مشاور هاشمی: آمریكا قدر فرصت روحانی را بداند

با تماس تلفنی رئیس‌جمهور آمریکا با روحانی تابوی رابطه با آمریکا شکست. نظر شما به عنوان یک فعال سیاسی در مورد رابطه با آمریکا چیست؟

مدیریت و قاعده‌مند كردن روابط ایران و غرب از جمله با آمریكا موضوعی است كه باید به دقت مورد بررسی دستگاه دیپلماسی ایران قرار گیرد. بزرگان می‌گویند نمی‌توان تا ابد با آمریكا قطع رابطه كرد. از طرف دیگر آمریکایی‌ها در گذشته چند بار اعلام آمادگی کردند که با ایران وارد گفت‌وگو شوند. نمونه‌های شاخص و جدی آن یكی در سال‌های دهه 60 یا همان ماجرای مک فارلین بود و دیگری نیز در دوره آقای خاتمی كه وزیر امور خارجه آمریکا مادلین آلبرایت ضمن عذرخواهی از ایران تمایل برای مذاکره را مطرح کرد. به خاطر شرایطی که در گذشته بود، این اتفاق رخ نداد تا اینكه با سفر دکتر حسن روحانی به نیویورک و انتظاراتی که مردم از دستگاه دیپلماسی ایشان داشتند باعث شد توقع جامعه نسبت به این سفر و حتی مواجهه احتمالی با رئیس‌جمهور آمریكا بالا رود. دیپلماسی‌ای که آقای روحانی و تیمش در نیویورک دنبال كردند از سخنرانی ایشان در مجمع عمومی سازمان ملل تا دیدارها با مقامات عالیرتبه جهان به‌ویژه كشورهای اروپایی، اقدامی در راستای منافع ملی کشور بود. به هر حال این توقع در جامعه به وجود آمد که تحولی در سیاست خارجی و حتی در مساله آمریکا در جریان سفر ریاست‌جمهوری به نیویورک پیش بیاید. پیش‌بینی کرده بودم این بار شاهد خواهیم بود که صندلی‌های سازمان ملل پر شوند و هیچ صندلی‌ای خالی نماند، اینبار نه‌تنها هیچ صندلی خالی نشد، بلکه استقبال فراوانی هم از بحث‌ها و سخنرانی‌های ایشان شد. ایشان در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل مواضع اصولی ایران را با قدرت مطرح کردند. این سخنرانی باعث شد که در داخل هم ائمه جمعه سراسرکشور برخورد خوبی داشته باشند. البته این سفر در ساعات پایانی با تماس تلفنی رئیس‌جمهور آمریکا با رئیس‌جمهور كشورمان بیشتر مورد توجه رسانه‌های داخلی و بین‌المللی قرار گرفت.

برخی معتقدند که در این سفر به آرمان‌های انقلاب آسیب وارد آمده است؟

ببینید؛ منتقدان سفر را به دو بخش تقسیم می‌كنند. بخش اول را ستایش و بخش دوم كه یك مكالمه تلفنی بوده را برجسته و نقد می‌كنند. ما باید سفر را در كلیت آن مورد بررسی قرار دهیم. آیا سخنان روحانی در مجمع عمومی یا مذاكرات وی در جریان دیدارهای حاشیه‌ای مجمع عمومی عدول از مواضع نظام بود؟ و اگر نبود، چرا رئیس‌جمهور باید بواسطه یك تماس تلفنی آن هم از جانب آمریكایی‌ها به آرمان‌های انقلاب لطمه وارد كند؟ آیا در جریان تماس تلفنی ایشان امتیازی دادند؟ یا مثلا تعهد دادند غنی‌سازی را تعلیق می‌كنند؟ متاسفانه برخی می‌خواهند اهمیت این سفر را و نكات مثبت آن را به واسطه یك تماس دچار خدشه كنند. چه بسا تماس تلفنی ناشی از همان ایستادگی و صلابت‌شان در نطق مجمع عمومی سازمان ملل بود. از طرف دیگر جمع معدودی هستند كه انتقاد می‌كنند در حالی كه جامعه ایرانی فقط منحصربه یک قشر خاصی نیست. تحول در سیاست خارجی یک خواست ملی بود كه در این جهت رئیس‌جمهور به‌دنبال احیای فرهنگ و تمدن و بزرگی ایران و وادار كردن دیگران به احترام به ایرانیان برآمد. در ثانی ما نگاه کنیم كه در عرصه بین‌المللی چه كسانی از نتایج سفر آقای روحانی ناراضی هستند؟ یا چه كسانی به‌دنبال آن مكالمه تلفنی كه معنی‌اش نه مذاكره و نه حل یكباره و تمام مشكلات فیمابین دو كشور است، آشفته شده‌اند؟ الان سخن اسرائیلی‌ها چیست؟ آنها هم سخنان رئیس‌جمهور در مجمع عمومی را رد می‌كنند و هم از آن مكالمه ناراحت هستند. یعنی این مسیر را در جهت تامین منافع خودشان ارزیابی نمی‌كنند. به این خاطر است كه ما باید تامل بیشتری بر این موضوع كنیم.

