..اگر جاي مشخصي براي ترك اعتياد وجود داشت، خيلي زودتر از اينها ترك ميكردم. اينطور جاها پاكي آدم را تضمين ميكند.
اين را زن 50 سالهاي ميگويد كه سه سال است اعتيادش را ترك كرده و حالا به سرپناه زنان معتاد خياباني آمده است.
سرپناه مولوي، اولين سرپناه زنان معتاد خياباني ديروز بهطور رسمي توسط جمعيت «تولد دوباره»، افتتاح شد. اين سرپناه با سر در آبي رنگش ميان دو خواربارفروشي و روبهروي يك حمام عمومي در كوچهاي باريك و دراز، حوالي چهارراهمولوي قرار گرفته كه بهخاطر نزديك بودنش به بازار، رهگذران مدام شاهد تردد موتورسواران هستند.
در حالي كه ساعت كار سرپناه مولوي از هفت شب تا هفت صبح است، اما ديروز در طول روزهم، پذيراي زنان بيسرپناه بود. سه اتاق كوچك دور تا دور حياط و اتاق ديگر بالاي پشتبام ظرفيت پذيرش 30 زن بيسرپناه را دارند، هر چند كه به گفتهء مسوولان جمعيت تولد دوباره، معمولا كمپهاي اين جمعيت هميشه دو برابر بيشتر از ظرفيتشان، پذيراي افراد بودهاند.
پنجرههاي روبه حياط با رنگ سفيد و صورتي به تازگي نقاشي شدهاند و دو حمام و سرويس بهداشتي نيز در حياط به تازگي ساخته شده و روي تمام ديوارهاي حياط و اتاقها پيامهاي تندرستي به درشتي نوشته شده است.
عباس ديلمي، جانشين مدير جمعيت «تولد دوباره» در مورد پذيرش زنان، چنين توضيح ميدهد: «به كساني كه براي اولين بار مراجعه ميكنند، لباس و پوشاك داده ميشود و سپس ميتوانند از حمام و يك وعده غذاي گرم هم استفاده كنند اما به كساني كه براي بار دوم بيايند خدمات مشاوره هم ارايه ميدهيم. در صورتي كه تمايل به قطع مصرف داشته باشند آنها را به مراكز بازپروري ارجاع ميدهيم اما اگر انگيزهء قطع مصرف نداشته باشد او را به مراكز كاهش آسيب از جمله خانهء خورشيد ميفرستيم.»
درخانهء همسرم معتاد شدم
در هر اتاق چهار تخت دو طبقهء فلزي به رنگ صورتي قرار گرفته. زن 50 ساله با مانتو و روسري سرمهاي كه جاي سوختگيهاي مختصر روي صورتش است، وقتي از نامش ميپرسم خود را «سياهبخت» معرفي ميكند از كرايهء خانهاش ميگويد كه دو ماه است عقب افتاده و چون پول پيش هم نداشته ترجيح داده تا به اين مركز بيايد و حالا قرار است در آشپزخانهء اين مركز مشغول به كار شود.
او كه حالا اعتياد را ترك كرده از زماني ميگويد كه تصميم به ترك گرفت: «رفته بودم جنس بخرم مامورها دنبالم كردند به داخل بشكهاي پريدم كه بعدا فهميدم سطل زباله است. لباسهايم آلوده شده بود. با خودم فكر كردم كه چرا آنقدر بدبخت شدهام كه مجبورم از دست ماموران به داخل سطل آشغال بپرم. اين بود كه تصميم به ترك گرفتم و سه سالي است كه پاك شدهام.»يكي از مسوولان جمعيت تولد دوباره كه از گفتوگوي زنان مركز با خبرنگاران ناراضي است مدام گوشزد ميكند كه وقت تمام شده و بايد محل را ترك كنيد.
مادر 45 ساله با دختر 26 سالهاش كه از معتادان بهبود يافتهاند براي كمك به زنان اين مركز، به سرپناه مولوي آمدهاند. مادر ميگويد: «26 سال است كه سفيد (هروئين) ميكشم اما دخترم همهچيز كشيده به غير از سفيد.»
دختر، مشكلات و سختيها و وجود سه عمو و پدر و مادري را كه مصرفكنندهء مواد بودهاند، دليل اعتيادش ميداند. او هم از مشكل اجارهخانه ميگويد و اينكه با وجود ديسك كمر و سياتيكش در توليدي مشغول به خياطي است.مادر كه از 20 سالگي معتاد شده، ميگويد: «شوهرم به من سه دود داد آنچنان آرامشي پيدا كردم كه به خاطرش همهچيز را از دست دادم.»
مادر كه در خانههاي مردم مشغول به كار است از مشكلات مالياش مينالد: «از آنجا كه همسرم بدون اينكه مرا طلاق دهد، رهايم كرده نميتوانم تحت پوشش بيمه بروم از طرفي از هيچجا هم نميتوانم وامي بگيرم.»
فروهر تشويقي، رييس جمعيت «تولد دوباره» هم كه ديروز به اين مركز آمده بود از گذشتهاش گفت: «22 سال پيش، من هم در جاي ديگري از دنيا يك كارتنخواب خياباني بودم و نميدانستم كه آيا ميتوانم جايي در اين مراكز داشته باشم يا نه.»او به فعاليت جمعيت در ساماندهي معتادان به عنوان اولين موسسه فعال در اين زمينه اشاره ميكند: «پنج سال پيش در يك شب سرد زمستاني 40 معتاد مردند به همين خاطر شروع به جمعآوري معتادان از زير پلها كرديم. اين كار ما به حدي موثر بود كه سال بعد شاهد شكلگيري مراكز كاهش آسيبو سرپناهها بوديم.»
او ميگويد: «ما فقط نميخواهيم كه كارتنخوابها را در اين محل نگهداري كنيم بلكه ميخواهيم آنها را به سوي درمان پايدار ببريم.»
عباس ديلمي، جانشين مدير جمعيت هم از اين موضوع انتقاد ميكند كه براي معتاداني كه وارد چرخهء بهبودي شدهاند، هيچ امكانات و سرپناهي تاكنون تخصيص داده نشده و اين افراد به حال خود رها شدهاند.
كاهش 50 درصدي اعتبار پيشگيري از اعتياد بهزيستي
موسوي، روحاني محل هم كه ديروز به اين مركز آمده بود به مرگ 12 زن بر اثر سرما در خيابان اشاره كرد و بر كمك به اين زنان تاكيد كرد.فريد براتيسده، معاون پيشگيري از اعتياد سازمان بهزيستي هم از احداث سرپناه ديگري براي زنان در 10 روز آينده در حوالي شهر ري خبر داد و گفت: «با افتتاح اين سرپناه در تهران هفت سرپناه براي معتادان خواهيم داشت كه تعداد اين سرپناهها در كل كشور به 21 عدد خواهد رسيد.»