عصرایران ؛ جعفر محمدی - اخیراً، ستادی تحت عنوان "ستاد ساماندهی شئون فرهنگی در مناسبت های مذهبی" جلسه ای تشکیل داده و طی آن تصویب کرده است که از محرم امسال "آیین خیمه سوزی" ممنوع شود!
این ستاد که گفته می شود در تمام استان های کشور تشکیل شده، به تعیین مصداق موارد ناهنجار در عزاداری های مذهبی مشغول است و آن طور که اعلام شده، نیروی انتظامی نیز با هیات های مذهبی که از دستورات این ستاد سرپیچی کنند، برخورد می کند.
البته در اینکه باید آیین ها و سنن مذهبی را پاس داشت و از تحریف آنها به عنوان یک میراث فرهنگی ملی و دینی جلوگیری کرد، تردیدی نیست و در این میان، مراسم عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام به عنوان فراگیرترین آیین مذهبی، از حساسیت ویژه ای برخوردار است.
درباره آیین های عزاداری امام حسین علیه السلام، این، یک گزاره صحیح است که بسیاری از عناصر این آیین نامه ها، الزاماً مبتنی بر دستورات دینی نیستند ؛ به عنوان مثال اینکه در مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام زنجیززنی شود و نیز سبک های مختلف آن، منبعث از آیات و روایات نیست ولی چون یک سنت و آیین به شمار می رود و مخالفتی هم با دین ندارد ، همواره اجرا می شود و نه تنها کسی متعرض آن نمی شود ، بلکه یک ترغیب عمومی هم بدان وجود دارد .
در این میان ، تردیدی نیست که باید با برنامه هایی که اجرای آنها در عزاداری های مذهبی موجب وهن دین و یا آسیب جسمی می شود یا آیین های مذهبی را از اصالت و هویت خود دور می کند ، مبارزه کرد و به اصلاح آنها همت گماشت ؛ نمونه بارز این مساله را می توان در ورود برخی آلات موسیقی به هیات های عزاداری در سال های گذشته دید که مخالفت مسوولان فرهنگی و گاه انتظامی با این مساله ، مورد حمایت عمومی عزاداران قرار گرفت زیرا این مخالفت ، در راستای حفظ اصالت های آیین های مذهبی صورت می گرفت .
تحریم قمه زنی توسط مقام رهبری نیز از جمله مصادیق این بحث است چه آنکه با قمه بر فرق سر کوبیدن و خود را زخمی ساختن ، نه تنهابا آموزه های اسلامی ( که آسیب به خود را حرام می داند) سازگار نیست بلکه وسیله ای برای تمسخر و وهن شیعیان از سوی دیگران بوده است .
با این حال برخی رسوم و سنت ها وجود دارند که نه مخالفتی با اسلام دارند ، نه موجب وهن دین می شوند و نه هیچ گونه آسیبی به دین و دنیای مردم وارد می کنند و در عین حال ، از جلوه های تاثیر گذار عزاداری هستند . از جمله همین خیمه سوزی در ظهر عاشورا که در واقع بازسازی صحنه ظهر عاشوراست که با شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش ، لشکریان یزید به خیمه های اهل حرم هجوم بردند و آنها را به آتش کشیدند .
مراسم خیمه سوزی ، چیزی نیست جز یک "نمایش مذهبی و تاریخی ساده" و شگفت انگیز است که آقایان ، اراده کرده اند آن را ممنوع کنند!
براستی کجای یک نمایش تاریخی که یادآور مصائب اهل بیت (ع) است اشکال شرعی ، عرفی یا قانونی دارد که این ممنوعیت را می خواهند بر آن تحمیل کنند؟
مگر این نمایش در ماهیت نمایشی بودنش با دیگر نمایش ها چه تفاوتی دارد که سایر نمایش ها و تئاتر ها ، آزاد است ولی یک رسم کهن و کاملا مردمی باید ممنوع شود؟
اصلاً فرض کنیم که نیروی انتظامی به دستور این ستاد ، متخلفان(!) را دستگیر هم کرد ؛ در چنان صورتی ، محکمه طبق کدام ماده از کدام قانون باید اینان را مجازات کند؟
جواب، " هیچ" است ! و این یعنی عبث بودن تهدید به برخورد ، مگر آنکه ناجا برای خود حق مجازات هم قائل بشود که البته با این وضعیت ، اگر چنین هم شود جای تعجب نیست.
آیا کسانی که در قاموس شان لغت" ممنوع" مدام و بیشاز هر کلمه دیگر تکرار می شود ، درک نمی کنند که آیین های کهن و ریشه دار ، به ویژه آنها که با باور های اعتقادی مردم گره خورده اند، با بخشنامه ایجاد نشده اند که با بخشنامه هم از بین بروند؟!
به نظر می رسد برخی مسوولان ، تفاوت چندانی بین سنت ها و مسائل اداری قائل نیستند و جاهلانه تصور می کنند همانطور که در محیط های اداری ، همه ، زیر دست آنهایند با اوامر و نواهی آنها می نشینند و بلند می شوند، در جامعه نیز چنین وضعیتی حاکم است و آقایان هر چه اراده کردند ، ولو آنکه مربوط به سنت های مردم باشد ، فوراً اجرا می شود !
