک سبد میوه «متعارف» شامل چند قلم از این اقلام و بدون در نظر گرفتن تنوع بالا یا خرید میوههای لوکس، هزینه سبد میوه شب یلدا برای یک خانواده چهار نفره بهراحتی به ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان میرسد.
شیرینی و کیک؛ انتخاب یا حذف؟
شیرینی تر که در بسیاری از خانوادهها پای ثابت شب یلداست، امسال با قیمت کیلویی ۳۹۰ تا ۴۵۰ هزار تومان فروخته میشود. باسلوق، که در سالهای اخیر دوباره به سفرهها بازگشته، کیلویی ۲۸۰ هزار تومان قیمت دارد.
در این میان، کیکهای مناسبتی یلدایی نیز سهم خود را از افزایش قیمتها گرفتهاند؛ بهطوری که یک کیک یلدایی کوچک حدود ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد. همین موضوع باعث شده است بسیاری از خانوادهها قید خرید کیک را بزنند یا آن را با گزینههای سادهتر جایگزین کنند.
آجیل؛ گرانترین بخش سفره یلدا
آجیل همچنان گرانترین جزء سفره شب یلداست. قیمت آجیل مخصوص شب یلدا به حدود کیلویی یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده و آجیل سلامت نیز حدود یک میلیون و ۲۸۰ هزار تومان قیمت دارد. همچنین برگ زردآلو ۹۶۰ هزار تومان و تخمه آفتابگردان حدود ۳۵۰ هزار تومان در هر کیلو فروخته میشود.
بر این اساس، خرید تنها یک کیلو آجیل، آن هم بدون تنوع بالا، بخش قابلتوجهی از هزینه یلدا را به خود اختصاص میدهد
سامان کارمند یک شرکت خصوصی، ۳۸ ساله و پدر دو فرزند در مورد هزینه های خرید های شب یلدا میگوید؛ «شب چله همیشه برای بچههایم هیجانانگیز بوده است. سالهای قبل، هم آجیل درستوحسابی میگرفتیم، هم چند مدل میوه. امسال اما وقتی قیمتها را دیدم، واقعاً شوکه شدم. فقط آجیل شده اندازه نصف حقوق هفتگی من. مجبور شدیم خیلی از اقلام را حذف کنیم؛ نه کیک میگیریم، آجیل هم شاید نیمکیلو. سامان معتقد است مشکل فقط گرانی نیست: مسئله این است که حقوقها اصلاً با این قیمتها هماهنگ نیست. یلدا، عید، تولد، همه شده انتخاب بین خاطره و هزینه.
جمعبندی هزینهها؛ یلدای ساده چقدر تمام میشود؟
اگر یک خانواده چهار نفره بخواهد حداقلهای یک شب یلدای ساده را فراهم کند، شامل:
• هندوانه
• یک کیلو شیرینی تر
• یک کیلو آجیل
• یک سبد میوه معمولی
مجموع هزینهها، با در نظر گرفتن قیمتهای میانی بازار، به رقمی در حدود ۲.۵ تا ۳ میلیون تومان میرسد. این برآورد بدون در نظر گرفتن اقلامی مانند کیک یلدایی، تنوع بالای میوه یا خرید چند نوع آجیل انجام شده است.
نسبت هزینه یلدا با حداقل حقوق کارگری
حداقل حقوق کارگری در سال جاری ۱۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان اعلام شده است. به این ترتیب، هزینه برگزاری یک شب یلدای ساده برای یک خانواده ، حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از کل حقوق ماهانه را به خود اختصاص میدهد؛ آن هم در شرایطی که هزینههای ثابتی مانند اجاره مسکن، قبوض، حملونقل و خوراک روزمره، بخش عمده درآمد خانوار را پیشاپیش مصرف کردهاند.
یلدا هم از توان یک بازنشسته خارج شد
خانم احمدی، بازنشسته و مادربزرگ چند نوه، میگوید سالها شب یلدا را برای فرزندان و نوههایش برگزار میکرده است:
یلدا همیشه بهانهای بود که همه دور هم جمع بشیم. او اما میگوید امسال با افزایش قیمتها، حتی برگزاری یک دورهمی ساده هم سخت شده است با حقوق بازنشستگی، تهیه آجیل و میوه برای بچهها واقعاً از توان ما خارج است و مجبور شدیم مراسم رو خیلی ساده بگیریم .
یلدا؛ آیینی که سادهتر میشود.
شب یلدا همچنان برای بسیاری از خانوادههای ایرانی معنا و ارزش خود را حفظ کرده است، اما واقعیتهای اقتصادی شکل و اندازه این آیین را تغییر دادهاند. سفرههایی که سادهتر شدهاند، دورهمیهایی که کوچکتر برگزار میشوند و انتخابهایی که با احتیاط بیشتری انجام میگیرند، همه نشان میدهد یلدا هنوز زنده است؛ اما دیگر بیهزینه نیست.
شاید یلدا سادهتر شده باشد، اما همچنان برای بسیاری از خانوادهها فرصتی است برای کنار هم بودن؛ فرصتی که اینبار نه با وفور، بلکه با حسابوکتاب، صرفهجویی و امید به روزهایی آینده همراه است.
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر