سید رضا اکرمی: درآمدهای نفتی حیف و میل می‌شود

عصر ایران؛ سعید شمس: نفت و درآمدهای نفتی، در طول دهه‌های گذشته جایگاه بسیار مهمی را در اقتصاد و سیاست ایران به خود اختصاص داده است.

از یک طرف اقتصاد ایران به نحو گسترده‌ای به درآمدهای نفتی وابسته شده است و این وابستگی به خصوص با توجه به پایان‌پذیری ذخایر نفتی، در بلند مدت برای امنیت ملی و منافع کل نظام یک تهدید بالقوه است؛ از طرف دیگر جدای از بحث وابستگی، اگر نفت و درآمدهای نفتی به نحو بهینه مدیریت نشود، می‌تواند به جای یک فرصت، به یک تهدید جدی برای ثبات، رشد و توسعه اقتصادی کشور تبدیل شود و در کارکرد بهینه اقتصاد کشور ایجاد اختلال کند.

نفت و درآمدهای نفتی به خودی خود نه یک مصیبت است و نه یک موهبت؛ این نحوه مدیریت درآمدهای نفتی و تخصیص و توزیع آن در اقتصاد است که تعیین می کند نفت و درآمدهای حاصل از آن به یک موهبت تبدیل گردد یا یک مصیبت.

در حالی که عربستان همچنان در تلاش است تا قیمت نفع را به ضرر ایران کاهش دهد، این سؤال به وجود می‌آید که به راستی باید چه راه‌کاری را آزمود تا استفاده سیاسی خارجی‌ها از نفت هزینه‌ای را به ایران تحمیل نکند.

«تاکید زیادی برای کاهش وابستگی اقتصاد به درآمدهای نفتی می‌شود. چرا که در غیر اینصورت این امکان برای بدخواهان ما به وجود می‌آید که هر زمان که خواستند، هزینه‌هایی را به ما تحمیل کنند.»

سید رضا اکرمی عضو جامعه روحانیت مبارز که با پایان یافتن دوره هشتم مجلس عطای نمایندگی را به لقایش بخشید، با گفتن این جمله به استقبال به سؤالات "عصر ایران" می‌رود:

*عربستان در تلاش برای کاهش قیمت نفت است، در صورت وقوع این احتمال چه تدبیری باید اندیشید؟

اینکه کشور ما یکی از مهم‌ترین کشورهای نفتی جهان است و ما این فرصت را داریم که درآمد بالایی از حامل‌های انرژی داشته باشیم، موهبتی است نصیب ما شده و به همین دلیل باید تلاش خود را به کار بگیریم تا از این تعمت بیشترین بهره ممکن را ببریم.

خوشبخانه هم در برنامه‌های چهارساله چهارم و پنجم و هم در سند چشم‌انداز پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته تا بلکه بتوانیم با عملیاتی کردن هدف» کاهش اتکای اقتصادی به درآمهای نفت «شرایطی را به وجود بیاوریم تا کشورهای دیگر نتوانند برای تخریب جمهوری اسلامی و اعمال فشار به ما بخواهند قیمت نفت را با اهداف سیاسی تغییر بدهند. به عنوان مثال اگر تا این حد متکی به نفت و پول حاصله از آن نبودیم، کشوری مثل عربستان هرگز به این فکر نمی‌افتاد که با استفاده از جایگاهی که در بازار نفت دارد، قیمت آن را پایین بیاورد.

*با این حال باید قبول کرد که نفت سیاسی شده است؟

دقیقا به همین دلیل است که تاکید زیادی برای کاهش وابستگی اقتصاد به درآمدهای نفتی می‌شود. چرا که در غیر اینصورت این امکان برای بدخواهان ما به وجود می‌آید که هر زمان که خواستند، هزینه‌هایی را به ما تحمیل کنند. باید این را در نظر بگیریم که نفت فقط به ایران و عربستان یا لیبی وابستگی ندارد و دنیا می‌تواند با تصمیم‌هایی از طریق نفت دنبال هدف خود باشد و به همین خاطر به نفت به عنوان کالای سیاسی نگاه می‌کنند.

*تاکید وجود دارد اما تحرکی جدی مشاهده نمی‌شود.

متاسفانه همینطور است و با وجود آگاهی از هزینه‌هایی که شرایط فعلی می‌تواند تحمیل کند، همچنان در حال اختصاص دادن درآمدهای نفتیمان به مخارج جاری کشور هستیم.

*راه‌کارهای موجود چیست؟

به عنوان اولین کار باید مصرف نفتیمان را کم کنیم تا به جای فروش نفت خام، این محصول گرانقیمت را تبدیل به کالانی نفتی کنیم تا بازار بهتری برای فروش داشته باشیم. پس می‌توان گفت باید نقدینگی سرگردان که مبلغی بالغ بر ۳۵۰ هزار میلیارد تومان است را در خدمت تولید ملی و صنعت و کشاورزی بگذاریم تا از نظر واردات به حداقل برسیم.

 اینطور می‌شود که می‌توانیم به شکوفایی اقتصادی برسیم و همچنین بتوانیم از  شر تهدیدهای نفتی مستبدین و سلطه‌گران خلاص شویم. همه به یاد دارند که آن‌ها نفت را حتی به رقم ناچیز ۷ رساندند.

*البته در روزهای نفت ۷دلاری وضع معیشتی مردم بهتر از حالا بود؟

نمی‌توانم این گفته شما را قبول کنم. در آن روز‌ها کشور از جنگی تحمیلی ویران کننده بیرون آمده بود و هزینه‌های زیادی به بازسازی و سازندگی اختصاص داده بودیم. این نکته را هم در نظر بگیرید که در زمان جنگ هم سازندگی نداشتیم و هم اینکه جمعیت کشور ۳۵ میلیون بود نه ۷۰ میلیون. البته مشکلاتی وجود که که با مدیریت مصرف می‌توان کوشش کرد تا کمتر شوند.

*تولید چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشد؟

وضح است که تولید ملی می‌تواند کمک شایانی به اقتصاد کند. با این حال باید تاسف خورد که تولید ملی روز به روز وضعیت نامناسب تری پیدا می‌کند و به همین دلیل به جای اینکه با تولید تهدیدهای احتمالی را به فرصت تبدیل کنیم، شرایط بد تولیدکنندگان در موجب شده تا فرصت‌هایمان به تهدید تبدیل شوند.

*این در حالی است که قرار بود ۳۰ درصد از یارانه‌های آزاد شده در بخش انرژی به تولید و تولیدکنندگان اختصاص داده شود.

شما هم اشاره کردید که قرار بود. متاسفانه دولت با وجود تاکید قانون به این مساله اهمیتی نداشت تا شاهد چنین شرایطی باشیم. آن هم در شرایطی که همه می‌دانند که با تولید ملی می‌توانیم خیلی از دغدغه‌های موجود را کاهش بدهیم.

*سؤال موجود این است که شرایط برای تولید مهیا است؟

حتما است. کشور ما به قدری پتانسیل مالی و ذخایر غنی دارد که اگر بتوانیم داشته‌هایمان را به خوبی مدیریت کنیم، می‌توانیم شاهد رشد اقتصادی و در نتیجه آرامش مالی در لایه‌های مختلف جامعه باشیم.

*چه زمانی می‌توانیم بالاخره رشد اقتصادی و در نتیجه آرامش مالی در لایه‌های مختلف جامعه باشیم؟

هر وقت که منطق‌گرا باشیم و به رفتار صحیح مالی عادت کنیم و بتوانیم دارایی‌هایمان را به نحو احسن مدیریت کنیم.

*منطق‌گرا بودن و انجام رفتار صحیح مالی و مدیریت خوب مالی کاری دشوار است؟

نه، البته به شرطی که مسؤولیت بخواهند و بتوانند به نظرات و توصیه‌های دیگران هم اهمیت قایل شوند.

*ممنون! حرفی مانده است؟

درآمدهای نفتیمان حیف و میل می‌شود و این مشکل اصلی است.