استانداردهاي بهداشتي دنيا اعلام ميكنند كه آلودگي هواي شهرها در سال فقط يك بار مجاز است كه از حد استاندارد فراتر رود، در حالي كه آمارها در ايران نشان ميدهد كه شاخص آلودگي هوا در پايتخت امسال نزديك به 165 روز بالاتر از استانداردهاي جهاني بوده است.
استانداردهاي بهداشتي دنيا اعلام ميكنند كه آلودگي هواي شهرها در سال فقط يك بار مجاز است كه از حد استاندارد فراتر رود، در حالي كه آمارها در ايران نشان ميدهد كه شاخص آلودگي هوا در پايتخت امسال نزديك به 165 روز بالاتر از استانداردهاي جهاني بوده است. البته اين اعداد و ارقام تنها وضعيت تهران را توصيف ميكنند حال آنكه كلانشهرهاي ديگر مثل اصفهان و تبريز نيز وضع بهتري ندارند، به طوري كه پائيز امسال در بعضي شهرهاي كشور تا تعطيلي ادارات و مدارس هم پيش رفت.
مديركل شركت كنترل كيفيت هواي تهران در گفتوگو با اعلام ميكند كه شاخص آلودگي هوا در تهران هرگز به مرز اضطرار و بحراني نرسيده اما در اصفهان اين شاخص به 400 ppm يعني بالاتر از حد استاندارد و به مرز بحران هم رسيده است. حتي در شهرهاي جنوبي و اهواز به علت گردو غبار بعضاً شاخص آلودگي بالاتر از اين حد هم بوده است.
يوسف رشيدي ميگويد: تهران در سال 90، فقط سه روز بسيار ناسالم را آن هم در همان ابتداي سال پشت سر گذاشته كه علت اصلي آن هم هجوم ذرات گرد و غبار از مرزهاي غربي بوده است، اما آلودگي كه در ماه هاي اخير در تهران توليد شده هرگز به مرز اضطرار نرسيده است.
علاوه بر اين تهران 105 روز نيز در شرايط سالم و پاك قرار داشته است. اينكه آيا شاخص ناسالم هم ميتواند موجب تعطيلي ادارات و مدارس شود يا نه سؤالي است كه رشيدي توپ آن را به ميدان استانداري تهران مياندازد و معتقد است كه شاخص ناسالم براساس استانداردها نميتواند شهري را به تعطيلي بكشاند. در حقيقت طبق گفتههاي مدير شركت كنترل كيفيت هواي تهران شاخص ناسالم سندي براي تعطيلي شهرها يا استانها محسوب نميشود!
با اين حال وي تأكيد ميكند كه ميزان آلودگي در شرايط ناسالم هم صدمات جبرانناپذيري را به افراد و بويژه بيماران قلبي و تنفسي وارد ميكند به طوري كه معمولاً با بالا رفتن شاخص آلودگي هوا و رسيدن به مرز ناسالم آمار حملات قلبي و تنفسي نيز افزايش يافته و سالمندان و كودكان را دچار مشكلات متعددي ميكند!
رشيدي ميگويد به طور حتم آلودگي هوا در شرايط ناسالم هم تأثيرات منفي زيادي روي افراد ميگذارد، اما وزارت بهداشت بايد در اين زمينه اعلام نظر كند. با اين حال ما تأكيد ميكنيم كه استمرار شرايط ناسالم بيماريهاي قلبي و تنفسي را تشديد ميكند.
اگرچه بارش اندك باران و وزش ملايم باد در نخستين روزهاي زمستان، پايداري هوا را اندكي بر هم زد، اما مشكل آلودگي كه بر اثر وارونگي هوا ايجاد شده بود را به طور كامل از بين نبرد، چراكه تجربه سالهاي گذشته ثابت كرده است كه به انتظار باد و باران نشستن نميتواند چاره خوبي براي رفع آلايندگيها باشد! چه آنكه ممكن است پيشبينيها غلط از كار درآمده و وضعيت به مراتب وخيمتر از قبل شود! بنابراين به نظر ميرسد بهترين راهكار ارتقاي كيفيت سوخت خودروها، جلوگيري از تردد غيرضروري وسايل نقليه شخصي در خيابانها و البته توسعه ناوگان حمل و نقل عمومي باشد.
خوشبختانه افتتاح و اجراي پروژههاي بهسازي، بهينهسازي و بازسازي 9 پالايشگاه موجود در كشور خبرهاي اميدواركنندهاي از وضعيت توليد سوخت در كشور ميدهد!
