اف-اربع عشر، اف-اربع عشر، یالا یالا!

اف-اربع عشر،اف-اربع عشر، یالا یالا!

در ابتدا یکی از ماندگارترین خاطرات نبردهای F-14 را خواهید خواند که وحشت نیروی هوایی عراق از این گربه تیز چنگ را روایت میکند.روز یکم اسفند ماه سال 1365 بود.ستوان یکم احلان عبدالقادر (مربی و تک خال خلبانان عربستان سعودی) در حالی که با جنگده پیشرفته ساخت فرانسه خود یعنی میراژ F1EQ تعداد شش فروند سوخوی 22 را برای بمباران سکوهای نفتی ایران در خلیج فارس اسکورت میکرد،به همراه شماره 2 خود متوجه وجود یک فروند جنگنده F-4 در نزدیکی دسته شدند.فانتوم توان درگیری با این نوع از میراژ را نداشت و خلبان عربستانی به خیال آنکه شکاری آسان را به زودی به چنگ خواهد آورد،به سمت فانتوم ایرانی تغییر مسیر داد.در حالی که دو فروند میراژ در تعقیب فانتوم بودند،لیدر دسته سوخوها نظاره گر حرکات آنان در آسمان بود که به ناگهان جنگنده میراژ ستوان یکم احلان عبدالقادر در چنگال یک تیر فنیکس قرار گرفت و در آسمان سرنگون شد.آری این موشک از F-14 و از فاصله بسیار دور شلیک شده بود که جان تک خال عربستانی را گرفت.پس از آن لیدر سوخوها با تمام قدرت شروع به فریاد کرد (اف-اربع عشر،اف-اربع عشر، یالا یالا! )این صدا توسط سیستم رادیویی زمینی ایران ضبط شده و تا مدت ها مایه خنده خلبانان ایرانی بود.

جنگنده افسانه ایی F-14 یا همان (TOM CAT) از بین صدها طرح برنده شد و اجازه تولید گرفت.این جنگنده بال متغیر،توسط کمپانی گرومن (Grumman) در سال 1970 برای اولین بار به پرواز در آمد و در سال 1974 در نیروی دریایی آمریکا به خدمت گرفته شد.این جنگده پس از اعلام نیاز ارتش به یک جت ناو نشین در دستور کار پنتاگون قرار گرفت.این جنگده میبایست از رقبای دیگر خود مانند خانواده سوخو و میگ بهتر بوده و توانایی نشست و برخواست بر روی ناو را میداشت.به واقع این جت برای تمام اهداف به جز بمباران زمینی طراحی شد و حتی به گفته برخی از منتقدان تام کت از زمان خود سالها جلوتر بود.نیروی دریایی آمریکا بسیار مشکل پسند و سخت گیر بود و به همین علت هزاران طرح اولیه رد شد.در نهایت F-14 افسانه ایی جایگزین جنگنده های فانتوم (F-4) شد و فانتوم های خسته از جنگ ویتنام بازنشسته شدند.پس از ورود F-14 به خدمت،کشورهای بسیاری درخواست خرید خود را تسلیم ایالات متحده کردند که تمامی آنها رد شد به جز درخواست کشور عزیزمان.مجلس آمریکا برای فروش تعداد زیادی جنگنده تام کت به ایران موافقت کرد و اولین محموله از این جنگنده ها در سال 1977 وارد آسمان ایران شد.ارتش ایران که از پروازهای متععد شوروی سابق و نقض حریم هوایی خود به دست جنگنده های این کشور به ستوه آمده بود،به سرعت اولین اسکادران از جنگنده های F-14 را تشکیل داد که با پروازهای شناسایی و گشت زنی تام کت،سایه شوروی نیز به سرعت از مرزهای کشورمان دور شد.پس از انقلاب تام کت های بعدی و حتی دیگر سفارشات نظامی ایران به آمریکا که حتی شامل جنگنده های F-16 نیز میشد لغو گردید و ایران با 3 جنگنده F-4،F-5 و F-14 تنها ماند.عراق که به خیال خود کشور ایران را بحران زده و آماده تاراج میدید،در تاریخ 1 مهر ماه سال 1359 فرودگاه مهر آباد را بمباران کرد و تنها 2 ساعت پس از آن عملیات کمان 99 توسط 140 فروند از جنگنده های ایران صورت پذیرفت که نگاه جهانیان را به نیروی هوایی ایران را تغییر داد.در این عملیات جنگنده های ایران با پشتیبانی جنگنده های F-14 مناطقی را در کرکوک،موصل،رشیدیه،کوت،حبانیه و المثنی را زیر آتش خود گرفتند.

