موگابه و ماندلا ؛ سرنوشت مرگ و زندگی

عصر ایران - « ناراحت اید؟ خودتان را دار بزنید!». این جمله گهر بار (!) تازه ترین سخن رابرت موگابه رییس جمهوری کشور آفریقایی زیمبابوه  خطاب به مخالفان است.

او را شاید نتوان «دیکتاتور» به مفهوم مصطلح کلمه خواند چون به هر حال انتخابات ریاست جمهوری در این کشور برگزار می شود و هنوز این بساط  را برنچیده و هر چند هربار خود او انتخاب می شود اما به هر حال  رقابتی میان او و رقیب همیشگی – مورگان چانگیرا- در می گیرد و اگرچه شکایت های گاه و بی گاه رقیب اوهرگز ره به جایی نبرده است  اما صحنه ای می آرایند و رهبر استقلال زیمبابوه پیروز از آن به در می آید.

از طنزهای زمانه اما این است که نام رابرت موگابه رهبر استقلال رودزیا ( که بعدتر نام آن به زیمبابوه تغییر یافت) یاد آور نلسون ماندلا رهبر مبارزات ضد تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی است.

در وهله اول به نظر می رسد این دو هیچ شباهتی با هم ندارند اما واقعیت این است که این دو تا قبل از دهه 1980 هر دو نماد مبارزه و استقلال طلبی در قاره آفریقا به حساب می آمدند و هر دو نیزتوانستند به تسلط بریتانیا خاتمه دهند اما پس از پیروزی  در دو مسیر کاملا متفاوت گام گذاشتند.

ماندلا گفت: «می بخشایم اما فراموش نمی کنم». موگابه اما نه بخشود و نه فراموش کرد. ماندلا رفتار سفید پوستان با سیاهان را تکرار نکرد و درصدد انتقام برنیامد. موگابه اما زمین های سفیدها را مصادره و آنان را اخراج کرد.  ماندلا پس از یک دوره ریاست جمهوری داوطلبانه کنار کشید موگابه اما همچنان هست و قدرت را رها نکرد و نمی کند و خط و نشان می کشد.

اکنون کار موگابه به جایی رسیده که می گوید: «ناراحت اید؟ خودتان را دار بزنید! ». [قریب 40 سال پیش در ایران محمد رضا شاه پهلوی به مخالفان توصیه کرد گذرنامه بگیرند و از کشور بروند.‍]

 

مخالفان «ناراحت» رابرت موگابه اما نیاز ندارند خود را داربزنند. چرا که زندگی آنان نیز کم از «به دار آویختگی» نیست! طی این 33 سال قیمت ها در زیمبابوه 100 هزار برابر - بله 100 هزار برابر - شده است. نرخ بیکاری به 80 درصد رسیده و تقریبا تمام نخبگان مستقل از قدرت، از کشور کوچیده اند. نرخ امید به زندگی و متوسط عمر در زیمبابوه نیز از 55 سال به 40 سال کاهش یافته است.

ه

بر این اساس می توان گفت این مردم همین حالا هم روی  «دار» زندگی می کنند و نیازی نیست خود را دار بزنند! در سال 1965 یک دلار زیمبابوه معادل دو دلار امریکا ارزش داشت و حال با 100 هزار برابر شدن قیمت ها روشن است ارزش پول آنان تا چه حد سقوط کرده است.

در غیاب دموکراسی و تداول و دست به دست شدن قدرت، حکومت داری کاری بسیار پرهزینه است و این هزینه را البته مردمان می پردازند و نه حاکمان.

توصیه به مرگ مخالفان، آخرین هدیه مردی است که خود در آستانه مرگ قرار دارد و  حق زیست شرافت مندانه را با تحمیل تورم شگفت انگیز و منزوی کردن کشور و مردم خود در سطح جهانی از آنان سلب کرده است.

بار دیگر می توان نلسون ماندلا را با رابرت موگابه مقایسه کرد. ماندلا بوی زندگی می دهد - ولو در بستر مرگ افتاده باشد - کما این که هر لحظه ممکن است خبر مرگ او منتشر شود.

موگابه اما بوی مرگ می دهد، ولو هنوز زنده و در مدار قدرت باشد. آن که منادی زندگی است مردم را به زندگی فرا می خواند و آن که بوی مرگ می دهد برای مخالفین چوبه دار برپا می کند.