مسئولان محيط زيست در مصاحبههاي متعدد اعلام كردهاند تا پايان سال 91 همه پالايشگاههاي كشور سوخت يورو 5 توليد خواهند كرد، سوختي كه اكنون براساس يورو 2 توليد ميشود، از آن طرف نيز خودروسازها قول دادهاند خودروهاي توليد داخل را براساس استاندارد يورو 4 توليد كنند اين يعني تحول بزرگي در عرصه سوخت و خودرو اتفاق خواهد افتاد و اگر آمار 60 تا 80 درصدي تردد خودروها را در توليد آلايندگيها جدي بگيريم، با اين توصيف ميتوانيم شاهد كاهش حداقل 60درصد آلودگيها در هواي كلانشهرها باشيم!
مسئولان اعلام ميكنند كه هماكنون پالايشگاه شازند روزانه 5/14 ميليون ليتر بنزين با استاندارد يورو5 توليد ميكند و تا پايان امسال پالايشگاه تهران، بندرعباس، تبريز، كرمانشاه و آبادان توليد سوخت با استاندارد يورو 5 را آغاز ميكنند. موضوعي كه قطعاً رتبه خيرهكننده ايران را البته از نظر توليد آلودگي در هوا پائين خواهد آورد!
رشيدي درباره رتبه ايران در ميان كشورهاي جهان از نظر آلودگي هوا ميگويد: متأسفانه كشور ما در اين زمينه رتبه خوبي نداشته و ندارد، اما اين به معناي آن نيست كه پايتخت ايران آلودهترين شهر دنيا است، قطعاً اعلام چنين موضوعي غيرمنطقي است چراكه شهرهاي بسياري در دنيا وجود دارد كه به علت نبود واحدهاي اندازهگيري و شاخصهاي آلايندگي حتي اسمشان هم به گوش كسي نخورده است! اما چه بايد كرد؟!
يوسف رشيدي معتقد است تنها راهحل براي رهايي از آلودگي هوا، كنترل آلودگي از منابع ثابت و متحرك مثل خودروها، كارخانجات و واحدهاي مسكوني است! وي ادامه ميدهد: اگرچه هواي پايتخت در چند سال اخير بشدت آلوده بوده و از حد استانداردها بالاتر رفته است، اما بايد گفت كه غلظت بعضي آلايندهها به نسبت سال 79 تا 81 بشدت كاهش يافته است، براي مثال ميزان منوكسيدكربن و ذرات معلق در آن سالها در بيشتر مواقع بالاتر از حد استاندارد بوده است، اما اكنون وضعيت ما به حدي رسيده كه ميزان منوكسيدكربن حتي در بعضي ايستگاههاي پرترافيك پائينتر از حد استاندارد است!
البته ما هنوز شاهد ذرات معلق كمتر از 5/2 ميكرون در هواي آلوده تهران هستيم كه بسيار خطرناك است. بنابراين بايد همچنان منابع آلاينده را كنترل كنيم!
به گفته مدير شركت كنترل كيفيت هواي تهران بايد براي تردد خودروها و موتوسيكلتها بويژه در كلانشهرها محدوديت خاصي قائل شد، چراكه به اعتقاد رشيدي، حتي موتوسيكلتهاي نو هم به اندازه فرسودهها خطرناك و آلودهكننده هستند!
وي با اين حال تأكيد ميكند كه آلودگي هوا جزو لاينفك فصل زمستان بويژه در اواخر دي و بهمن است مگر اينكه نزولات جوي مانع انباشت آلايندگيها شود!
رشيدي ميگويد: ذرات معلق از سايش لاستيكها، لنت ترمز، صفحه كلاچ و گرد و غبار ايجاد ميشود و از آنجا كه اين ذرات بسيار ريز است از سيستمهاي فوقاني تنفسي (بيني و دهان) رد شده و وارد ريه ميشوند در اين حالت فرد توانايي جذب اكسيژن را از دست ميدهد و افرادي كه مبتلا به اسم، آلرژي و يا بيماريهاي قلبي هستند در مرحله اول دچار حملات تنفسي ميشوند، متأسفانه اين ذرات از طريق ريه وارد سيستم گردش خون شده و موجب بالا رفتن فشار و غلظت خون ميشوند.
اين كارشناس، آلايندهها را به دو دسته كلاسيك و سموم هوا تقسيم كرده و درباره هر يك اينچنين توضيح ميدهد: آلايندههاي كلاسيك همچون منوكسيدكربن، دياكسيدگوگرد و نيتروژن و آلايندههاي سموم هوا مثل آزبست و هيدروكربنهاي سرطانزا هستند كه متأسفانه آثار گروه دوم از آلايندهها غيرقابل بازگشت است و از آنجا كه حاوي تركيبات شيميايي است، فرد را تا پايان عمر دچار مشكل ميكند.
در آخر بايد گفت در سراسر دنيا نه فقط تهران كه همه شهرهاي بزرگ دنيا از مسئلهاي به نام آلودگي هوا رنج ميبرند، با اين تفاوت كه آنها همه تلاش خود را به كار گرفتهاند كه وضعيت به مرحله خطرناك نرسد!
منبع: روزنامه ایران