مراقب انحصار جدید در اقتصاد خلیج فارس باشیم

شنیدن اخبار روزانه و هفتگی از کشف مقادیر قابل توجهی از سوخت قاچاق در مرزهای جنوبی کشورمان به خصوص در استان هرمزگان ضمن ایجاد تاثر از وجود این وضعیت، شرایطی را به همه مسئولین امر متذکر می سازد که غفلت از آن خسارات بس بزرگ تری را به دنبال دارد.

جدای از عوارض وسیعی که از ناحیه قاچاق این محصول متوجه کشورمان است و باید در جای خود به طور مبسوط بدان پرداخت، می بایست متوجه میدان جدید اقتصادی منطقه خلیج فارس بود و از هم اکنون هشدارهای لازم را نسبت به گسترش سرمایه گذاری های عربی درمنطقه داد و دلسوزان امر را در مناصب ملی و منطقه ای به این مهم جلب کرد که اگر قاچاقچیان با همه سختی کار و پیچیدگی فرآیند انتقال، محصول را با ارزش مناسبی در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهند تجارت رسمی این سبک از سوخت رسانی به کشتی های عبوری در خلیج فارس می تواند ضمن ارزآوری غیرقابل توصیف برای کشورمان، زمینه ای برای ایجاد اشتغال رسمی مرزنشینان فراهم سازد.

بانکرینگ سوخت تازه ترین بازار اقتصادی رو به گسترش خلیج فارس به شمار می رود که با توجه به عبور روزانه حدود 200 کشتی عظیم از تنگه هرمز، عرصه تازه ای را برای ارزآوری به روی کشورهای شمالی و جنوبی خلیج فارس فراهم آورده است و میزان توجه کشورهای جنوبی خلیج فارس به این مسئله اهمیت آن را برای ما شمال نشینان خلیج فارس دو چندان ساخته است.

اسناد دقیق اقتصادی و اطلاعات موثق آماری ارائه شده و تجربه های عینی از فعالیت کشورهای جنوبی تنگه هرمز نشان می دهد که دو بندرگاه بزرگ فجیره و حمیره (شارجه) به سرعت در حال ایجاد و اجرای زیرساخت های وسیع و ناوگان لازم برای سوخت رسانی به کشتی های عبوری از تنگه هرمز ومبادلات نفتی در این حوزه هستند و این فعالیت های توسعه ای را به قدری پر شتاب انجام می دهند که بتوانند تفاوت های اقلیمی خود را در مقایسه با ایران (جزیره قشم) به سرعت جبران کنند و پیش از آن که ما بخواهیم از برتری های خدادادی مان بهره برداری کنیم بازار بزرگ این حوزه را بطور کامل از ما ربوده و قطره ای به ما واگذار نکنند.

تجربه تاریخی نشان داده است که اهمال ما در حوزه های رقابتی عمدتا به نفع رقبا پایان یافته است. در حوزه تجارت کانتینری و بازرگانی و ترانشیپ کالاها متاسفانه به مثابه برداشت از حوزه های مشترک نفتی ما بازی را به طرف های مقابل وانهاده ایم و تا عزم جدی ساز نشود نمی توان این عقب افتادگی ها را به شکل برابر جبران کرد.

هم اکنون نسبتی که در حوزه فعالیت های کانتینری در منطقه جریان دارد، در سال افق خود یعنی سال 2016 میلادی (حدود 4 سال دیگر) نسبت 30 به 7 خواهد بود که عملا سودی حدود 8 برابر را برای رقبا به ارمغان می آورد و این تنها از ناحیه ایجاد قواعد سرمایه گذاری پایدار و عمدتا از ناحیه حمایت از بخش خصوصی واقعی برای آنها خلق شده است.

روی دیگر بازار پر سود منطقه که ما از آن غافل هستیم، روند رو به گسترش فعالیت های نفتی و میعانات گازی و بازرگانی است. درست است که به لحاظ توسعه بنادر کانتینری، اعراب فاصله معنی داری از ما گرفته اند اما سوخت رسانی به کشتی های عبوری که به حجم قابل توجهی سوخت برای ادامه مسیرشان نیازمندند، یک حرکت فوق العاده استراتژیک بشمار می رود که می تواند به نقش آفرینی منطقه ای ایران افزوده و ارزآوری وسیعی معادل ماهانه 1.2 میلیارد دلار معادل 3.600 میلیارد تومان را برای کشورمان به ارمغان آورد.این در حالی است که هم اکنون بخش اعظمی از مخازن ایجاد شده در سواحل فجیره توسط بازار نفتی ایران تهیه و تامین میگردد.

در کنار این ارزآوری پر سود می توان همه کسانی را که اکنون به تجارت غیررسمی سوخت از طرق پر خطر در سواحل جنوبی کشورمان اقدام می کنند را نیز با توجه به سوابق دریایی و توان بازاریابی آنان به خدمت گرفت وبا حذف برخی رانت های پرسود و گشوده شدن درهای تجارت رسمی وآزاد نفتی ، از این طریق صدها خانواده ساحل نشین را نیز به امنیت پایدار در تامین معاش روزانه شان فراخواند.

با برشمردن این زوایای مهم اقتصادی، امیدواری به توفیق کشورمان در کسب سهمی قابل توجه از این بازار بانکرینگ در منطقه دور از ذهن نیست. هم اکنون مناطق آزاد کشورمان بخصوص منطقه آزاد قشم که در تمامی طراحی های بانکرینگ در جهان به عنوان یک نقطه سوق الجیشی از آن یاد می شود، دارای قوانینی تسهیل کننده است و می تواند ما را در رسیدن به وضعیتی مطلوب و پایدار ونقش آفرین در این حوزه کمک رساند.

اساسا جزیره قشم از جمله مطرح ترین نقاطی در جهان بوده که در حوزه بانکرینگ دارای ویژگی های منحصربفرد از آن یاد می شده و به عنوان کانون بانکرینگ مطرح بوده و به ثبت رسیده است و جا دارد تا در این رقابت سخت منطقه ای با استفاده از همه ظرفیت های داخلی به برتری های اقلیمی مان تکیه کنیم و لااقل اجازه ندهیم که صنعت عظیم بانکرینگ در منطقه نیز به سرنوشت بازار کانتینری و بازرگانی آن بدل شود.


حسن یگانه
نایب رئیس انجمن پایانه داران بنادر ایران