آیا ترکیه به داعش باج داده است؟

روز گذشته احمد داوود اوغلو نخست وزیر جدید ترکیه که در سفری رسمی به آذربایجان رفته بود صبح هنگام در شهر باکو در یک نشست خبری از آزادی 49 گروگان ترکیه ای از دست داعش خبر داد و گفت : این گروگان ها ساعت 5 صبح امروز وارد ترکیه شده اند.

به گزارش عصر ایران داوود اوغلو پس از اعلام این خبر سریعا آذربایجان را به قصد شهر شانلی عورفا ترکیه ترک کرد و به استقبال گروگان های ترکیه ای رفت. گروگان ها در ساعات نزدیک ظهر با هواپیمای اختصاصی داوود اوغلو و به همراه او وارد فرودگاه آنکارا شدند.

رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه نیز روز گذشته در اظهاراتی اعلام کرد گروگان ها در یک عملیات اطلاعاتی موفق آزاد شده اند. او جزییات بیشتری از نحوه آزادی گروگان ها ارایه نکرد.

مقامات ترکیه در 24 ساعت گذشته تنها به گفتن این مساله اکتفا کرده اند که گروگان ها را در نتیجه یک عملیات موفق اطلاعاتی از دست داعش آزاد کرده اند.

این گروگان ها در روز 11 ژوئن و همزمان با حمله گروه تروریستی داعش به شهر موصل عراق و تصرف این شهر به دست این گروه تروریستی در کنسولگری ترکیه به گروگان در آمدند. همزمان با این 49 نفر، 28 راننده کامیون ترکیه ای نیز به گروگان داعش در آمدند که ماه گذشته از دست داعش آزاد شدند.



نحوه آزادی این 49 گروگان که 101 روز در اسارت داعش بودند در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. مقامات ترکیه می گویند بابت آزادی آنها باج نداده اند و هیچ پولی پرداخت نکرده و هیچ معامله ای با داعش صورت نداده اند.

اما این ادعا تا حدود زیادی زیر سوال است. مقامات سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه (میت) می گویند برای آزادی این گروگان ها یک عملیات پیچیده و سری را هدایت کرده اند.

آنها می گویند در نتیجه بیش از 2 ماه برنامه ریزی و رصد لحظه به لحظه این گروگان ها در نهایت در بهترین فرصت آنها را به سلامتی از دست داعش نجات داده اند.

طبق اعلام مقامات میت داعش در101 روزی که این گروگان ها را در اختیار داشت آنها را از شهر موصل خارج نکرده بود و تنها 8 بار محل استقرار آنها را در شهر موصل جابجا کرده است.

همچنین طبق اعلام مقامات میت ، عملیات برای آزاد سازی گروگان ها در دو ماه و نیم گذشته 5 یا 6 بار به دلیل بیم از به خطر افتادن جان گروگان ها و جنگی بودن شرایط منطقه و نامساعد بودن برای عملیات، به تعویق افتاده است.

اما موضع دولت ترکیه در قریب به 4 ماه گذشته نسبت به تحرکات گروه داعش در عراق تا حدود زیادی مبهم بوده است تا جایی که بسیای از رسانه های غربی و حتی برخی محافل مخالف حزب حاکم عدالت و توسعه در ترکیه، دولت اردوغان را به حمایت از گروه داعش متهم کرده اند.

دولت ترکیه اما اتهام حمایت از داعش را رد می کند، اما پر واضح است که به دلیل بیم دولت ترکیه از جان 49 گروگان این کشور که در اسارت داعش بودند، دولت آنکارا در ماه های گذشته در قبال داعش بسیار دست به عصا بوده است، به نحوی که گفته می شود مسامحه دولت ترکیه در قبال داعش در ماه های گذشته از دو جهت برای این گروه تروریستی مهم و استراتژیک بوده است:

1- جذب نیرو از طریق خاک ترکیه : داعش در ماه های گذشته از طریق ترکیه صدها تروریست را از اروپا به عراق و سوریه کشانده است.  ترکیه در ماه های گذشته تبدیل  به دالانی برای عبور تروریست های داعش از خاک اروپا به عراق و سوریه به منظور پیوستن به داعش شده بود. تا کنون دولت ترکیه و سازمان اطلاعات و امنیت این کشور هیچ فردی را در این رابطه دستگیر نکرده است. از نظربسیاری از ناظران این مساله خود می تواند نوعی باج دادن دولت ترکیه به داعش باشد.

2-  قاچاق نفت داعش از خاک ترکیه: داعش در مناطقی از خاک سوریه و عراق که بر آنها تسلط یافته 11 حلقه چاه نفت دارد که طبق تخمین سازمان امنیت مرکزی آمریکا  (سیا) در ماه های گذشته روزانه حدود 3 میلیون دلار از طریق صادرات (قاچاق) نفت که عمدتا از خاک ترکیه و به مقصد کشورهای اروپایی صورت گرفته کسب در آمد کرده است.

طبق تخمین ها داعش روزانه رقمی بین 25 تا 40 هزار بشکه نفت را به قیمتی که حدود 40 دلار تخمین زده می شود از طریق دلال هایی به خاک ترکیه رسانده است و ترکیه تبدیل به پلی برای صادرات نفت داعش شده است.

انتشار جزییات این قاچاق نقتی در روزنامه نیویورک تایمز در هفته گذشته خشم مقامات آنکارا را برانگیخت و اردوغان روزنامه های آمریکایی را به دروغ گویی متهم کرد.

اما در صورت صحت مساله قاچاق نفت داعش از خاک ترکیه اگر تنها 3 ماه درآمد حاصل از این قاچق نفتی را محاسبه کنیم رقمی بیش از 250 میلیون دلار می شود که برای یک گروه تروریستی رقم بسیار بزرگی است.

در واقع حتی اگر ادعای مقامات آنکارا مبنی بر باج ندادن به داعش را نیز بپذیریم، اگر تنها دو نکته فوق را در نظر داشته باشیم باید اذعان کرد که ترکیه در بیش از 3 ماه گذشته دستکم با مسامحه در قبال برخی اقدامات داعش از جمله فعالیت های این گروه در خاک ترکیه برای جذب نیرو و نیز قاچاق نفت داعش از خاک خود به این گروه باج داده است تا گروگان هایش سر سلامت به ترکیه بازگردند.

شاید معامله داعش با ترکیه پس از بیش از 100 روز اسارت شهروندان ترکیه به نوعی خاتمه یافته باشد و شاید مقامات آنکارا ، امتیازات بیشتری را نیز به این گروه تروریستی به منظور آزادی 49 شهروندان شان داده باشند، اما واقعیت هر چه باشد،  ظاهرا با پیام های تبریک همه گروه ها و احزاب سیاسی مخالف و موافق حکومت ترکیه در 24 ساعت گذشته بابت آزادی این گروگان ها ، ترک ها می خواهند شیرینی بازگشت این 49 نفر را فعلا با این صحبت ها به هم نزنند، ولی قطعا پس از گذشتن مدتی که نباید چندان طولانی باشد، حقایق از پس  پرده آشکار خواهد شد.