برخوردی که با روحانی در مهرآباد شد را یک نظر قابل احترام می‌دانید؟ معتقدید این دیدگاه نباید نقد شود؟

دو نوع واکنش داشتیم؛ یک نوع واکنش که اکثریت جامعه به سفر آقای روحانی به سازمان ملل را شامل می‌شد كه مثبت بود و اكثریتی در فرودگاه در مقابل یك اقلیت از ایشان استقبال شایان كردند. یک اقلیتی هم منتقد این گفت‌وگوهستند و از این بین عده قلیلی از این‌ها واکنش تندی نشان دادند. در حالی كه در بین اصولگرایان شناخته شده و شخصیت‌های سیاسی شناسنامه‌دار نیز، سفر آقای روحانی و حتی تماس تلفنی اوباما، در مجموع سنجیده توصیف شد. اما آن عده قلیل نسبت به اتفاق افتاده در نیویورک واکنش منفی تندی نشان دادند وآن حادثه زشت را در فرودگاه مهرآباد رقم زدند. انتقاد حق همه است و هركس می‌تواند دیدگاه خود را مطرح كند. می‌تواند موافقت یا مخالفت با این موضوع و هر مساله دیگری در چارچوب قانون داشته باشد.اما اتفاقاتی كه در فرودگاه افتاد و برخی اقدامات توهین‌آمیزی كه در جریان آن پیش آمد به نظر من اتفاقی نبود. ضمن اینكه باید به این نكته اشاره كنم كه غرب و آمریكا هم باید از این فرصت پیش آمده استفاده كنند چراكه رئیس‌جمهوری با اقبال عمومی و رویكردی جدید در ایران به قدرت رسیده و می‌تواند در تعامل با نهادها و مقامات كشور به حل و فصل مشكلات خارجی بپردازد.

دولت آقای خاتمی هم هزینه‌های زیادی را بابت سیاست تنش‌زدایی‌اش در داخل داد، فکر نمی‌کنید روحانی هم این هزینه‌ها را بدهد؟ دولت آمریکا باید چه کاری را انجام دهد؟

غرب و آمریكایی‌ها باید قدر فرصت رئیس‌جمهوری آقای روحانی را بدانند و بدانند مذاكره و اعتمادسازی روندی دو طرفه است و آنها هم باید قدم‌های مثبتی به سوی ایران بردارند تا هزینه‌های موجود به حداقل برسد. شناسایی حقوق حقه ایرانیان قدم اولیه است و باید اقدامات عملی صورت گیرد تا دولت بتواند مبتنی بر منافع ملی و با اجماع داخلی به حل و فصل مسائل خارجی بپردازد. روسیه وفرانسه و آمریکا هیچ تفاوتی با هم برای ایران ندارند. این منافع ملی ایران است که برای ما باید مهم باشد. آنچه مهم است حركت در مسیری است كه منافع ملی كشور را براساس اصول حكمت، عزت و مصلحت تامین كند. ضمن آنكه از زمان انقلاب اسلامی خط قرمز ما در سیاست خارجی اسرائیل بوده و ارتباط ما با بقیه کشورها در چارچوب منافع ملی و اصول نظام هیچ اشکالی ندارد. البته باید توجه داشته باشیم در سطح كلان، مواضع رهبری فصل الخطاب است و اگر ایشان موضوعی را برخلاف اصول و آرمان‌های انقلاب و نظام ببینند در این باره اعلام خواهند كرد.