میراث معنوی رسول رحمت

دکتر سید سلمان صفوی_*

كلام‌الله مجيد و اهل بيت(ع)، ميراث معنوي آخرين رسول پروردگار عالميان‌اند. اين دو گوهر متعالي و يگانه، قدر مشترك مسلمانان جهان و محور وحدت آنان به شمار مي‌روند.

هدف اجتماعي قرآن كريم و انبياي الهي، برقراري قسط و عدالت اجتماعي (سوره حديد آيه 25) و هدف معنوي آنان معرفت و محبت به خداي يگانه بوده است. (سوره حمد) طبق اجماع مسلمانان اهل بيت (سلام‌الله عليهم اجمعين) جانشينان معنوي آخرين رسول الهي‌ (ص) هستند. مولي الموحدين امام علي(ع) خون مقدس خويش را در راه مبارزه با قاسطين، مارقين و ناكثين به درگاه جان آفرين تقديم كرد و سيدالشهداء امام حسين(ع) نيز با قيام خويش جهت اصلاح مسير حكومتي كه كاملا از ارزش‌هاي قرآني و مصطفوي به دور افتاده بود، شهيد جاويد شد.

امروز ما از مهدي موعود (عجل‌الله تعالي فرجه الشريف) آخرين حجت الهي غايب هستيم. چرا در حالي كه قرآن كريم و اهل بيت ما را به سعادت دنيوي و اخروي و سروري جهان بشارت داده‌اند و خود نيز اسوه حسنه هستند، ما در چنين وضعيت برزخي به سر مي‌بريم؟ رسول خدا (ص) پيشاپيش به اين سوال پاسخ داده‌اند؛ به اين سبب كه قرآن كريم نزد ما مسلمانان مهجور است. (فرقان، آيه 30) قرآن كريم حجت الهي براي عموم مردم و راهنما و پندي براي متقيان است. (آل عمران، آيه138) به اين ‌ترتيب مشخص مي‌شود كه يقينا ما اهل تقوي نبوده‌ايم كه از نعمت جامعه قرآني محروم مانده‌ايم.

حضرت حق مي‌فرمايد: ما قرآن را براي وعظ و اندرز و راهيابي و حق جويي بر فهم آسان كرديم آيا كسي هست كه از آن پند گيرد؟ (قمر، آيه17) به يقين اهل ذكر نبوده‌ايم كه از كلام خدا پند و راه را فرانگرفته‌ايم. در حالي كه قرآن روشنگر همه امور است (نحل، آيه 89)؛ به يقين به نام دين با تنگ نظري از روشنايي قرآن به دور افتاده‌ايم. قرآن ما را به تعقل در راه و روش و ارزش‌هاي الهي دعوت كرده است (انبياء، آيه 10)؛ پس به يقين باب خردگرايي در فهم و عمل به دين را تعطيل كرده‌ايم كه امريكا و اسراييل سرور دنيا شده‌اند و تعاليم آنها در مدارس و منازل ما سيطره يافته است. خداوند مي‌فرمايد: پاسخ همه امور مرتبط با بهروزي دنيا و آخرت را در اين كتاب مقدس الهي روشن كرده‌ايم (انعام، آيه 59)؛ لذا به يقين فهم و قرائت ما از قرآن كريم اشكال داشته است كه نتوانسته‌ايم جامعه قرآني بسازيم. در حالي كه قرآن كتاب ذكر است (يس، آيه 69)؛ به يقين از ذاكرين نبوده‌ايم كه روشنايي قرآن را جذب نكرده‌ايم و طبعا به ديگران نيز روشنايي نرسانده‌ايم.

در آستانه هفته وحدت ماحصل اين يادنامه مصطفوي يادآوري چند اصل كليدي است:

1- يقينا اسلام مبتني بر قرآن كريم، سنت مصطفوي و ولايت علوي توانايي ساختن جامعه عزتمند و سعادتمند را داراست.

2- بدون ترديد امروز از جامعه قرآني كه شاكله آن عدالت اجتماعي، اخلاق نيكو و معنويت است به دور افتاده‌ايم.

3- بدون شك امروز استكبار غربي بر جهان سيطره دارد كه قابل قبول ما نيست و واجب است بر ما كه با آن مقابله كنيم.

4- وضعيت كنوني جامعه مسلمانان ناشي از وجود مشكلات واضح و متعدد در خود ما است و اشكال از اسلام نيست.

از يك منظر كلي مشكلات جامعه مسلمانان به چند بخش تقسيم مي‌شود:

1- اسلام تواناست و عدم موفقيت ما در ساختن جامعه قرآني، به دليل بدفهمي ما از قرآن كريم و قرائت ناصواب ما از اسلام است. لذا بايد در وهله اول فهم خود از اسلام را اصلاح كنيم.

2- در حوزه‌هايي كه درك صحيح صورت گرفته؛ به دليل فقدان مديريت كاردان و علمي شكست خورده‌ايم، بنابراين بايد در مديريت خود تجديدنظر كنيم.

3- در باب مسائل مستحدثه نــه صورت مساله درك شده و نـه عقل به كار گرفته شده، نـه قواعد حكومت رعايت شده و نـه مقتضيات زمان و مكان لحاظ شده است، لذا براي پاسخگويي به نيازهاي انسان و جامعه امروزي براساس قرآن كريم، اهل بيت و عقل، نيازمند يك جنبش اصلاح ديني هستيم.

4- تضعيف اخلاق مصطفوي و راه و رسم جوانمردي (سنت پيشواي جوانمردان امام علي(ع)) و فراموش كردن ياد خدا موجب شده برخي از افراد خوش فهم و مدير نيز دچار لغزش شوند و بعضا حقوق مردم و جامعه به خاطر گرايشات گروهي ناديده گرفته شود.


فرجام سخن:

در سالروز ميلاد مبارك پيامبر رحمت (ص) مناسبت دارد با خود خلوت كنيم و با نقد كارنامه اعمال خويش (حاسبوا قبل ان تحاسبوا) دريابيم تا چه حد در زندگي محمدي عمل كرده‌ايم؟ چنانچه موجب ريختن آبروي مسلماني شده‌ايم، براي رقبا پرونده‌سازي كرده‌ايم، به حقوق مردم تعرض كرده‌ايم، با وجود عدم صلاحيت منصبي را پذيرفته‌ايم، در موضع وجوب امر به معروف و نهي از منكر سكوت كرده‌ايم و با وجود توانايي به دليل خودخواهي از شري ممانعت نكرده‌ايم؛ تا دير نشده جبران مافات كنيم و با روح بلند و مهربان رسول خدا(ص) كه همواره شاهد و ناظر اعمال ما است، عهد كنيم انساني شويم در طراز ارزش‌هاي متعالي محمدي و شايسته انتظار امام زمان قائم آل محمد حضرت حجت بن الحسن العسگري (عج).

*رييس آكادمي مطالعات ايراني لندن