پیشنهاد حسین موسویان: ایفای نقش توسط حاج قاسم برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا

سید حسین موسویان استاد دانشگاه پریسنتون و مذاکره کنننده هسته ای ایران در مقاله ای تحت عنوان "ایران، امریکا، افغانستان و حاج قاسم در "نشنال اینترست انلاین" نوشت: با وجود برنامه امریکا برای خروج از افغانستان در اواخر سال آینده میلادی، احتمال دارد که واشنگتن حضور  10 هزار پرسنل نظامی و غیرنظامی خود را در این کشور حفظ کند. نیاز به حفاظت از امنیت این افراد نیازمند آن است که ایالات متحده با همسایه های افغانستان از جمله ایران وارد تعامل شود.

به گزارش انتخاب، طالبان و القاعده در عربستان سعودی و پاکستان به وجود امدند. بنابراین پس از حملات 11 سپتامبر، ایران کاملا از جنگ امریکا تروریستم حمایت کرد. تهران همچنین به عنوان یک رابطه دیپلماتیک مهم و کلیدی در کنفرانس بن 2001 نقش ایفاد کرد که موجب تسهیل در تلاش های امریکا و سازمان ملل برای مدیریت بحران افغانستان شد.

این آن سوی عملگرایی سیاست خارجی ایران  و علاقه ای برای کمک به یک افغاسنتان با ثبات را نشان داد. برای مثال ایران در ایجاد یک مشروعیت بین المللی برای دولت کابل سودمند بود. اما در ازای چنین اقدام بی سابقه ای، پرزیدنت جرج بوش، ایران را جزئی از "محور شرارت" خواند.

خروج نیروهای آمریکا از افغاسنتان فرصتی دیگر برای تعامل عملی با ایران را فراهم می کند. پس از نزدیک به یک دهه حضور در منطقه، واشنگتن باید به تهران به عنوان یک شریک استراتژیک بالقوه به منظور تقویت دورنمایی برای یک خروجی مسالمت امیز و افغانستانی با ثبات نگاه کند.

منافع ایران در افغانستان شامل یک مرز مشترک 600 مایلی می شوند و تهدیدی که برای بهداشت و امنیت ایران به دلیل تجارت مرزی مواد مخدر می شود.

افغانستان نزدیک به 90 درصد تریاک جهان را تولید می کند. نیمی از آن وارد ایران می شود و تهران بیش از 1 میلیار دلار سالانه در جنگ علیه مواد مخدر هزینه می کند.

ستاد مبارز با مواد مخدر ایران اعلام کرده است که اعتیار به مواد مخدر بزگرتین آسیب اجتماعی و تهدیدی بزرگ برای بهداشت و امنیت کشور محسوب می شود.

تعداد افرادی که در ایران مبتلا به ایدز شده اند، از سال 2001 دوبرابر شده و به 91 هزار نفر رسیده است که ابتلای 70 درصد این افراد به دلیل استفاده از سرنگ الوده بوده است.

اما منافع ایران در افغانستان فراتر از مواد مخدر است. از سال 1357، تقریبا 16 هزار مرزبان ایرانی در راه انجام وظیفه کشته یا زخیمی شده اند.

ایران هنوز میزبان بیش از یک میلیون کارگر و پناهجوی افغان غیرمجاز است که رابطه ی فرهنگی و دینی مستحکمی با ایران دارند.

همچنین مسئله ی امنیت اب در این خصوص وجود دارد چراکه منطقه ی شرقی بایر و خشک ایران به شدت متکی به آبی است که نشات گرفته از کوه های مرکز افغاسنتان است.

در نهایت، فعالیت های مرزی از سوی گروه های تروریستی از جمله القاعده و جندالله یکی از نگرانی های امنیتی محسوب می شود که ایران با ان مواجه است.

ایالات متحده و ایران همچنان منافع مشترکی در افغانستان دارند. این منافع شامل دستیابی با بهبود و پیشرفت مدوام در وضعیت حکومت در کابل، جلوگیری از جریان مواد مخدر و دیگر محموله های غیرقانونی، حل مشکل بحران پناهجویان افغان، تبدیل افغانستان به یک شریک تجاری قابل اعتماد و ترویج راه های ترانزینی و تجارت منطقه ای با احیای ابتکار جاده ابریشم، تقویت توانایی های نیروهای امنیتی افغان از طریق اموزش به آنها در سطح فدرال و استانی و ترویج اشتی ملی که شامل ورود نیروهای میانه رو طالبان به حکومت در کابل می شود.

در فوریه 2011، ایران دعوتنامه ی رسمی برای مارک گرسمن نماینده ویژه امریکا در افغانستان برای سفر به تهران ارسال کرد. واشنگتن این دعوتنامه را رد کرد. با این حال تهران به همکاری خود با جامعه بین المللی در مورد افغانستان با شرکت مقامات ارشدش از جمله وزیر خارجه در دو نشست بین المللی در استانبل و بن ادامه داد.

در این نشست ها، تهران از هدف ایجاد یک افغانستان دمکراتیک و با ثبات از طرحی که منجر به تسلط کامل افغان ها بر امنیت شان تا سال 2014 می شود حمایت کرد.

در خصوص بازسازی افغانستان هم، ایران همجچنان یکی از برجسته ترین حامیان مالی به این کشور در حوزه زیر ساخت، انرژی و پروژه های ساخت و ساز به حساب می اید که کمک های مالی اش از میزان حمایت های مالی کشورهای غربی عبور کرده است.

ایالات متحده باید موضع خود در مقابل ایران را از رویارویی به همکاری عملگرایانه در مسائل مورد نگرانی دو کشور تغییر دهد.

جیمز دوبینز نماینده ویژه امریکا در افغانستان و پاکستان که مذاکرات موفقیت امیزی را با ایران در خصوص افغانستان در سال 2001 داشت، می تواند نقشی مهم در تسهیل اجرای این ابتکار ایفا کند.

تجربه من می گویند که مذاکرات مستفیم بین "لیولد جی آستین" فرمانده ستاد مشترک آمریکا و "حاج قاسم سلیمانی" فرمانده سپاه قدس می تواند رویکرد اثرگذاری باشد.

حاج قاسم نقشی سازنده و محوری در مبارزه با القاعده در افغانستان پس از حملات تروریستی سال 2001 ایفا کرد. علیرغم اتهاماتی که متوجه حاج قاسم سلیمانی در امریکا است، او در خروج ایمن نیروهای امریکا در سال 2012 و 2013 سودمند و مفید بوده است.

این روابط نظامی می تواند بنیان اعنماد مشترک بین ایران و امریکا را بگستراند. پس از انتخابات ریاست جمهوری آتی در ایران، فرصت های برجسته ی بیشتری می تواند در پیشرفت روابط ایران و ارمیکا به وجود اید.