تمجید خسرو معتضد از "قهوه تلخ"

تمجيد خسرو معتضد كارشناس تاريخ از سريال مديري
سینما،مستند و انيميشن  18/7/1389  11:52:34
897-3389-5 كد خبر
RSS :: پرینت

محمد تاجيك :خسرو معتضد كارشناس شناخته شده تاريخ به تازگي در گفت وگويي از سريال قهوه تلخ تمجيد كرده است .

 به گزارش پارس توريسم ،معتضد كه از علاقه مندان مديري است دوسال پيش نيز در گفت وگويي با همشهري جوان از علاقه خود به مديري سخن گفته بود.

 /از لورل هاردي تا مديري/

 

 خسرو معتضد تاریخ نگار نام آشنای ایرانی در این گفت و گوعنوان كرده بود : مهران مدیری من کارهای مهران مدیری را دوست دارم. البته باید بگویم هیچ کس برایم لورل و هاردی نمی شود.

/انتقاد از سريال حضرت يوسف/

 معتضد همچنين در آن مصاحبه از سريال حضرت يوسف انتقادات تندي را مطرح كرده بود.

 /مديري دشمن ماهواره ها/
 
اما معتضد كه مجري-كارشناس برنامه «پلي به گذشته» است درباره «قهوه تلخ» مهران مديري گفته است: راه مبارزه با ماهواره این نیست که آنتن‌ها کنده شود، برنامه هنرمندی مثل مهران مدیری، به راحتی می‌تواند میلیون‌ها نفر را از ماهواره‌ها به تلویزیون جلب کند.
 
 خسرو معتضد،كه  نویسنده بیش از پنجاه کتاب تاریخی است در گفت‌وگو باخبرگزاري اصولگراي برنا درباره سريال «قهوه تلخ» گفت: متاسفانه ضمن خرج بسیاری که برای این سریال شده است افسوس می‌خورم که چرا آن را از تلویزیون پخش نکرده‌اند ای کاش تلویزیون با مهران مدیری کنار می‌آمد و این سریال پخش می‌شد.
 
وي در ادامه اظهار داشت: براي قهوه تلخ زحمت بسياري کشیده شده است. تعداد زیادی هنرپیشه اصلی350 و نفر سیاهی لشکر ايفاي نقش كرده‌اند. لباس‌ها زحمت زیادی برده و در مجموع سریال خوبی از آب در آمده است و مردم را به تاریخ علاقمند می‌کند اما زمان مشخص شده در فيلم، با واقعيت تطابق ندارد. قهوه تلخ مردم را به تاريخ علاقمند مي‌كند.
 

  اين كارشناس و نويسنده وقايع تاريخي با بيان اين مطلب كه دوست داشته همه چيز در قهوه تلخ در جاي خودش قرار گرفته باشد، افزود: گارد قاجار وارد صحنه مي‌شوند اما لباس زمان فتحعلی شاه و عباس میرزا را به تن دارند يا پلیس ها و ژاندارم ها برای زمان مشروطه هستند. در فانتزي نيز بايد قواعدي رعايت شود. با اين كه از نظر تاريخي نظرم نسبت به «قوه تلخ» مساعد نيست، اين كار ابتکار زیبایی داشته و مردم را به تاريخ علاقمند کرده است.

 وی ادامه داد: استاد تاريخ مثل فیلم «سفری دیگر» وقتي قهوه تلخ را مي‌نوشد به گذشته و سال1201 مي‌رود كه در اصل زمان آقامحمدخان است نه زمان قاجار.
 
  زمان لباس‌هاي افراد در «قهوه تلخ» مشخص نیست و از نظر تاريخي مغشوش است. صحنه‌هايي كه در فيلم نمايش داده مي‌شود و اتاق‌هايي كه در آن‌ها ميز وجود دارد نيز زمان مظفرالدين شاه و دربار قاجار را يادآوري مي‌كند.

