دفاع بد از "هشدار رهبری درباره پیری جمعیت"

 حالا بعد از چند ماه تنش آفرینی گروهی که با بیلبوردهای صداقت آمریکایی مشهور شدند و با "شمر زمانه" ادامه دادند، تهرانی ها و حتی روزنامه نگاران خارجی به اقدامات جنجالی این گروه عادت کرده اند، اما این بار اقدام گروه مذکور که خود را مطیع رهبر انقلاب می دانند، زمینه ساز به طنز کشیده شدن هشدار رهبر انقلاب درباره پیری جمعیت کشور شده است.

به گزارش خبرنگار «آینده»، بعد از آن که نصب بنرهای جنجالی "صداقت آمریکایی" باعث زیر سوال رفتن سازمان زیباسازی شهرداری تهران شد، این سازمان از خود رفع مسوولیت کرد و کاشف به عمل آمد که این بیلبوردها در اختیار "بسیج شهرداری تهران" است. کم کم اسامی دیگری چون خانه طراحان انقلاب اسلامی یا سازمان اوج هم مطرح شد و در حالی که این نام ها در تلاش بودند خود را گروه های غیردولتی و مردمی و حرفه ای مطرح کنند، تردیدی نبود که چنین تشکل هایی "پوششی" هستند و هم از نظر مالی و هم از نظر قدرت، از پشتیبانی قوی برخوردارند و از آنها می توان به مواردی ویژه رسید و الا با این هزینه های کلان، کدام سازمان مردم نهاد است که بتواند در این حجم وسیع در کلانشهر تهران، روی بیلبورد اهداف فرهنگی خود را مطرح کند و تازه وقتی سیاست هایش رسما مخالف سیاست خارجی دولت است، زور کسی هم به آن نرسد!
 
اما ظاهرا حالا که بعد از انجام تکلیف در زمینه تضعیف دستگاه سیاست خارجی کشور، خیال دوستان از ماجرای دیپلماسی راحت شده، موضوع افزایش جمعیت مورد عنایت دوستان قرار گرفته است، امری که به نظر می رسد نحوه پرداختن به آن، بیشتر باعث نقض غرض شده است.
 
در یکی از این بیلبوردهای جدید با عبارت "فرزند بیشتر، زندگی شادتر"، پدری به همراه چهار فرزند پسر و یک فرزند دختر روی دوچرخه خنده بر لب درحال حرکت هستند و گوشه دیگر تصویر پدر و پسری را می بینیم که با چهره های غمگین رکاب می زنند. در تابلو دوم هم پدر و مادر خانواده به همراه سه فرزند پسر و تنها یک دختر مشغول پارو زدن قایق هستند و در گوشه دیگر تصویر باز هم پدر و پسری تنها و غمگین در قایق کوچکشان نشسته اند.
 
عباس صانعی، مدیر خانه طراحان گرافیک انقلاب اسلامی در خصوص تابلوهای "با یک گل بهار نمی شه" با اشاره به سخنان رهبر انقلاب در مورد روند پیر شدن جمعیت در ایران به خبرگزاری مهر گفته است: "از باب تاکیدی که مقام معظم رهبری بر معضل تک فرزندی و پیر شدن جمعیت داشتند و دارند، پرداخت به این موضوع را در مقام هنرمند بر خویش فرض دانسته ایم. به اعتقاد ما زبان هنر بهترین و تاثیرگذارترین زبان است که می تواند در خدمت مفاهیم اجتماعی کشور درآید و به همین منظور در مساله مهمی چون پیر شدن جمعیت از این ظرفیت استفاده کردیم."
 
این که پیر شدن جمعیت کشور تهدیدی است که باید برای پیشگیری از بروز و آسیب های آن برنامه ریزی کرد، امر درستی است که چندی پیش رهبر انقلاب نیز در خصوص آن رهنمودهایی دادند، اما باید دید این شیوه پرداختن به موضوع، باعث تقویت این رهنمود رهبری می شود یا این رویکرد را در ذهن مخاطبان به طنز می کشد؟
 
واقعیت آن است که در شرایط امروز که بسیاری از جوانان به دلایل مختلف حتی از اصل ازدواج و اصل داشتن فرزند ناتوانند و با مشکلات مختلف دست و پنجه نرم می کنند، توصیه به داشتن "5 فرزند"، لوث کردن و به طنز کشیدن موضوع نیست؟
 
در دانش ارتباطات ارسال هر پیام با واکنشی از سوی مخاطب همراه است و مجموع فرایند این کنش و واکنش است که باعث شکل گیری مفهومی در ذهن مخاطب می شود و از همین روست که بد دفاع کردن از یک موضوع، باعث تخطئه آن در ذهن مخاطب می شود.
 
از سوی دیگر، مبنای استدلالی این تبلیغ، "شادتر" کردن زندگی است، امری که از جانب این طیف مشخص، به عنوان یک ارزش در جامعه مطرح نبوده است.
 
به نظر می رسد موضوعات پیچیده ای چون "حل مساله پیری جمعیت" که با عناصر مختلفی در زمینه اقتصاد، روانشناسی، جامعه شناسی و.. مرتبط است، برای القای یک مفهوم به ذهن مخاطبان، باید از همه این دانش ها در کنار علم ارتباطات بهره جست و تنها با رویکرد سیاسی و مهارت "گرافیک و نقاشی" نمی توان وارد چنین عرصه هایی شد.
 
به راستی زمانی که آرام آرام سنت مهم ازدواج به تدریج از نگاه قشری از جامعه از ارزش بودن خارج می شود و مورد سوال قرار می گیرد، دعوت به داشتن 5 فرزند ، لوث کردن موضوع نیست؟
 
حل معضلات اجتماعی به تدبیر و زمان نیاز دارد و باید موضوع را آرام آرام و با اعتدال در جامعه جا انداخت. به عنوان نمونه می توان به مشکل هم بازی نداشتن کودکان در خانواده های تک فرزند که یک معضل مشهود است، اشاره کرد