از زمان عقد نخستين خواهرخواندگى اصفهان نزديك به ۱۸ سال مى گذرد. شهر شيان چين، نخستين شهرى بود كه در ارديبهشت ماه سال ۶۸ خواهرخوانده اصفهان شد. اگرچه دورى راه بهانه اى شد تا بعدها نخستين خواهرخوانده به يكى از حاشيه اى ترين خواهرخوانده ها بدل شود. اما شهردارى اصفهان بعد از آن با ۱۰ شهر ديگر در نقاط مختلف دنيا پيوند خواهر خواندگى بست. در سال ۷۶ با وقفه اى ۸ ساله دومين عقد خواهرخواندگى خود را با شهر كوالالامپور، پايتخت مالزى منعقد كرد. بعد از آن فرايبورگ آلمان در سال ،۷۹ فلورانس ايتاليا سال ،۷۷ ياش رومانى و بارسلون اسپانيا سال ،۷۸ يروان ارمنستان، كويته كويت و هاوانا كوبا سال ۷۹ و در انتها لاهور پاكستان و سن پترزبورگ روسيه بوده اند كه در سال ۸۳ اصفهان با آنها خواهرخوانده شده است.

همچنين در حال حاضر نيز بحث پيوستن شهرهايى مانند جاكارتا، ليون، بيت المقدس، كربلا و حلب به مجموعه خواهرخوانده هاى اصفهان در سال هاى گذشته مطرح شده است. اما همواره در اين مدت آنچه مطرح بوده، اين است كه آيا اصفهان با قابليت هاى ويژه تاريخى، فرهنگى خود توانسته از ظرفيت كامل خواهرخوانده ها يا به عبارتى قرارداد خواهرخواندگى خود بهره ببرد؟

تا آنجا كه در اصفهان چندى قبل نهادى با عنوان مركز اصفهان شناسى و خانه ملل وابسته به شهردارى اصفهان گشايش يافت. همان گونه كه از نام اين مركز پيداست دومين وظيفه آن فعاليت در حوزه بين المللى و البته روابط اصفهان و خواهرخوانده هايش است. اما دكتر چلونگر، مسئول اين مركز مى گويد: متأسفانه با وجود آنچه در ابتدا پيش بينى شده بود، بخش خانه ملل اين مركز هنوز فعال نشده است و امور بين الملل شهردارى كماكان وظيفه ارتباط با خواهرخوانده ها را برعهده دارد.

آنچه مهم است، اين است كه شهرهاى تاريخى جهان به واسطه زمينه هاى تاريخى، فرهنگى مشتركى كه دارند دست به ايجاد يك رابطه غيرمتمركز از طريق انعقاد قراردادى موسوم به خواهرخواندگى مى زنند و سعى مى كنند با اعزام گروه هاى كارشناسى از تجربيات يكديگر در حفظ و حراست از داشته هاى كهن خود بهره برند. اين زمينه ارتباطى شامل تبادلات فرهنگى، هنرى، آموزشى، اعزام گروه هاى كارشناسى و همكارى اتاق هاى بازرگانى و دانشگاه ها است.

اما اين روابط هميشه آن گونه كه در ابتدا انتظار مى رود ايجاد نمى شود يا پيش نمى رود. عوامل مختلف، گاه مقطعى باعث مى شود كه يك خواهرخوانده در مركز ارتباط به لحاظ فراوانى قرار گيرد و خواهرخوانده ديگرى به حاشيه رود. اين عوامل جداى از مسائل داخلى و اولويت هاى شهرهاى خواهر يا دورى و نزديكى جغرافيايى آنها به هم، گاه به روابط ۲كشور بستگى دارد كه عمدتاً تحت تأثير مسائل سياسى قرار مى گيرد، مسائلى كه گاه در طول زمان دستخوش تغيير مى شود. در حال حاضر اصفهان به ترتيب با فرايبورگ، سن پترزبورگ و كوالالامپور بيشترين روابط خواهرخواندگى را دارد و در اين ميان شيان چين، با وجود قدمت خواهرخواندگى خود، هاوانا، ياش و لاهور كمترين روابط را در اين پيوند با اصفهان دارند. اما تفاوت هاى فرهنگى كشورها نيز گاه عاملى است كه سطوح ارتباط را بخصوص آنجا كه به شركت در برخى برنامه ها و مراسم مربوط مى شود كم مى كند.

