اما نمی‌توان بر این واقعیت چشم بست که درآمدهای نفتی در اقتصاد بیمار ایران، همواره حکم دستگاه‌هایی را داشته‌اند که با اتصال به بدن یک بیمار بستری در بخش مراقبت‌های ویژه‌ بیمارستان، به زنده ماندن او کمک می‌کنند.

کلیات لایحه بودجه سال 94 روز گذشته دیروز در حالی به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید که موافقان لایحه بودجه از کاهش قابل توجه وابستگی آن به نفت خشنود بودند و درمقابل مخالفانش خواستار قطع کامل وابستگی آن به نفت بودند.

قطع کامل وابستگی بودجه به نفت ازجمله آمالی است همه اقتصاددانان و مسئولان اقتصادی بر آن اتفاق نظر داشته‌اند و تردیدی در درستی این اصل وجود ندارد. کاهش این وابستگی به یک‌سوم در لایحه بودجه امسال نیز اتفاقی بی‌سابقه است.

اما نمی‌توان بر این واقعیت چشم بست که درآمدهای نفتی در اقتصاد بیمار ایران، همواره حکم دستگاه‌هایی را داشته‌اند که با اتصال به بدن یک بیمار بستری در بخش مراقبت‌های ویژه‌ بیمارستان، به زنده ماندن او کمک می‌کنند.

از این رو قطع به‌یکباره و کامل وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی و جبران آنی این وابستگی با منایع دیگر هرگز میسر نیست اما ضرورت حرکت در مسیر کاهش و محدود کردن این وابستگی از بدیهیات است و کاملا ممکن.

سهم نفت در لایحه بودجه 37 درصد بود که دولت آن را به 31 درصد تبدیل کرد (از 77 هزار میلیارد تومان به 71 هزار میلیارد تومان) و کمیسیون تلفیق نیز صریح و شفاف این سهم را به 25 درصد رسانده است و در شرایط موجود بیشتر از این میزان نمی توان کاهش داد.

امسال سهم مالیات نیز از نفت بیشتر شده و میزان مالیات ها از 70 هزار میلیارد تومان به 86 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است اما افزایش بیش از این مقدار درآمدهای مالیاتی هم نیارمند بسترسازی و اجرای کامل طرح جامع مالیاتی است.

برای جایگزینی منابع درآمدی دیگر همچون معادن و گردشگری با درآمدهای نفتی نیز با کاستی‌های زیرساختی و مشکلات ساختاری عدیده‌ای مواجهیم که حل یک‌شبه آن‌ها ممکن نیست.

بنابراین نمی‌توان متوقع قطع به‌یکباره و کامل وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی بود اما می‌توان حرکت در این مسیر را با تقویت نظام مالیاتی و توسعه ارزآوری‌های غیرنفتی و از همه مهم‌تر دور کردن درآمد نفتی از هزینه‌های جاری و هدایت آن به سرمایه‌گذاری در تولید و صادرات غیرنفتی تسریع کرد.