هشدار محافظه كاران‌آمريكا به اوباما؛ به نيروي هوايي ايران تبديل نشويد

الف -  سياست‌هاي جديد ايالات متحده آمريكا تغيير اساسي در رويكرد اين كشور را نشان مي‌دهد. اگر بوش پسر پس از ماجراي يازدهم سپتامبر ميلياردها دلار از سرمايه‌هاي مردم آمريكا را برداشت و به جنگ در خاورميانه روي آورد، مدتي است كه اوباما از «چرخش در سياست خارجي آمريكا» سخن گفته می گوید.

با اين حال آنچه واضح است، كانون‌هاي جنگ‌طلب در آمريكا و منطقه دل‌خوشي چنداني از اين سياست‌ها ندارند. اينطور كه پيداست، اوباما نيز حاضر نيست بار ديگر پا در باتلاقي فرو كند كه محافظه‌كاران آمريكا خواهان آن هستند.

در اين ميان يك تفاوت عمده ديگر نيز به چشم مي‌خورد‎؛ «نقش ايران در اين معادلات تعيين كننده تر از سابق است.» به طور خلاصه جنگ طلبان آمريكا خواهان حضور نظامي پرتوان در عراق هستند تا به اين وسيله بتوانند بار ديگر رويارويي با ايران را رقم زده و در روند توافقات ايران و غرب اخلال ايجاد كنند. از طرف ديگر آنها به شدت مخالف حضور نظامي حداقلي (حمله هوايي محدود) در عراق هستند و اين كار را به نفع ايران قلمداد مي كنند.

اقتدار ايران، فاجعه‌ براي محافظه‌كاران
اما اوباما با آنها موافق نيست. او روز گذشته در پاسخ به سئوال یک خبرنگار درباره اعزام نیروهای نظامی به عراق بار دیگر بر عدم ارسال نیروهای نظامی برای جنگ در عراق تأکید کرد و گفت که واشنگتن توانایی انجام عملیات نظامی در عراق را ندارد و دولت عراق باید خودش مشکلاتش را حل کند. او گفت كه با ارسال هواپيماهاي شناسايي به عراق و همچنين مشاوره‌هاي امنيتي به دولت عراق كمك خواهد كرد.

نفس عدم پذيرش مداخله نظامي در عراق چيزي است كه به شدت محافظه‌كاران جنگ‌طلب آمريكا را نگران كرده است. آنها اين عدم حضور را به منزله حضور فعال ايران در عراق و به طبع آن نقش‌آفريني بيشتر ايران در مسائل منطقه‌اي ارزيابي مي كنند. نقش‌آفريني‌اي كه متحدان سابق آمريكا را از عربستان گرفته تا رژيم صهيونيستي نگران‌تر خواهد كرد.

در اواخر هفته تمام فشارها بر دولت اوباما وارد شد تا خطر داعش را آنچنان بزرگ جلوه دهند كه دولت آمريكا مجبور به مداخله نظامي شود. اما همانطور كه پيشتر گفته شد اوباما اين حضور را نپذيرفت و همچنان بر دكترين جديدش در سياست‌خارجي آمريكا، يعني «چرخش» پافشاري كرد.

تونلي بلر اواخر هفته با اشاره به اعضاي داعش گفت كه خطر حمله به انگلستان وجود دارد و خواستار مداخله نظامي در عراق شد. جان مك‌كين سناتور تندروي آمريكا اعلام كرد كه اين گروه به آمريكا نيز حمله خواهد كرد. و رابرت کگان، تاریخ نگار نزدیک به نئوکان‌ها، اعلام کرد: اوباما رئیس‌جمهوری است که نظم جهانی را به مخاطره انداخته و مورد تهدید قرار داده و با سنت ۷۰ ساله رؤسای جمهور پیشین آمریکا قطع رابطه کرده است. کگان مدعی شد که حضور نظامی آمریکا در سوریه و عراق لازم است.

تحليل‌گران نزديك به محافظه‌كاران آمريكايي در روزهاي اخير با شدت زيادي به دولت اوباما توصيه كردند كه به يك «اقدام جسورانه و قاطعانه» درباره داعش در عراق دست بزند.

