عصر ايران ـ انگليسي ها در ابتداي آزادي 15 نظامي خود، جنجال تبليغاتي گسترده اي را عليه كشورمان آغاز كردند و از آن جمله به برپايي كنفرانس مطبوعاتي با حضور 6 تن از اين نظاميان و نيز انتشار وسيع خاطره گونه هاي آنان پرداختند.
آنها چنان سناريويي را طراحي و اجرا كردند كه 15 نظامي انگليسي كه 13 روز در ايران بازداشت بودند، همانند قهرمانان ملي در سطح جامعه انگليسي مطرح شدند.
با اين حال، بناگاه ورق برگشت و كار و كاسبي نظاميان كه براي فروش خاطرات خود قراردادهاي سنگيني با رسانه ها مي بستند از سكه افتاد، سياستمداران انگليسي عليه بلر و وزير دفاعش موضع گيري كردند و مجلس بريتانيا نيز براي بررسي موضوع، جلسه ويژه تشكيل داد.
هر چند نقض قاعده حفظ خاطرات نظامي در اين ماجرا، ناخرسندي بسياري از پرسنل ارتش انگليسي را باعث شد ولي اتفاقات ديگري نيز مزيد بر علت شد تا انگليسي ها، فتيله ماجراي ملوانان را پايين بكشند.
بنا به اظهار يك منبع آگاه، يادداشت رسمي دولت انگليس كه طي آن، لندن به طور كتبي متعهد شده بود كه نيروهايش وارد حريم سرزميني ايران نخواهند شد، به عنوان يك سند در سازمان ملل ثبت شد و اين براي انگليسي ها يك ضربه سياسي به شمار مي رفت.
وي افزود: در اين يادداشت دو محور عمده وجود داشت؛ اول آنكه دولت انگليس تصريح كرده بود نظاميانش نيت سوئي نداشته اند و دوم اينكه از اين به بعد چنين اتفاقي رخ نخواهد داد و لندن به دنبال راهكارهايي براي جلوگيري از تكرار حوادث مشابه است.
وي گفت: اين نامه ، اذعان به ورود نيروهاي انگليسي به آب هاي سرزمين ايران بود زيرا در آن از فقدان سوءنيت و تعهد به عدم تكرار سخن گفته شده است كه نشانگر پذيرش خطاي تجاوز است كه نشان مي دهد عمل ورود غير قانوني به آب هاي ايران رخ داده كه اينك سخن از عدم تكرار و فقدان سوءنيت است.
اما نكته ديگري كه براي انگليسي ها به ويژه براي وزارت دفاع اين كشور بسيار سنگين تمام شد، فيلم منتشر نشده اي است كه در همان ابتداي دستگيري نظاميان انگليسي تهيه شده است. در اين فيلم، چند نفر از نظاميان انگليسي در حال گريه كردن ديده مي شوند كه از ماموران ايراني دستگير كننده خويش استمداد مي كنند.
پس از آنكه اين نظاميان با سپري كردن 13 روز بازداشت در ايران راهي انگليس شدند و با پوشيدن مجدد لباس هاي كماندويي خود، به رجز خواني پرداختند، پيامي به سفارتخانه انگليس واقع در خيابان فردوسي تهران فرستاده شد كه اگر انگليسي ها بخواهند اين موج را ادامه دهند، ايران نيز آن فيلم را در اختيار شبكه هاي خبري قرار مي دهد.
قطعاً انتشار اين فيلم، لطمه حيثيتي بزرگي به ارتش بريتانيا محسوب مي شد و از اين رو، بلافاصله پس از اين اولتيماتوم، شاهد آن بوديم كه ناگهان جو برگشت و هياهوي ضد ايراني ملوانان به يك جنجال سياسي "داخلي" در انگليس تبديل شد و حتي كار به فراخواني وزير دفاع انگليس به مجلس اين كشور كشيد.
چرا يادداشت رسمي دولت انگليس منتشر نشد؟
پس از اعلام خبر ارسالي يادداشت رسمي دولت انگليس به وزارت خارجه ايران، بسياري از رسانه هاي داخلي، از اينكه تهران اين يادداشت را منتشر نكرده است، انتقاد كردند.
در همين باره، خبرنگار عصر ايران (asriran.com) در تماس با يك منبع آگاه در وزارت خارجه علت را جويا شد كه وي در پاسخ گفت: بعضي از رسانه ها و حتي چهره هاي سياسي، به اشتباه اعلام كردند كه انگليس به ايران "نامه" داده است در حالي كه آنچه از طرف لندن دريافت كرديم، "نامه" نبود بلكه يك "يادداشت رسمي" بود.
وي افزود: در عرف ديپلماتيك، "نامه" همانند "يادداشت" حالت رسمي و ديپلماتيك ندارد و مي تواند از شخص به شخص نوشته شود يا سرگشاده باشد و يا اينكه بعداً انتشار يابد مثل نامه اي كه آقاي احمدي نژاد به آقاي بوش رييس جمهور آمريكا نوشت ولي" يادداشت"، يك مكتوب كاملاً رسمي است كه صرفاً در مجاري ديپلماتيك جريان دارد و از سنديت بيشتري برخوردار است كه عرف و قواعد ديپلماتيك درباره يادداشت، حفظ آن در همان كانال هاي ديپلماتيك است و انتشار آن، معمولاً با محدوديت هايي همانند توافق طرفين و ... همراه است و لذا اگر انتشار اين يادداشت، بر خلاف عرف و قواعد شناخته شده بين المللي بوده است هر چند امكان دارد در شرايطي خاص اين اقدام نيز صورت بگيرد.