تاملي در ساختار شرح فال حافظ

«براي شما هم اتفاق افتاده است که نتوانسته‌ايد تقاضاي کودکي و يا پيرمردي را در خيابان که جعبه‌ي کوچک مقوايي و احتمالا پرنده‌ي کوچکي به دست دارد را رد کنيد. با اينکه مي‌دانيد آنچه که در اين پاکت است نه سروشي است از غيب و نه هاتفي از آن بالا.»

در وبلاگ "درباره نشانه" به نشاني http://onsign.blogfa.com در ادامه مي‌خوانيد: وليکن کماکان سنت معمول را به جاي مي‌آوريد، فاتحه‌اي به روح حافظ و شاخ نبات‌اش مي فرستيد و در دل آنچه را که طلب داريد، تمنا مي‌کنيد. با احتياط بيت هاي اول و دوم را مي خوانيد و متفکرانه به شرح غزل زل مي‌زنيد، اما عجيب است که معني و تعبير فال را با شعر منطبق نمي‌يابيد، در عين حال با جملات و تعبيراتي روبرو مي شويد که بعضا در زندگي روزمره شما مصداق مي‌يابد .

کاغذ را رها مي کنيد اما شايد زياد هم احساس خسران نکنيد چرا که شعري خريده‌ايد که از دال شعري خود فراتر رفته است. در واقع زماني که شما "فال حافظ "مي‌خريد، شعر از کارکرد شعري خويش تهي مي‌شود و دلالت‌هاي معنايي ديگري چون پيشگويي، غيبگويي، آينده‌نگري و ... را مي‌يابد. از اين رو ارزش مبادله پيدا کرده و چونان کالايي فروخته مي شود. نکته بر سر چرايي و چوني آن نيست، نکته بر سر اين است که شرح يا تعبير فال حافظ که در اغلب خيابان‌ها و چهارراهها و بعضا حتي سايت‌هاي اينترنتي هواخواه و خواهان خود را دارد، چه ساز وکاري را دارد که چونان گزاره‌اي راست نما، براي هر درد و مشکل و مرض و حالت و نيتي همخوان و صادق است؟ اين تعابير از چه الگوهايي در ساخت روايت خود بهره مندند؟

- کلي گويي: در عموم اين شرح‌ها با گزاره‌هايي عام و کلي روبرو هستيم ، گزاره‌هايي که به طور معمول به عنوان حالات و صفات بشري بر تمامي انسان‌ها مصداق دارد. اين صفات و حالات مختص به فرد نيست و از وجوه بارز او محسوب نمي‌شود.

- همان گويي: بارت در اسطوره‌ي امروز همانگويي را تکرار مکررات مي‌داند، جرياني که مي‌خواهد هر چيزي را با خودش تعريف کند و در تعبيراتي نظير " اين طور است، چون اينطور است " و يا در "همين است که هست " خود را متجلي مي‌سازد. در اکثر اين شرح‌ها نيز تکرار بي دليل عبارات، تعبيرات و حالات را شاهديم.

- مثبت انديشي: تقريبا در تمامي تعبيرات فال حافظ اين ساخت به وفور يافت مي شود، عده‌اي از حافظ پژوهان نيز معتقدند که در شعر حافظ نوعي طربناکي و طنز و بياني از عشق و آرزومندي موج مي‌زند. در آخر تمامي شرح‌ها خواننده با عباراتي نظير "به زودي خبر خوشي به شما خواهد رسيد " و يا "پاداشي در انتظار شماست " و ... روبرو مي‌شود... .

- واگويي بديهيات: عموما پس از خواندن شرح فال شما به احساس يا حقيقت تازه‌اي دست نمي يابيد، اکثر جملات واگويي اصولي بديهي و مسلم در زندگي ماست. به طور مثال در عباراتي نظير "اگر سخت تلاش و کوشش کني، موفق خواهي شد "و يا "نيت بد شما را به جايي نمي‌رساند ".

...
 
http://onsign.blogfa.com

تهران قدیم؛ خواربارفروشی و واکسی آژان‌ها (عکس)

تماشاخانه

«فوجیان» ، ارسال یک پیام خطرناک برای آمریکا / ۲۰۴۹ نزدیک است ؛ سالی که چین می‌خواهد ابرقدرت دریایی جهان شود ! (فیلم)

دو دقیقه جلوه‌های ویژه که زبان بصری سینمای اکشن و گیم‌ها را برای همیشه تغییر داد (تماشا کنید)

فیلم های دیگر