معتضد با بیان این مطلب که مدیری قصد داشته فیلم جنبه فانتزی داشته باشد، خاطرنشان كرد: در فانتزی نیز باید مسائلی مورد توجه قرار گرفته و رعایت شوند. به عنوان مثال لباس‌ها در این فیلم مغشوش است مثلا لباس افسران ژاندارمری در دوران مشروطه که باعث افتخار ایران بودند، به عنوان لباس زمان ناصرالدین شاه به کار رفته است. مجري-كارشناس برنامه «پلي به گذشته» ادامه داد: در «قهوه تلخ» شخصیت مجعولی به نام جهانگیر شاه وجود دارد که تقریبا با مظفرالدین شاه تطابق می‌کند.

 سازندگان اين سريال خواسته‌اند كسي را نرنجانند اما اشتباه کرده‌اند. مدیری می‌توانست اسامی بسیار جالبی که در تاریخ ایران وجود دارد و هزاران لقب را با نگاهی به کتاب سعید نفیسی پیدا کند.

 اما نویسنده در نگارش متن عجله کرده است. لورل و هاردي هم زمان و مكان را رعايت مي‌كردند معتضد که از میان شخصیت‌های سینمایی به لورل و هاردی علاقمند است، گفت: حتی در فيلم‌هاي لورل و هاردی زمان و مکان رعایت می‌شده است با اين حال با وجود نقطه ضعف‌هاي تاريخي این سریال، مهران مدیری مردی هنرمند و مورد احترام من است که زحمت زیادی کشیده و میلیون‌ها خرج کرده است. وی با طرح دوباره اين پرسش كه چرا تلویزیون با مديري به تعامل نرسيده‌است، تصريح كرد: چرا نبايد «قهوه تلخ» از تلویزیونی که میلیاردها خرج سریال‌های دیگر کرده است پخش شود؟ مديري کار خوبی انجام داده است و با سريالش مي‌تواند عده بسياري را سرگرم كند. راه مبارزه با ماهواره، كندن آنتن‌ها نيست .

اين استاد تاريخ افزود: او حتي هداياي بسياري براي جلوگيري از كپي كارش قرار داده است. دلم سوخت که برنامه هنرمندی مثل مهران مدیری که به راحتی می‌تواند میلیون‌ها نفر را از ماهواره‌ها به تلویزیون جلب کند، به شکل سی دی بيرون مي‌آيد.

 وی خاطرنشان كرد: ای کاش برای جلب توجه مردم این کار از تلويزيون پخش می‌شد. راه مبارزه با ماهواره این نیست که آنتن‌ها کنده شوند این است که آنقدر برنامه جالب تولید کنیم تا مردم تلويزيون را به ماهواره ترجيح دهند.
 
 معتضد درادامه گفته :مهران مدیری براي همه قابل احترام است و من هم سريالش را خريداري كردم. فارسي‌وان پر از بنجل‌هاي كره‌اي و آمريكايي است معتضد با اشاره به فيلم‌هاي فارسي‌وان اظهار داشت: سريال‌هاي اين شبكه کودکانه و حقیرانه است و بنجل‌هاي کره‌ای و آمریکایی را به خورد مردم مي‌دهد. وي گفت: مهران مدیری انسان باذوقی است کاش تلويزيون با او كنار مي‌آمد. من نگران ماهواره هستم. با اشاعه ماهواره ارتباط دولت با مردم کم می‌شود.
 
 انتقاد گرافيستها از قهوه تلخ
 
 از سويي ديگر المیرا موسوی تبار، خبرنگار هنرهای تجسمی سامانه فرهنگخانه در گزارشی که با چند تن از استادان دانشگاه وگرافیستهای مشهور نیزدر آن صحبت شده به بررسی پوستر و طراحی روی جلد سی دی قهوه تلخ پرداخته است .