يك كارشناس دفتر امور بين الملل شهردارى مى گويد: برنامه هاى مختلفى از سوى شهرهاى خواهرخوانده برگزار مى شود و به تبع از ما نيز براى شركت در آن دعوت به عمل مى آيد، اما گاه به خاطر برخى برنامه هاى جنبى كه اعلام مى شود ما شركت در آن را مناسب نمى بينيم.

منوچهر ميسرى، رئيس امور بين الملل شهردارى اصفهان مى گويد: ظرفيت استفاده بسيار زياد و متنوع است، اما مهم نتيجه عملى است كه اين روابط مى تواند براى شهر داشته باشد.

او با اشاره به مسائل سياسى كه گاه روى رابطه ۲ خواهرخوانده تأثير مى گذارد، مى گويد: حتى فرايبورگ كه خواهرخوانده فعالى است، گاه اين رابطه تحت تأثير مسائل سياسى قرار مى گيرد.
به گفته وى، با توجه به اين كه تماس شهرها با يكديگر بايستى طبق ضوابط خاصى و با عبور از كانال وزارت امور خارجه انجام شود، مى گويد: درنهايت اين سياست هاى كلى كشور است كه بر شكل روابط خواهرخواندگى تأثير مى گذارد.

ميسرى مى گويد: گاه مسأله ارتباط يا عقد خواهرخواندگى با وجود تمايل ما، با عدم تمايل كشور يا شهر خواهرخوانده روبه رو مى شود. وى به عنوان نمونه به شهر ليون فرانسه اشاره مى كند كه مدت هاست از سوى ايرانيان ساكن اين شهر بحث خواهرخواندگى آن با اصفهان مطرح شده، اما هنوز از سوى شهردارى ليون به درخواست اين عده از شهروندانش پاسخ مثبتى داده نشده است.

فرايبورگ، پررفت و آمدترين خواهرخوانده

يكى از عوامل گسترش ارتباط خواهرخواندگى گاه به شهر خواهرخوانده و تمايل يا توان و ظرفيت او براى ارتباط بستگى دارد. به عنوان مثال فرايبورگ از جمله شهرهايى است كه تمايل بسيار به ارتباط با خواهرخوانده هايش دارد.

مسئولان اين شهر هر ساله حضورى مستمر و فعال در نمايشگاه بين المللى خدمات شهرى (مبلمان شهرى) اصفهان دارند و گاه گروه هاى توريستى به اصفهان اعزام مى كند.

همچنين با ايجاد انجمن دوستى اصفهان و فرايبورگ زمينه ارتباط و همكارى علمى در رشته هاى رياضيات و ستاره شناسى ميان نهادها و سازمان هاى مربوط فراهم شده است. فرايبورگ در راستاى همكارى هاى اقتصادى با اصفهان انجام ۲ پروژه را در اين شهر برعهده گرفته است. براساس توافقى قرار است فرايبورگى ها از نوسازى و تجهيز سيستم حمل و نقل عمومى اصفهان حمايت كرده و پروژه اى درخصوص استفاده از انرژى خورشيدى در اصفهان به اجرا درآورند. همچنين قرار است گروهى از آتش نشانان اصفهانى براى دريافت يكسرى آموزش ها به فرايبورگ اعزام شوند.

همچنين براساس آمارى كه چندى قبل از سوى يك استاد ايرانى دانشگاه فرايبورگ ارائه شد، تاكنون ۱۱ سفر شهروندى از فرايبورگ به مقصد اصفهان صورت گرفته است. اين استاد دانشگاه با ابراز علاقه به تقويت مناسبات ميان فرايبورگ و اصفهان گفته بود، متأسفانه تلاش هايى كه تاكنون در اين زمينه صورت گرفته بيشتر يك طرفه بوده و اصفهان هنوز در رابطه با اين خواهرخواندگى اقدام قابل توجهى انجام نداده است.

اصفهان در حال حاضر نهمين و بزرگترين خواهرخوانده فرايبورگ است. اين پيوند همچنين نخستين رابطه خواهرخواندگى ميان يك شهر آلمانى و ايرانى محسوب مى شود.

