نرخ ارز، مسیر واردات خودرو را عوض کرد

نرخ ارز تبدیل به کابوس این روزهای بازار وارداتی‌ها شده است، هرچند طی روز گذشته قیمت دلار کاهش پیدا کرد، اما دلار فعلی هنوز با نرخ مرجع یعنی دلار ۱۲۲۶ تومانی فاصله زیادی دارد و آن‌طور که کارشناسان می‌گویند، بعید هم به نظر می‌رسد این نرخ به حالت گذشته خود بازگردد.

افزایش نرخ ارز اما در حالی اتفاق افتاده است که طبق آمار شش ماهه امسال واردات خودرو 17 درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است. بر اساس آمار گمرک در نیمه نخست امسال، واردات انواع خودروی سواری به کشور رشدی ۱۷ درصدی داشته است این در حالی است که در آمار پنج ماهه این رشد به 29 درصد رسیده بود؛ بنابراین شهریورماه نسبت به مردادماه واردات خودرو با افتی 12درصدی مواجه بوده است.

اما نرخ ارز طی ماه‌های گذشته به‌قدری افزایش پیدا کرده که اگر شخصی برنامه خرید یک خودروی خارجی را داشته باشد باید بهای گزافی بابت خودروی مورد نظر خود بپردازد، هرچند خودروی موردنظر در کشور مبدا، خودرویی معمولی باشد، چه از لحاظ امکانات و چه از لحاظ قیمت. اما شوکی که افزایش نرخ ارز با خود به همراه آورده است،‌ چه تاثیری بر بازار وارداتی‌ها می‌گذارد؟ در این میان برنده‌ها و بازنده‌های بازی‌های نرخ ارز کدام گروه خواهند بود، وارد کنندگان، خودروسازان یا مردم؟

لوکس‌ها تبدیل به سوپرلوکس می‌شوند

مسلما با افزایش نرخ ارز اتفاقات زیادی در بازار وارداتی‌ها رخ خواهد داد، اگرچه همین حالا هم که در حال خواندن این مطلب هستید بعید نیست این بازار در حال رشد قیمت باشد.

اما به عقیده کارشناسان اقتصادی تغییرات نرخ ارز، کاهش شدید واردات خودرو را با خود به همراه خواهد داشت. سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی پیش‌بینی می‌کند اتفاقی که به دنبال کاهش واردات رخ خواهد داد گرایش واردکنندگان به سمت خودروهای لوکس است.

به این ترتیب تغییری که در بازار شاهد آن خواهیم بود این است که خریداران خودروهای متوسط خارجی از دور بازار حذف خواهند شد. زیرا اگر شخصی تا همین چند وقت پیش قصد خرید یک خودروی ۴۰ یا ۵۰ میلیون تومانی را داشت حالا با این پول‌ها نمی‌تواند صاحب یک خودروی خارجی شود و این به معنای خداحافظی بازار با این دست از مشتری‌ها و همچنین این کلاس از خودروها است. زیرا همزمان با رشد قیمت یک خودروی وارداتی متوسط و با توجه به اینکه دیگر وارداتی زیر ۸۰ یا ۹۰ میلیون نداریم، قدرت خرید مشتری چنین رشدی ندارد.

وی در ادامه تاکید مي‌کند: اتفاقی که در رده بالاترهای بازار رخ می‌دهد درست عکس حالت قبلی است. یعنی در پی حذف خودروهایی با قیمت متوسط و خریداران آنها، خودروهای چند صد میلیونی گران‌تر می‌شوند.

بر همین اساس به عقیده یک واردکننده خودروهای خارجی برای کسی که به دنبال خرید خودرویی ۴۰۰ یا ۵۰۰ میلیون تومانی است فرقی نمی‌کند که دوبرابر قیمت قبلی را هم برای خودروی خود پرداخت کند. به این ترتیب بعد از این شاهد تبدیل شدن خودروهای وارداتی لوکس به سوپر لوکس خواهیم بود که تنها درصد محدودی از مردم، یعنی ثروتمندان جامعه خریدار آن خواهند بود.

آب گل آلود و ماهیگیری چینی‌ها

اما یکی دیگر از کارشناسان خودرو قبضه شدن بازار توسط خودروهای چینی را از نتایج گران شدن نرخ ارز و کاهش واردات می‌داند. فربد زاوه در این ارتباط به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در حال حاضر واردکنندگان علاوه بر افزایش هزینه‌های واردات یک معضل دیگر هم دارند که در‌واقع محدودیت‌های بین‌المللی است. بنابراين بسياري از واردكنندگان مجبور هستند از كشورهايي خودرو وارد كنند كه روابط ديپلماتيك خوبي با آنها داريم. يكي از اين كشورها چين است.

او در ادامه صحبت‌هایش به کیفیت محصولات وارداتی اشاره می‌کند و می‌گوید: هم اکنون در دنیا محل تولید یک محصول مهم نیست، بلکه کیفیت آن مهم است. او در توضیح بیشتر گفت: چینی بودن یک کالا به معنای بی کیفیت بودن آن نیست، زیرا در چین هم محصولات با کیفیت وجود دارد اما متاسفانه واردکننده ما برای اینکه می‌خواهد پول کمتری پرداخت کند سراغ محصولات ارزان‌تر بازار چین می‌رود که طبیعتا بی کیفیت هم هستند.

وی ادامه مي‌دهد: یکی از دلایل اصلي وفور محصولات چینی در بازار وارداتی‌های ایران هم به نوع روابط دیپلماتیک ایران و چین در شرایط فعلی باز می‌گردد.