این در حالی است که جامعه در برابر چنین دستوراتی که شایسته تعبیر "من درآوردی" هستند مقاومت می کند و وقعی به چنین تصمیمات بی پایه ای نمی نهد ؛ تنها رهاورد این دستورالعمل های خلق الساعه نیز افزایش تقابل بین مردم و حکومت است و به نظر می رسد برخی افراد نیز به چنین تقابلی بی رغبت نباشند!
روز عاشورا نزدیک است و خواهیم دید که مردم ،برای برپایی آیین های کهن خود منتظر بخشنامه و امر و نهی های بی بنیاد نیستند.
با محرم و عاشورا شوخی نکنید .
من هم با این گفتار موافقم که تا آیینی زیان بار نباشد ، باید ان را پاس داشت و تکریم کرد چه آن که این ها پشتوانه های فرهنگی ، اندیشه ای و تاریخی یک ملت هستند و حذف آنها یعنی خیانت به فرهنگ .
حق پایدار ، نگهدارتان باد
دوست عزیزی که فرموده اند خیمه سوزی موجب وهن است روشن کنند کجای برپایی یک نمایش تاریخی وهن آمیز است؟ عزیز من ! همان طور که عصرایران هم نوشته است، این یک تئاتر مذهبی است با سبک خاص خودش .
فراموش نکنیم که خیمه سوزی پرطرفدارترین برنامه روز عاشوراست که در همه کشور برگزار می شود و هیچ کس از آن شائبه توهین را حتی استشمام نمی کند مگر آنکه به همه چیز با عینک بدبینی بنگریم .
رضا دارابی . دانشجوی کارشناسی جامعه شناسی
ولی برخی دوست دارند آن را هم دولتی کنند و همانطور که نوشته اید مردم را مانند کارمندان اداره یا سربازان یک پادگان می دانند و به آنها دستور می دهند.
مثلا بگوید بهتر است خیمه سوزی ها محدود و یا در محلهای خاصی مثل پارکها، کنار میدانها و یا خیابانها با عرض زیاد انجام شود و فاصله ایمنی مردم نیز حفظ گردد و اگر این کار مثل آیین چهار شنبه سوری خطراتی دارد و یا موجب وهن است مثل قمه زنی باز اطلاع رسانی کند نه امر و نهی، مردمی که شعور شرکت در انتخابات دارند خودشان هم در طول تاریخ راه خود را پیدا می کنند نیاز به دخالت گسترده دولتی ها نداشته و ندارند.
این جور موارد حتی ممکن است نتیجه معکوس بدهد و باعث لجبازی مردم و در نتیجه فاصله گرفتن مردم از دولت بشود.
اين مراسم هيچگاه حكومتي نبوده كه حالا با دوتا بخشنامه بخواهند جلويش را بگيرند...
آیا ما باید فقط به فکر زنجیر و سینه زنی و گوش دادن به نوحه های تکراری باشد یا در مساجد باید در مورد مطالب مفید از قبیل فلسفه نهضت عاشورا و .... صحبت کرد یا اینکه پیوسته به دنبال خیمه سوزی و هیئت این محله طویل تر از هیئت اون محله باشد فکر کنیم
به هر حال کسانی که این تصمیم را گرفته اند دلایلی برای این کار داشته اند . خیمه سوزی از سوی یزیدیان انجام شده و به نظر من اگر خیمه سوزی طی مراسم تعزیه انجام می شد می توانست موثر باشد نه به دست مردم ! زیرا این یزیدیان بودند که خیمه ها را آتش زدند و لذا طی نمایش و تعزیه می توانست بدی کار یزیدیان را مجسم کند نه از سوی مردم و خدای نکرده چیز دیگری در اذهان کودکان راه یابد و تصور شود که خیمه سوزی از سوی مردم کار خوبی است.
امروزه چیزهایی در عزاداری وارد شده که موجب وهن دین و گاهی موجب اذیت و آزار مردم می شود، مثلا علم اگر با طول و متراژ کمتر از 2 متر باشد برای تفکیک و نشانه هیات ها کار مناسبی است اما همه می بینیم علم هایی درست شده که کل عرض خیابان ها را گرفته و گاهی به سر و صورت مردم می خورد و گاهی به خودروهای مردم اصابت کرده و از طرفی موجب ترافیک و کندی حرکت مردم می شود، چه بسا برای حمل کننده آن باعث خطرات فراوانی باشد .
الان مراسم های ما تبدیل به زنجیر زنی شده و کمتر سینه زنی رواج دارد با اینکه اصل عزاداری سینه زنی است و هر انسان فقیری می تواند بدون هیچ گونه هزینه ای با دستان خالی و با صفای دل به عزاداری بپردازد. البته تصمیم نیروی انتظامی برای پایان عزاداری در ساعت 11 شب تصمیم مناسبی بود چون که گاهی عده ای تا نیمه های شب عزاداری می کردند و حتی گاهی نماز صبح برخی افراد قضا می شد.
می دانم مطلب مرا درج نمی کنید. حامد