در حالی که جهان بهسمت گذار انرژی حرکت میکند، نفت همچنان نزدیک به ۷۰ درصد تقاضای انرژی جهانی را تأمین کرده و یکی از استراتژیکترین منابع اقتصادی، ژئوپلیتیکی و تجاری باقی مانده است.
به گزارش ایمنا، بر اساس گزارش سالانه آماری اوپک (OPEC) در سال ۲۰۲۵، ذخایر اثباتشده نفت جهان در پایان سال ۲۰۲۴ بهشدت متمرکز است و تنها چهار کشور ونزوئلا با ۳۰۳ هزار و ۲۲۱ میلیارد بشکه، عربستان سعودی با ۲۶۷ هزار و ۲۰۰ میلیارد بشکه، ایران با ۲۰۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد بشکه و کانادا با ۱۶۳ هزار میلیارد بشکه، بیش از نیمی از کل ذخایر جهانی را کنترل میکنند.
ایران بهعنوان سومین دارنده بزرگ ذخایر نفت اثباتشده جهان، نقش محوری در این توزیع نابرابر ایفا میکند و همراه با دیگر کشورهای خاورمیانه، قدرت اقتصادی و ژئوپلیتیکی بیبدیلی را به نمایش میگذارد.
ونزوئلا در صدر جدول قرار دارد، اما تحریمهای مداوم آمریکا و توقیف اخیر محمولههای نفتی در دوران دولت ترامپ، مانع از تبدیل این حجم عظیم به قدرت اقتصادی شده است. عربستان سعودی در رتبه دوم، ایران در جایگاه سوم است و عراق با ۱۴۵ هزار و ۱۹ میلیارد بشکه، امارات متحده عربی با ۱۱۳ هزار میلیارد بشکه، کویت با ۱۰۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد بشکه، روسیه با ۸۰ هزار میلیارد بشکه، لیبی با ۴۸ هزار و ۳۶۳ میلیارد بشکه و ایالات متحده آمریکا با ۴۵ هزار و ۱۴ میلیارد بشکه، بقیه ۱۰ کشور برتر را تشکیل میدهند.

رتبههای بعدی شامل نیجریه (۳۷ هزار و ۲۸۰)، قزاقستان (۳۰ هزار)، چین (۲۸ هزار و ۱۸۲)، قطر (۲۵ هزار و ۲۴۴)، برزیل (۱۵ هزار و ۸۹۴)، الجزایر (۱۲ هزار و ۲۰۰)، اکوادور (هشتهزار و ۲۷۳)، آذربایجان (۷۰۰۰)، نروژ (۶۹۱۲)، مکزیک (۵۱۳۶)، سودان (۵۰۰۰)، هند (۴۹۸۱)، عمان (۴۹۷۱)، ویتنام (۴۴۰۰)، مصر (۳۳۰۰)، آرژانتین (۲۹۹۹)، مالزی (۲۷۰۰)، آنگولا (۲۵۵۰)، اندونزی (۲۴۱۰)، کلمبیا (۲۰۱۹)، گابن (۲۰۰۰)، کنگو (۱۸۱۱)، استرالیا (۱۸۰۳)، بریتانیای کبیر (۱۵۰۰)، برونئی و گینه استوایی (هر کدام ۱۱۰۰)، ترکمنستان (۶۰۰)، ازبکستان (۵۹۴)، اوکراین (۳۹۵)، دانمارک (۳۶۵)، بلاروس (۱۹۸) و شیلی (۱۵۰ میلیارد بشکه) میشود. این دادهها شامل نفت خام متعارف و ماسههای نفتی است و بر اساس میلیاردها بشکه اندازهگیری شدهاند.
جایگاه ایران در چارچوب اوپک و خاورمیانه، این منطقه را به کانون سلطه بر ذخایر جهانی تبدیل کرده است. کشورهای خاورمیانه همچون عربستان سعودی، ایران، عراق، کویت و امارات متحده عربی از هزینههای استخراج پایین و ذخایر وسیع و قابل دسترس بهره میبرند و حتی با کند شدن رشد تقاضای جهانی نفت، تأمینکنندگان کلیدی باقی خواهند ماند. عضویت ایران در اوپک، این کشور را به بازیگری محوری در بازار جهانی نفت تبدیل کرده و بر تجارت، ژئوپلیتیک و روابط بینالمللی تأثیرگذار است.
در میان تولیدکنندگان غیراوپک، کانادا با ۱۶۳ میلیارد بشکه (بهطور عمده از ماسههای نفتی که دارای استخراج گرانتر و کربنمحور هستند) رتبه چهارم را کسب کرده و روسیه و ایالات متحده آمریکا نیز در جمع ۱۰ کشور برتر جای دارند. این توزیع نابرابر ذخایر نفتی، توضیحدهنده قدرت پایدار کشورهای نفتخیز همچون ایران است که بهرغم چالشهای جهانی، نفوذ اقتصادی و استراتژیک خود را حفظ میکنند.