آمارى از ميزان تبادلات نيست

شهردارى اصفهان، آمارى از عملكرد، ميزان و نوع مبادلات خود با خواهرخوانده هايش و بالعكس در دست ندارد. يك كارشناس دفتر امور بين الملل مى گويد: در بسيارى موارد شهردارى اصفهان تنها يك نوع رابط يا تسهيل گر ارتباط ميان بخش هاى مختلف ۲ شهر مانند دانشگاه ها و مراكز هنرى است و به همين علت اگر هم فعاليت يا ارتباطى صورت گيرد، به دست ما نمى رسد، برخلاف شهرهاى خواهرخوانده كه عمدتاً مديريت واحد شهرى در آنها اعمال مى شود و همه مراكز شهرى زير نظر شهردارى فعاليت مى كنند.

رئيس بخش امور بين الملل شهردارى در رابطه با سطح و ارتباط با هر يك از شهرهاى خواهرخوانده اين طور توضيح مى دهد:

هاوانا: به علت اين كه در يك قاره دوردست و كشور فقير و تحريم شده است، امكان اين كه سطح مطلوبى از ارتباط را با اصفهان برقرار كند، دارا نيست.

لاهور: قرارداد با لاهور ۳ سال قبل بسته شده و شهردار آن نيز اخيراً از شهردار اصفهان براى عقد تفاهمنامه عملكرد طى يكى ۲ ماه ديگر دعوت به عمل آورده است. از سويى به واسطه اين كه يك شهر تاريخى و دانشگاهى و مسلمان است، زمينه فعاليت زيادى موجود است، اما به واسطه برخى مشكلات سياسى تاكنون ميسر نشده است.

كوالالامپور: به واسطه رابطه خوبى كه مالزى با ايران دارد، رابطه اصفهان و كوالالامپور نيز بسيار مطلوب است، برپايى نمايشگاه گردشگرى مالزى در اصفهان در سال گذشته مؤيد اين نكته است.

فلورانس: معمولاً هر خواهرخوانده يك دوره فعال دارد و بعد دچار يك منحنى مى شود. شهرهاى اروپايى عمدتاً تحت تأثير فشارهاى سياسى قرار مى گيرند...

ياش: صرفاً در حد يك قرارداد باقى مانده، چون رومانى بعد از فروپاشى بلوك شرق دچار مشكلات داخلى است، اگرچه به لحاظ تاريخى به اصفهان شبيه است.

بارسلون: بارسلون كه يكى از شهرهاى معروف اسپانياست هم خواهر خوانده اصفهان شده است.

ايروان: پايتخت كشور همسايه ما و ارمنى نشين است، به واسطه اقليت ارمنى كه در اصفهان است اين دو شهر خواهرخوانده شده اند.

كويته: همسايه و هم كيش ماست، شهردار آن همين هفته بازديدى از اصفهان داشت. از نتايج اين سفر، برگزارى هفته اصفهان در كويت و هفته كويت در اصفهان است.

سن پترزبورگ: عقد قرارداد خواهرخواندگى اصفهان و سن پترزبورگ در ۸ماده در حوزه هاى جهانگردى، تجارى، تيم هاى مختلف ورزشى و مؤسسات علمى و فنى بسته شده. همچنين قرار است هفته فرهنگى سن پترزبورگ در همين فصل در اصفهان برگزار شود.

ميسرى در انتها افزود: نوع ارتباط بيشتر به فرصت هايى بستگى دارد كه بين ۲ كشور موجود است. شهرهاى اروپايى به گفته وى بيشتر به ارتباطات در حوزه هاى موسيقى و هنرى علاقه مندند. مانند اعزام گروه هاى موسيقى يا تيم ورزش هاى تابستانى برخى شهرها، اما مردم آن شهر هم شناخته اند و خود مردم خواهان ارتباط بيشتر هستند، مانند فرايبورگ و كوالالامپور.

اقدامات اصفهان

اصفهان هر ساله نمايشگاهى بين المللى با عنوان خدمات شهرى برگزار مى كند و در آن از خواهرخوانده هايش براى حضور دعوت به عمل مى آورد. جداى از آن، سال گذشته به مناسبت پايتخت فرهنگى جهان اسلام اجلاس كلانشهرهاى كشور با شهرهاى خواهرخوانده اسلامى اصفهان برگزار شد.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه