عمان در نگرانی از نزاع بر سر جانشینی سلطان قابوس

به احتمال زیاد، هر یک از این سه برادر که سلطان عمان شود سیاست سلطان قابوس برای ایجاد موازنه میان منافع ایران، عربستان سعودی و کشورهای غربی را ادامه خواهد داد.

رویترز در گزارشی به نگرانی ها درباره موضوع جانشینی سلطان قابوس پادشاه عمان پرداخته است.

به گزارش عصر ایران، در این گزارش آمده است: سلطان "قابوس بن سعید" در راس حکومت پادشاهی کاملا مطلقی در عمان قرار دارد. حکومتی که تحت نظارت پارلمان یا دستگاه قضا نیست. عمان در کرانه یکی از فعال ترین و مهمترین گذرگاه های دریایی جهان یعنی تنگه هرمز قرار دارد.

سلطان قابوس در میان کشورهای عربی ، تنها رهبری است که خود را "سلطان" و کشورش را "سلطان نشین " نامید و از عنوان پادشاه استفاده نمی کند.

به رغم اینکه سلطان قابوس 71 سال دارد ولی هنوز جانشینی برای خود تعیین نکرده و همین موضوع نگرانی های داخلی و خارجی را ایجاد کرده است.

سلطان قابوس، 42 سال پیش پس از سرنگونی حکومت پدرش "سلطان تیمور"، توانست عمان را از کشوری منزوی و فقیر با شورش های پراکنده به کشوری با ثبات دارای صنایع صادرات نفت خام و زیر ساخت های پیشرفته و به روز تبدیل کند.

با این حال در نبود جانشین مشخص برای سلطان قابوس، تحلیلگران و دیپلمات ها از درگیری داخلی در داخل خانواده حاکم و نزاع های قبیله ای و نابودی ثبات سیاسی عمان در هنگام انتخاب جانشین برای پادشاه نگران هستند.

یک استاد دانشگاه عمان که خواست نامش اعلام نشود گفت: خطر رویارویی و درگیری در داخل خانواده حاکم وجود دارد. در هنگام انتخاب جانشین سلطان قابوس، ارتش عمان می تواند از یک گروه و نیروهای امنیتی می توانند از گروه دیگری حمایت کنند و اینجاست که روند جانشینی با چالش روبه رو خواهد شد. این احتمال وجود دارد.

این یک موضوع سخت و پیچیده است و عمانی ها احساس می کنند آنها به سمت آینده حرکت می کنند بدون اینکه رهبر آینده خود را بشناسند.

ثبات سیاسی در عمان به عنوان یکی از آرام ترین کشورهای عربی، مهم است زیرا این کشور به همراه ایران دو سمت تنگه هرمز را در دست دارند. یک پنجم تجارت نفت جهان در این تنگه برقرار است. تهران تهدید کرده است در صورتی که اسرائیل یا آمریکا به ایران حمله کنند تنگه هرمز را خواهد بست.

البته عمان نیز در موج بهار عربی با ناآرامی هایی روبه رو شد. شماری از جوانان با تجمع در میدان اصلی شهر صحار و یکی از خیابان های اصلی شهر مسقط خواستار برآورده شدن مطالبات اقتصادی و سیاسی شدند.

آنها خواستار افزایش اختیارات پارلمان و اصلاحات اقتصادی از جمله کاهش بیکاری بودند. پس از آن سلطان قابوس دستور داد سازمان های دولتی طرح هایی را برای حداکثر اشتغالزایی ارائه کنند و بیمه های بیکاری برای جوانان تحصیلکرده و بیکار ، برقرار شود. پادشاه عمان همچنین وعده داد اختیارات پارلمان افزایش یابد. پارلمان فعلی همچنان نقش صرفا مشورتی دارد.

در عمان احزاب سیاسی وجود ندارند و ابراز تردید در حق خانواده آل سعید برای حکمرانی بر عمان، ممنوع است.

هم اکنون از شورش چپگرایان در جنوب عمان در دهه هفتاد میلادی نیز تنها یک خاطره باقی مانده است. این شورش با دخالت کشورهای خارجی و در راس آنها ارتش و جنگنده های ایرانی ، سرکوب شد.

سلطان قابوس فارغ التحصیل آکادمی نظامی ساند هرست لندن است و برای مدتی نیز در ارتش انگلیس فعالیت کرد. او برادر یا پسری ندارد و همسرش را هم پس از گذشت مدت کوتاه زندگی مشترک، طلاق داد.
منابع مختلف حال سلطان قابوس را خوب توصیف می کنند.

خانواده حاکم بر عمان 50 تا 60 نفر عضو مذکر دارد که یکی از آنها می تواند پادشاه بعدی عمان باشد ولی تاکنون گزینه مشخصی وجود ندارد و مذاکرات رسمی هم در این باره صورت نگرفته است.

یک عضو برجسته در خانواده حاکم در عمان که خواست نامش گفته نشود به رویترز می گوید: یک توافق اعلام نشده وجود دارد که کسی درباره جانشینی سلطان، صحبت نکند زیرا هر گاه صحبتی انجام شود بلافاصله تقسیم بندی صورت می گیرد و نزاع برای قدرت آغاز می شود.

بسیاری از مردم عمان که تعداد آنها به دو میلیون و 800 هزار نفر می رسد از رویارویی و نزاع در میان خانواده حاکم یا گروه های اصلی در حکومت نگرانند.

براساس اصول حکومت عمان، خانواده حاکم بر این کشور برای انتخاب جانشین پادشاه عمان سه روز فرصت خواهد داشت و در صورتی که به نتیجه نرسند نام ذکر شده در وصیتامه سلطان قابوس، این مسئله را خاتمه می دهد.

یک استاد دانشگاه عمان هم اضافه می کند: پس از سلطان قابوس، هر کسی که قدرت را در دست بگیرد پسر خود را جانشین خواهد کرد لذا این تنها فرصت برای کسب عنوان پادشاه عمان خواهد بود.

سلطان قابوس هم اکنون سه پسر عمو به نام های اسعد، شهاب و هیثم بن طارق آل سعید دارد که از شانس بیشتری برای جانشینی برخوردارند.

به احتمال زیاد، هر یک از این سه برادر که سلطان عمان شود سیاست سلطان قابوس برای ایجاد موازنه میان منافع ایران، عربستان سعودی و کشورهای غربی را ادامه خواهد داد. پادشاه عمان همزمان با برقراری روابط بسیار دوستانه با ایران و عربستان ، به انگلیس و آمریکا اجازه داده پایگاه های نظامی در کشورش ایجاد کنند.

اسعد 62 ساله ، قوی ترین کاندیدای جانشینی از حمایت ارتش برخوردار است. او نیز به مانند سلطان قابوس، فارغ التحصیل دانشکده نظامی ساند هرست است و برای سال ها فرماندهی ارتش عمان را برعهده داشت. وی هم اکنون به عنوان نمانیده سلطان قابوس در مراسم ها و فعالیت های مختلف داخلی و خارجی حضور می یابد.

شهاب 57 ساله فرمانده بازنشسته در نیروی دریایی عمان است و هیثم 55 نیز وزیر باتجربه و کارکشته فرهنگ است که قبل از این در وزارت خارجه فعالیت می کرد.

البته منافع بازرگانی این افراد می تواند به مانعی در برابر تصدی آنها به سمت پادشاه عمان باشد. فعالیت های گسترده مالی و بازرگانی این سه نفر، تعداد زیادی را به عنوان مخالف آنها ایجاد کرده است. این سه نفر دارای منافع بسیاری در زمینه های مختلف از ساختمان سازی تا گردشگری هستند.

در این شرایط نگاه ها به سمت کاندیدای دیگری یعنی "فهد بن محمود آل سعید" 66 ساله معاون رئیس هیات وزیران یعنی پادشاه از سال 1983 تاکنون می رود.

وی تحصیلکرده دانشگاه سوربون پاریس و همسر او نیز یک زن فرانسوی است.
فهد دارای هیچ مافع بازرگانی نیست.

سلطان قابوس در کودکی و جوانی