لبنان، يك گام تا جنگ

جمهوري لبنان با مساحت كم (ده هزار كيلومتر مربع) و با تنوع طايفه‌اي و قومي فراوان در قلب خاورميانه و در همسايگي رژيم صهيونيستي داراي استعدادها و كاركردهاي منطقه‌اي بوده است. اسرائيلي‌ها لبنان را حلقه ضعيفي مي‌دانستند تا هر زمان كه نياز پيدا كنند به اين سرزمين حمله نموده و نشان دهند كه استراتژي قدرت برتر منطقه‌اي كماكان واقعيت دارد.

اعراب اما لبنان را جايگاهي براي تجميع قدرت‌هاي عربي و فرصتي براي مقابله با صهيونيست‌ها تعريف نموده‌بودند. فلسطيني‌ها هنگامي كه همه روزنه‌هاي اميد براي دفاع از حقوق خود را از دست دادند، به لبنان پناه برده و از آنجا به حركت آزاديخواهانه خود رونق مجدد بخشيدند. با اين توصيف لبنان هم به عنوان حلقه‌اي ضعيف و هم به عنوان حلقه‌اي قوي معرفي شده است. با نگاهي گذرا به تحولا‌ت اخير لبنان به اين واقعيت پي خواهيم برد. در جريان جنگ داخلي در لبنان كه حدود 15 سال به طول انجاميد، اسرائيلي‌ها در اين مدت هرگاه تمايل داشتند بدون كمترين خجالت و يا نگراني مرزهاي ملي لبنان را در هم شكسته و از زمين، هوا و دريا به اين كشور و به امكانات و مردم آن تجاوز مي‌نمودند. تعريفي كه اسرائيل از لبنان به دست آورده حاصل همين دوره است كه لبناني‌ها در اردن با هم اختلا‌ف داشتند و براي حل مشكل خود از سلا‌ح استفاده مي‌كردند. در سال 1982 ميلا‌دي جنگ داخلي در لبنان به اوج خود رسيده بود و اسرائيل از همين شرايط استفاده نموده و با تهاجم خود بخش بيشتر اين سرزمين را در شمال و جنوب، شرق و غرب به تصرف درآورده و پايتخت لبنان را نيز اشغال نمود. طبيعي است كه بدون وجود اين اختلا‌فات و همكاري خيانتكاران، فرصتي به اين بزرگي به اسرائيل داده نمي‌شد. همين لبنان با همان طوايف و تركيب قومي- مذهبي و شرايط متنوع، زماني كه توانست گرد اصولي ثابت، وحدت ملي خود را به نمايش بگذارد و مقاومت اسلا‌مي را در راه بازپس‌گيري سرزمين و تجديد هويت ملي ياري نمايد، به قدرتي تبديل شد كه در سال 2001 نيروهاي نظامي اشغالگر مجبور به خروج و فرار از جنوب لبنان گرديدند و در سال 2006 ميلا‌دي در مقابل هجوم اسرائيل پيروزي شگفت‌انگيزي را خلق نمودند و بر نظريه اسرائيلي <لبنان ضعيف‌ترين حلقه> خط بطلا‌ن كشيدند. امروزه اين كشور با شرايط بسيار دشواري مواجه شده است، ريشه دشواري‌هاي كنوني در نگرش متفاوت لبناني‌ها به تحولا‌ت جاري منطقه و لبنان است. اين اختلا‌فات به ويژه بعد از جنگ 33 روزه اسرائيل و حزب‌ا... و شكست سنگين ارتش اشغالگر به شدت افزايش يافته و موج اتهامات و صف‌بندي‌ها از حد معمول خود بالا‌تر رفت و لبنان را به ميان سخت‌ترين كشمكش‌ها كشانده است.

بحران انتخابات رياست‌جمهوري كه از قبل هم پيش‌بيني مي‌شد از اوايل مهرماه سال جاري و با آغاز مهلت دو ماهه انتخاب رئيس‌جمهور شروع شد و تاكنون كه پس از 3 بار انعقاد جلسه پارلمان به دليل عدم حدنصاب به تعويق افتاده، ادامه يافته است و اين بدان معني است كه اگر تا دو هفته ديگر توافقي صورت نپذيرد بحران سياسي در لبنان به شدت بالا‌ خواهد گرفت و بحران عميق سياسي بدون شك ابعاد امنيتي پيدا خواهد كرد.

سوال اصلي در شرايط جاري اين است كه آيا در طول كمتر از دو هفته باقيمانده امكان توافق وجود دارد؟ پاسخ اين سوال را هيچكس نمي‌داند، چرا كه صحنه كنوني لبنان علا‌وه بر تعدد بازيگران داخلي، بازيگران خارجي نيز دارد، تعدد سفرهاي سياسي در منطقه و دخالت‌هايي كه خصوصا آمريكايي‌ها در مسائل لبنان مي‌نمايند حاكي از اين است كه بازيگر آمريكايي‌و برخي از متغيرهاي داخلي لبناني گزينه تفاهم را نمي‌پسندند و روي گزينه‌اي تاكيد مي‌كنند كه امكان تفاهم روي يك رئيس‌جمهور ملي و يك دولت وحدت ملي را از ميان برداشته است. ناظران سياسي و تحليلگران مسائل خاورميانه‌اي معتقدند كه هرگونه تحميل در شرايط كنوني مي‌تواند شعله‌هاي خشم را افروخته‌تر نموده و به شعله‌هاي خشونت و جنگ تبديل نمايد. سوال بعدي كه به امكان عدم تفاهم مرتبط مي‌شود آن است كه در صورت عدم تفاهم چه اتفاقي خواهد افتاد. بدون شك اولين نيرويي كه از جنگ داخلي در لبنان بهره خواهد برد اسرائيل است و طبيعي است كه اسرائيل خود را براي جنگ با يك لبنان درگير جنگ داخلي آماده نموده است. و شايد هدف آمريكايي‌ها از پيگيري گزينه عدم تفاهم در لبنان به وجود آوردن همان شرايطي است كه اسرائيلي‌ها فرصت پيدا كنند تا انتقام شكست سابق را از لبنان بازستانند. در اين مورد برخي از مفسران و پژوهشگران سياسي معتقدند كه هرچند اسرائيل دوباره به لبنان حمله نخواهد كرد و شكنندگي خود در مقابل حزب‌ا... را دوباره تجربه نخواهد كرد اما ممكن است براي گرفتن اين انتقام مشكلا‌ت داخلي در لبنان را دامن زده و حمله به لبنان را به پس از وقوع جنگ داخلي در لبنان موكول كند. ‌

شايد اظهار نگراني شديد سيدحسن نصرا... دبيركل حزب‌ا... لبنان از شرايط جاري و پيشنهاد وي براي برگزاري انتخابات زودهنگام در صورت عدم تفاهم طرفين درگير نسبت به تعيين رئيس‌جمهور جديد به همين دليل باشد تا شايد از بالا‌ گرفتن اختلا‌فات داخلي و خطر به وجود آمدن جنگ جلوگيري كند، اما اين سوال كماكان باقي مي‌ماند كه آيا اين پيشنهاد كه براي تحقق آن كمتر از دو هفته وقت باقي مانده است به نتيجه خواهد رسيد يا اينكه لبنان فقط يك گام با بحران و خشونت فاصله دارد؟

منبع: اعتمادملی

تماشاخانه

دو دقیقه روانی یکی از ترسناک‌ترین صحنه‌های تاریخ سینما (تماشا کنید)

جهان ریچارد سرا ؛ وقتی فولاد سخن می‌گوید (فیلم)

فیلم های دیگر