به گزارش پارس توریسم ،متن این گزارش به شرح زیر است : ولیعصر، انقلاب، پارک وی، هفت تیر و… فرقی نمی کند که مسیر روزانه ات از کجا بگذرد، این روزها هر جا که بروی، از دست نگاه کمیک و رندانه «مهران مدیری» که با آن لباس پر زرق و برقش، در حلقه ای از قهرمانان «قهوه تلخ»ش به تو پوزخند می زند، خلاصی نداری.

از شوک بزرگی که جدیدترین ساخته «مدیری» با فروش نیم میلیاردی اش در سوپرمارکت ها، به شبکه نمایش خانگی وارد کرد که بگذریم، تبلیغات شهری این سریال هم در و دیوار شهر را قرق کرده است. انگار قرار است ریشخند سیامک انصاری، محمدرضا هدایتی، سحر زکریا، سحر جعفری جوزانی و خود آقای کمدین، سوغاتی همه گذرهای روزمره ات از خیابان های شهر باشد.

یک زمینه قهوه ای یا مشکی، تصاویر نیم تنه قهرمانان با لباس هایی که داد می زند مال عهد قجر است و تیتری که با فونت سنتی شکسته نستعلیق، به یک فنجان «قهوه تلخ» دعوتتان می کند. ترکیب ساده ای از رنگ و طرح و خط و عکس، همکاری اعضای مختلف خانواده تجسمی برای خلق یک پوستر؛ پوستری که قرار است همه چیز را درباره متن و حاشیه آخرین دست پخت آقای «مدیری» به ما بگوید.

اما این پوسترها، بیلبوردها و حتی جلد سی دی هایی که در روزهای اخیر، بیشتر از پودر ماشین لباس شویی و بستنی دایتی و یک بسته سیگار بهمن در سوپر مارکت ها و بقالی ها به فروش رفته، در انجام وظیفه خود به عنوان عناصر گرافیکی تبلیغات، چقدر موفق بوده اند؟

مهران مدیری است، سر لارنس اولیویه که نیست

«قباد شیوا» طراح پوستر و گرافیست پیش کسوت، از همان اول آب پاکی را روی دست ما و «مدیری» می ریزد و می گوید:«از یک کار طنز و کمیک، آن هم ساخته شخصیت کمدینی مثل آقای مدیری که نمی توان انتظار یک پوستر مفهومی و سطح بالا با رعایت عناصر رنگ و کمپوزیسیون و غیره را داشت».

«شیوا» از پوسترها و بیلبوردهای فیلم های اخیر، به ویژه فیلم های طنز و کمدی، دل پری دارد:«متاسفانه اکثر پوسترها و بیلبوردها در کشور ما، امروزه به این صورت درآمده که عکس چند تا دختر جوان زیبا با چشم های رنگی را به عنوان پوستر به مردم تحمیل می کنند».

او به شدت به پوستر «قهوه تلخ» حمله می کند و می گوید:«ما طراحی چندانی نمی بینیم و انتظاری هم نداریم، به هر حال، این «مهران مدیری» است و «سر لارنس اولیویه» نیست که پوستر کارش را بدهد «میلتون گلیزر» طراحی کند».

این گرافیست، در انتقاد از «نان به هم قرض دادن» های همکاران خود می گوید:«ما گرافیست ها دور بسته ای برای خودمان داریم و اصولا طبق خوشایند همکاران خود، طراحی می کنیم و بعد هم از کار یکدیگر تعریف می کنیم، در حالی که پوستر خوب، آن است که مردم بگویند خوب است».

او در توضیح دلیل بی اعتنایی مردم به طراحی های سخیف اخیر می گوید:«مردم بیچاره هم گناهی ندارند. با این اوضاع اجتماعی و اقتصادی، دیگر کسی حوصله این را ندارد که بیاید پوستر یک سریال را نقد کنند. بنابراین هر کس هر کاری دلش بخواهد می کند و مردم هم چاره ای جز پذیرش آن ندارند».