زاوه دلیل استقبال مشتری‌ها از وارداتی‌های چینی را هم نبود تنوع در بازار کشور و تکراری شدن خودروهای موجود می‌داند و می‌گوید: مردم به دنبال تنوع هستند و این یک واقعیت است. اما زاوه هم در نهایت عقیده دارد که به دنبال گران شدن ارز، واردات کاهش پیدا خواهد کرد و در عوض واردکنندگان به سمت واردات خودروهای لوکس می‌روند اما با تعدادی محدود.

اثرات مثبت افزایش نرخ ارز

اما به عقیده یکی از کارشناسان اثرات افزایش نرخ ارز به همین‌جا ختم نمی‌شود.

به عقیده سعید لیلاز اتفاقا کاهش واردات یکی از اثرات مثبت گران شدن ارز در کشور است، زیرا در نهایت منجر به کاهش واردات کالاهایی لوکس نظیر خودروهای خارجی و حفظ ارز می‌شود. لیلاز اعتقاد دارد که در شرایط فعلی ذخیره دلار از اهمیت زیادی برخوردار است. هرچند این کارشناس می‌گوید که با وجود تعرفه فعلی، واردات هنوز سخت نیست و همچنان میل به واردات خودرو با وجود افزایش نرخ ارز باقی است.

او در این رابطه می‌گوید: با توجه به افزایش قیمتی که ارز داشته است تاثیر عملی تعرفه ۹۰ درصدی خودرو تبدیل به اثری ۳۰درصدی می‌شود که به صورت طبیعی میل به واردات را کاهش نمی‌دهد. اما با افزایش نرخ ارز طبیعی است که بازار وارداتی‌ها افزایش قیمت شدیدی داشته باشد، زیرا واردکنندگان مجبور هستند با قیمتی بفروشند که بتوانند خودروهای جایگزین را وارد کنند.

عضو هیات مدیره انجمن قطعه‌سازان هم با نظر لیلاز موافق است و می‌گوید: منطقی شدن نرخ ارز خوب است و ما هم با آن موافقیم. زیرا در نهایت این مساله سبب می‌شود که اقبال به تولید داخلی بیشتر شود، زیرا با گران شدن نرخ ارز هم واردات خودرو کاهش پیدا می‌کند و هم واردات قطعات و لوازم یدکی.

محمدرضا نجفی منش در ادامه صحبت‌هایش گفت: با توجه به نرخ ارز تصور ما این است که واردات خودرو کاهش پیدا می‌کند. اما نجفی منش اعتقاد دارد که با تثبیت نرخ تعادلی برای ارز، بهتر است که قیمت‌گذاری خودرو هم آزاد شود و به دست خودروسازان سپرده شود. زیرا با آزاد شدن قیمت‌گذاری، قیمت خودروهای داخلی و خارجی تناسب بیشتری خواهند یافت.

او در ادامه صحبت‌هایش در رابطه با تثبیت نرخ ارز گفت: زمانی نرخ ارز ۷ تومان بود که کم کم افزایش پیدا کرد و حالا هم به ۲۹۰۰ تومان رسیده است، این به این معنا است که ما می‌توانیم با این نرخ‌ها کنار بیاییم فقط لازمه این کنار آمدن این نکته است که یک نرخ اعلام شود و به همه گروه‌های کالایی تعلق بگیرد.

اما نجفی منش در رابطه با پایین بودن تنوع محصولات در بازار خودروی کشور و تاثیری که کاهش واردات بر این موضوع خواهد گذاشت، گفت: ما در کشور ۱۰۲ نوع خودروی سواری داریم که این میزان تنوع حتی در آلمان هم وجود ندارد.

به این ترتیب به نظر می‌سد با گران شدن نرخ ارز شکاف زیادی در بازار وارداتی‌ها ایجاد شود و خودروهای وارد شده به دو گروه سوپرلوکس‌ها و خودروهای معمولی چینی تبدیل شوند.

حال باید منتظر ماند تا واکنش نهایی بازار وارداتی‌ها به گران شدن نرخ ارز مشخص شود و ببینیم به‌رغم افزایش هزینه‌های واردات آمار همچون گذشته رشد واردات را نشان خواهد داد يا کاهش آن را. هرچند تا کنون و بر اساس آمار گمرک رقم ثبت سفارش طی ۵ ماهه ابتدای سال جاری به۵۰ میلیارد دلار رسیده است که رقم جالب توجهی است. اما از آنجایی که معمولا تمام موارد ثبت سفارش شده منجر به واردات نمی‌شوند باید دید که پیش‌بینی کارشناسان تا چه حد درست از آب در می‌آید.

اما روز گذشته خبرگزاری مهر خبری روي تلکس خبری خود قرار داد مبنی بر اینکه طی ۵ماهه ابتدای سال جاری 15هزار و 700 خودروی خارجی به ارزش 341 میلیون دلار به کشور وارد شد که 78 درصد آن با ارز دولتی بوده است که به نظر می‌رسد با خارج شدن وارداتی‌ها از اولویت‌های دریافت ارز دولتی کاهش واردات هر روز جدی‌تر به نظر برسد.

بر اساس آمار در 5 ماهه ابتدایی سال جاری 15هزار و 700 دستگاه خودروی خارجی به ارزش 341 میلیون دلار وارد کشور شده است که 78 درصد از آن با ارز دولتی بوده است. به صورت کلی از سال 89 تاکنون بالغ بر 2 میلیارد دلار واردات خودرو به کشور انجام شده است. تعداد خودروهای وارداتی به کشور هم طی سال گذشته 40 هزار دستگاه بود که ارزش آن 830 میلیون دلار بوده. برای وارد کردن 86 درصد از اين تعداد ارز دولتی استفاده شده بود.