۲۶ خردادماه «ویلیام کریستول» و «فردریک کگان»، برادر رابرت کگان، دو تن از تحليل‌گران صاحب‌نام نزديك به محافظه‌كاران، در مقاله‌‌اي كوتاه اما مهم در «ویکلی استاندارد» نوشتند: «حمله هوایی آمریکا به داعش نیروی هوایی آمریکا را به «نیروی هوایی ایران» تبدیل می‌کند. در پایان این‌طور نتیجه‌گیری کردند که اکنون زمان دعوا بر سر دخالت نظامی سال ۲۰۰۳ در عراق یا خروج سال ۲۰۱۱ از عراق نیست؛ مسئله فوری است. باید راهی در پیش گرفته شود که به دو فاجعه منجر نشود: «پیروزی القاعده یا اقتدار ایران در منطقه »

نگراني همزمان توني بلر و نئوكان‌ها

بمب خبري اصلي نيز همان روز منتشر شد. جايي كه آمريكايي‌ها از همكاري با ايران در مسئله عراق سخن مي‌گفتند و اين موضوع اصلا به مذاق جنگ‌طلبان آمريكايي خوش نمي‌آمد. اگرچه در ايران نيز بسياري اين همكاري را تكذيب كرده و به دستي اشاره كرده بودند كه گروه تروريستي داعش را پرورانده بود. اما با اين حال نبايد اين نكته را از نظر دور داشت كه امروز ميان ميان محافظه‌كاران و دموكرات‌ها بر سر نقش و تاثير ايران در منطقه اختلاف شديدي وجود دارد.

همزمان با كامرون كه در مجلس عوام بريتانيا از بازگشت تروريست‌ها به انگلستان سخن مي گفت، ژنرال پترائوس نيز در لندن سخنراني مهم كرد. او كه در همایش «مرکز مطالعات سیاست‌گذاری» به مناسبت بزرگداشت خانم مارگارت تاچر شرکت کرده بود، گفته‌هاي ويليام كريستول و فردريك كگان را تكرار كرد که حمله هوایی به عراق، نیروی هوایی آمریکا را به «نیروی هوایی میلیشای شیعه» تبدیل می‌کند.

اوباما در عراق به دنبال چيست؟
با اين حال عدم مداخله نظامي در عراق به منزله اين نيست كه دولت اوباما براي عراق برنامه‌اي ندارد. اينطور كه مشخص است آمريكا براي حل بحران عراق بر تغير معادلات سياسي در اين كشور تاكيد دارد. روزنامه "وال‌استریت ژورنال" در این رابطه در گزارشي نوشته که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا تمام تلاش خود را بر ایجاد یک دولت جدید در عراق بدون نوری مالکی متمرکز کرده است. آنطور كه كاخ سفيد اعلام كرده پيشتر جو بايدن معاون رئيس‌جمهور آمريكا در يك كنفرانس کاخ تلفنی با مالکی رئیس دولت، اسامه نجیفی رئیس مجلس و مسعود بارزانی رئیس اقلیم خودمختار کردستان گفت‌وگو داشته و در آن از طرف‌هاي گفت‌وگوي خود خواسته هر چه سريعتر در جهت تشكيل يك دولت جديد اقدام كنند.

نكته‌اي كه رئیس کمیته‌ سنای آمریکا در امور سرویس‌های مخفی، آن را با صراحت بیشتری بیان داشته است. دایان فاین‌استاین در برابر کنگره آمریکا گفت: «اگر قرار باشد آشتی‌ای رخ دهد، دولت مالکی باید برود.»

در آخر بد نيست به بند پاياني گزارشي كه مركز پژوهش‌هاي مجلس در ۲۵ خرداد ماه منتشر كرد اشاره كنيم. گزارشي ۳۱ صفحه‌اي كه با عنوان «خيزش داعش و بحران امنيتي در عراق» منتشر شد  و در پايان با تحلیل و توصیفی از وضعیت حاکم بر عراق و ماهیت داعش، به همکاری‌های پیشین ایران و آمریکا اشاره کرده و آورده: «در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد شکل جدیدی از ائتلاف‌ها و همکاری‌ها برای حمایت از امنیت عراق و مبارزه با تروریسم در این کشور با توجه به دغدغه‌ها و نگرانی‌های کنونی ضروری است. در حالی‌که ایران در گذشته نیز برای تحقق ثبات و امنیت در عراق با سایر بازیگران کلیدی در این عرصه مانند آمریکا همکاری‌ها و رایزنی‌‎هایی داشته است، در شرایط کنونی نیز با توجه به تهدیدات جدی ناشی از شرایط عراق می‌تواند در قالب ائتلاف منطقه‌ای و بین‌المللی برای مبارزه با تروریسم به همکاری با سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی بپردازد.»
به دنبال اين اتفاقات نفت به قيمت ١١٥ دلار رسيد و گفت‌وگوهاي ايران و غرب پس از گفت‌وگوهاي دوجانبه ايران و آمريكا، همچنان در وين ادامه دارد. اگرچه گفته شده كه نگارش متن با «سرعتي اندك» در حال انجام است و تنها «مقدمه توافق» نگارش شده است، اما روزهاي آينده براي ايران و منطقه روزهاي سرنوشت سازي خواهد بود.