وحید شقاقی، اقتصاددان: هر سال 2 میلیون ایرانی فقیر می شوند / کشور دارد وارد «تله فقر» می شود

روند تورم در ایران طی هشت سال گذشته بسیار بالاست؛ میانگین تورم طبق بانک مرکزی حدود ۴۲ درصد بوده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری به ۴۵ درصد برسد. تورم‌های بالا باعث می‌شود هر سال بیش از ۲ میلیون نفر به جمعیت فقیر کشور اضافه شوند.

وحید شقاقی‌ شهری کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با اعتماد آنلاین درباره وضعیت خط فقر در ایران تاکید کرد که کمبود داده و اطلاعات دقیق، یکی از چالش‌های اصلی برای تحلیل وضعیت اقتصادی کشور است.

او گفت: در اقتصاد ایران حکمرانی داده و اطلاعات وجود ندارد و به همین دلیل تشخیص شاخص‌های کلان مانند فقر، به‌ویژه در مقیاس وسیع، بسیار دشوار است. وقتی درباره فقر صحبت می‌کنیم، با ۲۴ میلیون خانوار یا ۸۷ میلیون نفر جمعیت مواجهیم؛ بدون داده‌های دقیق، تحلیل ما دچار انحراف می‌شود.

شقاقی‌ افزود که معمولاً در این زمینه نهادهای آماری مانند وزارت رفاه به عنوان مرجع عمل می‌کنند. طبق گزارش این وزارتخانه، در سال ۱۳۹۰ حدود ۱۱ تا ۱۳ درصد جامعه ایرانی در فقر به سر می‌بردند، اما آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد این رقم به حدود ۳۰ درصد رسیده و با توجه به شرایط تورمی، می‌توان میان ۳۰ تا ۳۵ درصد جامعه را فقیر در نظر گرفت.

او درباره تاثیر تورم بر فقر گفت: روند تورم در ایران طی هشت سال گذشته بسیار بالاست؛ میانگین تورم طبق بانک مرکزی حدود ۴۲ درصد بوده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری به ۴۵ درصد برسد. تورم‌های بالا باعث می‌شود هر سال بیش از ۲ میلیون نفر به جمعیت فقیر کشور اضافه شوند.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد که افزایش حقوق و دستمزد هیچ تناسبی با رشد قیمت دارایی‌های پایه بالا مانند مسکن و خودرو ندارد. به گفته او، افزایش ۲۰ درصدی حقوق فردی که ۲۰ میلیون تومان درآمد دارد، سالانه ۴۸ میلیون تومان به مجموع درآمدش اضافه می‌کند، در حالی که همان درصد تورم بر یک خانه یک میلیارد تومانی، ۲۰۰ میلیون تومان به ارزش آن افزوده می‌شود. این شکاف موجب می‌شود قدرت خرید مردم به شدت کاهش یابد و دسترسی به دارایی‌های اساسی، مانند مسکن، غیرممکن شود.

شقاقی‌ همچنین به «تله فقر» اشاره کرد: وقتی بیش از ۴۰ درصد جامعه فقیر شوند، حتی اگر تورم مهار  شود، خود فقر موجب تشدید فقر می‌شود. در چنین شرایطی، طبقه متوسط تضعیف و فرصت‌های نوآوری، کارآفرینی و آموزش کاهش می‌یابد و بازگشت به وضعیت عادی بسیار دشوار می‌شود.او گفت: اگر روند فعلی ادامه یابد، با تله فقر روبه‌رو خواهیم شد و این وضعیت می‌تواند اثرات بلندمدت منفی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور داشته باشد.

شقاقی‌ درباره وضعیت خط فقر و اثرات تورم بر زندگی مردم ایران هشدار داد. او گفت: در اقتصادی که تورم‌های بالا دارد، دارایی‌های با دوام و پایه‌دار مانند مسکن و خودرو با سرعتی بسیار بیشتر از افزایش حقوق و دستمزد رشد می‌کنند. نتیجه این است که بسیاری از ایرانی‌ها دیگر توان خرید خانه یا دارایی‌های ضروری را ندارند، حتی اگر حقوقشان افزایش پیدا کند.

به گفته شقاقی‌، ریشه این مشکل به تورم برمی‌گردد. او توضیح داد: هر سال با ادامه تورم‌های بالا، بر تعداد افراد فقیر افزوده می‌شود. وقتی درصد فقرا از ۴۰ درصد جامعه فراتر رود، کشور وارد آنچه ما آن را «تله فقر» می‌نامیم می‌شود؛ وضعیتی که خود فقرا به تولید فقر بیشتر کمک می‌کنند.

وی ادامه داد: وقتی بیش از ۴۰ درصد جامعه فقیر شوند، مشکلات آموزش، سلامت و تغذیه گسترش می‌یابد و طبقه متوسط به شدت تضعیف می‌شود. چنین جامعه‌ای فرصت مطالعه، نوآوری و کارآفرینی ندارد و به مرور زمان، فقر حتی بدون تورم هم تشدید می‌شود.

شقاقی‌شهری درباره اثرات تله فقر بر جامعه گفت: در این شرایط، مردم بیشتر درگیر تامین نیازهای اولیه خود هستند و مسائل پیشرفت، توسعه، فناوری و آینده برای آنها اهمیت ندارد. چنین جامعه‌ای از نظر اقتصادی و علمی به شدت عقب می‌افتد و شکستن این چرخه دشوار است.

وی هشدار داد: تله فقر یک خطر بزرگ برای کشور است. اگر درصد جامعه فقیر به بیش از ۴۰ درصد برسد، مشکلات اقتصادی و اجتماعی عمیق‌تر می‌شود و امکان توسعه و رقابت با کشورهای منطقه به شدت کاهش می‌یابد. دولت و تصمیم‌گیرندگان باید بصورت جدی به این تهدید توجه کنند.

بیشتر بخوانید:

نماینده مجلس: تعداد ایرانیان فقیر تا آخر سال به 55 میلیون نفر می رسد

ایران ۱۵ سال پس از تحریم / افزایش شدید تورم و فقر غذایی، بهداشتی و آموزشی (+جزئیات)

هشدار یک اقتصاددان: فقدان آزادی اقتصادی، تورم را به ۵۰ درصد خواهد رساند

اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۴؛ رشد کند، تورم بالا و فقر گسترده

فقر با ایران چه خواهد کرد؟

تماشاخانه

اینجا مخوف‌ترین جای ایران است: زیر پا «باتلاق اسید»، بالای سر «ابر سمّی»! (فیلم)

دو دقیقه سینمای ناب از بهرام بیضایی (تماشا کنید)

فیلم های دیگر