مرگ چنین خواجه نه کاری است خُرد!

 

روز گذشته مردی رخ در نقاب خاک کشید و از دنیای ما گذشت که از اساتید بزرگ ومسلم تاریخ معاصر ایران عزیز ما بود. ساعت ده صبح شنبه دکترعزیز الله بیات برای آخرین بار اما نه همچون همیشه ایستاده !بر روی دست همکاران و دانشجویانش در دانشگاه شهید بهشتی تشیییع شد.

از او که افتخار شاگردی اش را درمقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دارم ،خاطره کم ندارم واگردوستان گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی روزی کمرهمت بستند تا در منزلت او کتابی برای آشنایی نسل جوانی که امروز نه چندان دردمند و متعجبانه ! شاهد تشییع جنازه این  بزرگ بود بنویسند گفتنی هارا خواهم گفت.

هرچند مرگ حق است و پلی است که آدمی را به دوست می رساند اما همانگونه که دکتررضا شعبانی استاد دیگرمن درسخنانی بربالای جنازه آرام وتسلیم شده دکتر بیات در برابر خدای خود، در راهروی دانشکده ادبیات دانشگاه به درستی گفت، دکتر بیات نمرده است می توان امثال دکتر بیات را از این قاعده مستثنی دانست.و چگونه می توان عالمی را با  تالیف کتب متعدد وخدمات آموزشی اش به جوانان این آب وخاک مرده دانست؟

 امروز پس از تشییع به استادم دکتر رضا شعباتی عرض کردم جدا از برجستگیهای علمی  واخلاقی دکتر بیات - که وی از آنها بخوبی یاد کرد- یک صفت دیگر علاوه بر آنکه شما گفتید در نظر من برجسته تراست وآن عشق وارادت او به مولای متقیان علی بن ابیطالب (ع) بود.

او که دانش آموخته دانشگاه تولوز فرانسه بود برای نام و نان کار نکرد و در طول بیش از چهل سال متوالی تدریس ،هرگز از کرسی استادی دانشگاه وتدریس دکانی برای کسب خود نساخت .

در فضیلت اوهمین بس که امروز شنیدم مدتی را برای تدریس به دانشگاه شاهرود می رفت ولی مبلغی را که بابت حق التدریس می گرفت در زندگی خود هزینه نمی کرد و می فرمود صرف دانشجویانی شود که برای ادامه تحصیل توان مالی اندکی دارند.

به سلامت خود بسیاراهمیت می داد.هم از این جهت بود که بسیار راه می رفت.بسیارکم می خورد روزی به من فرمود من به اندازه یک کف دست نان می خورم.

یک روز به من فرمود : یکی از مسولان بلندمرتبه نظام که از سالها قبل مرا می شناخت از من پرسید:آقا ، شما با این همه سال چگونه اینقدر سالم هستید؟ دکتر در حالی که مثل همیشه خنده خاصی می کرد گفت: به اوگفتم رمز سلامتی من این دو است :راه رفتن وکم خوردن

حافظه سرشاری داشت. روزی به خود من گفت: کسی از دانشجویان چهل سال پیش مرا درجایی دید و سلام کرد وگفت: استاد مرامی شناسید؟ من خیلی سال پیش دانشجوی شما بوده ام و اکنون استاد دانشگاه هستم. به اوگفتم بله می شناسم شما آقای فلانی هستید. دکتر می گفت او از شدت تعجب نسبت به حافظه من متحیرانه گفت :الله اکبر از این حافظه!

در زمستان سال 1385وقتی از او خواستم بر من منت نهد و از داورانی باشد که تز دکترای مرا بخواند و در جلسه دفاعیه داوری کند .مثل همیشه گفت به شرفم قسم با اینکه سالهاست دراینگونه جلسات شرکت نمی کنم ولی از شدت ارادت وعلاقه ای که به شما دارم با کمال افتخار ومیل این را می پذیرم .
ایشان علاوه بر راهنماییهای ارزنده ای که در جهت اصلاح بعضی مطالب نمود در روز دفاع در وقت معین به دانشگاه تربیت مدرس آمد و درجلسه ای که اساتید راهنما ومشاورین و داوران  ودانشجویی که از تز دکترایش دفاع می کردهمه دانشجویانش بودند! حضوریافت و چون  در داوری ،نوبت اول به او رسید با سخنانی مرا بیش از پیش شرمنده لطف ومحبتش فرمود.خوشبختانه فیلم این جلسه را دارم وشاید روزی آن را بر روی وبسایتم بگذارم.

دکتر بیات هرگز خود را نستود و از آن همه کارهای ارزنده اش تعریف نکرد مع الاسف در رسانه ملی و رسانه های مکتوب از او بسیار کم استفاده شد. تاسیس موسسه آموزشی قطب راوندی از خدمات مستمر او به ایران وایرانی است. گمان می کنم سهم او از این دنیا فقط وفقط پاکی و گمنامی بود.

بسیار جدی بود و گاه برای تاکید دراهمیت سخنی که زده بود می گفت به شرفم قسم. جوانمرد بود و شریف. پاک بود ونجیب. بسیار طبع بلندی داشت وهرگز از کسی چیزی نخواست .

اینک او تسلیم خدا شده وپس از دیداری که با مولای خود علی که به او عشق می ورزید در اولین لحظه ورودش به قبر نمود چند ساعتی است به آرامشی ابدی دست یافته و درگور خود آرمیده است و نحن انشا الله به لاحقون. این نوشته ادای دین من به  این استاد است .هرچند هرگز ادا شدنی نیست.

 به روح  بلند این استاد فرزانه پاک وفروتن،که در سن 91 سالگی به جوار دوست شتافت ویادش با من است وهمیشه در نظرم بزرگ وستودنی ،صلواتی می فرستم .روحش همواره شاد باد.