علاقه ای به دخالت در این مسائل ندارم

دکتر «محمد خزایی»، دکترای گرافیک و استاد دانشگاه که مسئولیت های اجرایی بسیاری نیز در این حوزه داشته، علاقه ای به اظهار نظر در این باره نشان نمی دهد. «خزایی» که انگار از حاشیه های اظهار نظر کارشناسانه گریزان است، می گوید:«چون آدمی هستم که کار علمی و آکادمیک می کنم، علاقه ای ندارم خود را درگیر این مسائل کنم».

با وجودی که رشته تخصصی وی، گرافیک است، اما «خزایی» ترجیح می دهد در نقد کار همکارانش که طراحی پوستر «قهوه تلخ» را به عهده داشته اند، سکوت اختیار کند. او پوسترهای مختلفی از این سریال را دیده و یکی از آنها را به یاد می آورد که تصویر بزرگی از «مهران مدیری» را در بزرگراه اشرفی اصفهانی نمایش می دهد.

با این همه، وقتی از این مدرس گرافیک می پرسیم که اگر قرار بود او پوستری برای این سریال طراحی کند، کارش چقدر شبیه به پوستر فعلی می شد، پاسخ می دهد:«تا زمانی که یک کار به من سفارش داده نشده باشد، نمی دانم چطور چیزی را ممکن است طراحی کنم. اما چون با فضا و موضوع این سریال اصلا آشنایی ندارم، نمی توانم هیچ اظهار نظری بکنم».

چون چیز دیگری نیست، خوب است!

از سوی دیگر، «سعید روانبخش»، مدرس گرافیک و طراح سازه جنجالی میدان انقلاب، نظر نسبتا مساعدی نسبت به پوستر «قهوه تلخ» دارد. او معتقد است که کلیت این پوستر، «به عنوان یک اثر بیلبوردی کار خوبی است و در حد فاصل بین پوستر و بیلبورد قرار دارد».

«روانبخش» اما استفاده از این کار به عنوان پوستر و طرح روی سی دی را تایید نمی کند و می گوید:«به عنوان پوستر، این طرح مشکل Layout و غیره دارد و باید برای هر یک از موارد استفاده ماده تبلیغاتی، یک طرح جدا طراحی شود».

البته او استفاده از عناصر مشترک بین طرح های مختلف برای بیلبورد، پوستر، طرح روی سی دی، آگهی و ... را مجاز می داند و اشتراک سوژه را دارای اشکال نمی بیند، اما تاکید می کند که المان های خاصی برای هر کارکرد مختلف، باید تغییر کند.

این گرافیست با متمایز دانستن پوستر و اعلان، طرح «قهوه تلخ» را بین این دو می داند و از نقاط قوت آن، علاوه بر انتخاب رنگ و فضا، به بیان فضای تاریخی کار از طریق طرح پس زمینه پوستر، نوع فونت عنوان سریال و بیشتر از همه، طراحی لباس شخصیت ها اشاره می کند. اما کمیک بودن کار را از طریق پوستر، چندان قابل تشخیص نمی بیند.

در مجموع، «روانبخش» اثرگذاری و مقبولیت یک پوستر یا بیلبورد را منوط به شرایط ارائه آن می داند و می گوید:«چون الان در سطح شهر، چیزی برای رقابت با این پوستر وجود ندارد، «قهوه تلخ» خوب جلب توجه می کند، اما شاید در شرایطی دیگر، اوضاع به این گونه نبود».

خلاصه اینکه، پوستر سریال «مهران مدیری» نیز مثل خود کارهایش، جنجال برانگیز است و همیشه موافقان و مخالفان خود را دارد. اما شاید اگر موقع پرداخت پول و خرید سی دی آن یا موقع عبور از زیر پل ها و روگذرهایی که با تصویر خاله خانباجی های عهد قجر، زینت شده، کمی به آنچه به عنوان پوستر به خوردمان می دهند، دقت کنیم و به راحتی هر نوع داده تجسمی را به عنوان اثر هنری و تبلیغاتی نپذیریم، بعد از این تا این حد ما را از حق دیدن پوستر و بیلبورد خوب، محروم نکنند.