بازخوانی رقابت های انتخاباتی در 8 مجلس گذشته

در حالی که پایان این هفته انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار می گردد، آخرین شرایط آرایش سیاسی، دو گزینه را برای نتیجه انتخابات مجلس ترسیم کرده است.
 
به گزارش بازتاب ، غیبت اصلاح طلبان در انتخابات مجلس نهم که بخشی اجباری و بخشی داوطلبانه بوده، موجب شده است تا این انتخابات شرایطی خاص به خود بگیرد و برای دومین بار انتخابات مجلس با یک جناح برگزار گردد.

در انتخابات مجلس اول، حضور طیف ملی - مذهی در مقابل طیف خط امامی انتخابات را شکل داده بود، اما در انتخابات دومین دوره مجلس که پس از حوادث ابتدای انقلاب و حذف جریان ملی مذهبی از دولت و سقوط جریان بنی صدر برگزار شد، عملا جناح خط امام در انتخابات مجلس دوم بدون رقیب بود.

این وضعیت با تدبیر امام خمینی (ره) در انتخابات مجلس سوم تغییر کرد و طیف چپ با محوریت مجمع روحانیون مبارز در آستانه انتخابات مجلس سوم تشکیل و موفق به کسب پیروزی در این انتخابات شد و پس از ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی که به دلیل جایگاه خاصش در انقلاب در هر سه دوره مجلس اول تا سوم با ترکیبهای متفاوت نمایندگان به ریاست مجلس انتخابات می شد، مهدی کروبی به عنوان رهبر جناح چپ مجلس ریاست مجلس سوم را به دست گرفت.
 
در انتخابات مجلس چهارم نیز رقابت بین راست و چپ که ناطق نوری و کروبی آن را هدایت می کردند، ادامه داشت و منجر به برتری جناح راست و جبران شکست این جناح در انتخابات مجلس سوم شد.

در انتخابات مجلس پنجم اگرچه روحانیون مبارز حاضر به رقابت نشدند، اما طیف سازمان مجاهدین انقلاب به رهبری بهزاد نبوی و کارگزاران با محوریت عبدالله نوری و فائزه هاشمی در انتخابات حضور یافتند و عملا فضای انتخابات از یک فضای تک جناحی به رقابتی تبدیل شد.

 در انتخابات مجلس ششم نیز رقابت جناح راست و اصلاح طلبان برآمده از دوم خرداد که تلفیقی از جناح چپ و کارگزاران بودند، به پیروزی اصلاح طلبان و جبران دو ناکامی در مجالس چهارم و پنجم منجر شد و آرای دو میلیون و سیصدهزار نفری محمدرضا خاتمی که پس از آرای هاشمی رفنسجانی در دهه اول انقلاب قابل دستیابی نبود، تکرار شد.

 با این وجود پس از رد صلاحیت طیف مشارکت و مجاهدین انقلاب در انتخابات مجلس هفتم  که با تحریم غیر رسمی اصلاح طلبان و حضور کروبی و مجید انصاری برگزار شد، فضای انتخابات از حالت تک جناحی خارج شد ، همین روند نیز در انتخابات مجلس هشتم با حضور فهرست یاران خاتمی و حزب اعتماد ملی کروبی تکرار گردید و اگرچه مشارکت مردمی تهرانی ها در انتخابات مجلس هشتم مانند مجلس هفتم کمتر از دومیلیون نفر بود و نسبت به مجالس قبلی کاهش محسوسی داشت، اما با شرایط  انتخابات مجلس نهم تفاوت زیادی داشت.

در انتخابات پیش رو ، بخشی از اصلاح طلبان به دلیل حوادث بعد از انتخابات ، مجاز به حضور در صحنه نبودند و بخش دیگر نیز به دلیل فضای اجتماعی و مخالفت بدنه اصلاح طلبان تصمیم به در حاشیه ماندن گرفتند و با وجود حضور طیف محدودی از این گروه، در عمل برای دومین بار فضای انتخابات به صورت تک جناح اصولگرا شکل گرفته  و البته رقابت هایی درون این طیف به وجود آمده است.
 
در این میان به نظر می رسد آرایش سیاسی به سوی این برود که طیف اصولگرایان میانه رو یا منتقد دولت را جایگزین طیف اصلاح طلب به عنوان اقلیت مجلس نهم کند و عملا انتخابات مجلس نهم را به انتخاباتی «دوسر برد» برای جبهه متحد اصولگرایان تبدیل نماید.
 
در این شرایط کاهش درصد آرای لازم برای نماینده شدن از 25 درصد آرای ماخوذه به 15 درصد و مشارکت سیاسی قابل پیش بینی در شهری همانند تهران که احتمالا مشابه مجلس هفتم و هشتم در حد 30 درصد خواهد بود، باعث می شود به جز چند نفر اول، بخش عمده نمایندگان تهران عملا با آرای تنها 5 درصد از واجدان شرایط بر صندلی های سبز بهارستان به عنوان نماینده مردم بنشینند، و آرای شبکه اجتماعی اصولگریان که همانند مجلس هفتم و هشتم در تهران حدود سیصد هزار رای می باشد، برای به مجلس فرستادن اکثر اعضای فهرست جبهه متحد اصولگریان کفایت کرده و تنها چند تن از سایر لیستها به صورت فردی موفق به حضور در میان سی نفر نخست شوند.