پس از این پاسخ دندان شکن تیز پروازان غیور کشورمان،جنگ به شکل رسمی آغاز گردید و این جنگ بر دوش مردمان ما تحمیل شد.جنگنده F-14 از موشک های AIM 120،AIM 9، و AIM 54 یا همان موشک افسانه ایی فینیکس استفاده میکرد.علاوه بر اینها یک توپ گاتلینگ 20 میلیمتری ولکان برای نبردهای نزدیک در نظر گرفته شده بود.رادار این جنگنده توانایی ردیابی همزمان 24 هدف و نابودی 6 عدد را دارا است.ایران تا پایان جنگ تحمیلی هیچ جنگنده دیگری را خریداری نکرد و با همین موجودی تا پایان جنگ را ادامه داد.تام کت از همان روزهای ابتدایی جنگ اجازه خروج ازآسمان ایران را نداشت و تقریبا تا پایان در داخل خاک ایران انجام وظیفه کرد.اما عراق در ابتدای جنگ دارای 332 فروند جنگنده بود که در اواخر جنگ این تعداد به بیش از 500 فروند رسیده بود!عراق از جنگنده های میگ،میراژ و سوخو استفاده میکرد که علاوه بر اینها کشورهای فروشنده تسلیحات به عراق از هیچ کمکی دریغ نکرده و در تمام طول جنگ نیروی هوایی این کشور را از نظر آموزش،تسلیحات نظامی مانند موشک،همفکری و کمک استراتژیک،اورهال و...پشتیبانی کردند.طبق اسنادی به دست آمده حتی برخی از خلبانان این جنگنده های متجاوز را افسران کشورهای عربی تشکیل میدادند.موشک هایی که توسط فرانسه و روسیه به عراق تحویل داده میشد معمولا از انواع پیشرفته رولاند و اگزوست بود.حتی در طول جنگ تعداد 5 فروند جنگنده سوپر اتاندر برای نابودی نفت کش های ایرانی در اختیار عراق قرار گرفت.علاوه بر اینها جنگنده/بمب افکن های عراقی شهرها و مردمان بی گناه را نیز بی نصیب نمیگذاشتند و با بمباران مناطق شهری بسیاری از مردم بی دفاع و غیر نظامی را به شهادت رساندند.به دلیل کمبود مهمات جنگنده F-14،بسیار به ندرت اتفاق می افتاد که یک فروند از این جنگنده در حالت لود کامل موشک به پرواز در بیاید.وحشت تام کت به قدری بود که بارها توسط فرماندهان عراقی به خلبانان گوشزد میشد و جنگنده های عراقی اجازه درگیری مستقیم با تام کت را نداشتند.بسیاری از خلبانان غیور کشورمان پس از رویت جنگنده های عراقی که به سوی شهرها یورش میبردند،بدون درنگ پرواز میکردند که حتی در خاطرات این خلبانان نبود موشک و مهمات کافی برای نبرد نیز بیان شده است.جنگنده تام کت دارای بیشترین تعداد سرنگونی جنگنده های دشمن است اما در این میان تعدادی از این هواپیما نیز در طول جنگ ساقط شد.البته این تام کت ها فقط در نبرد شکست نخورده اند و عوامل دیگری مانند هدف گیری اشتباه پدافند خودی و واماندگی موتورها در زمان درگیری های نزدیک (Dogfight) نیز وجود داشته اند.آمار و ارقام متعددی از تام کت های ساقط و یا ومفقود شده وجود دارد.در کل تعداد 79 فروند F-14 به ایران تحویل شد که ایران مدعی نابودی 11 فروند در طول جنگ است.پس از اتمام جنگ تحمیلی،طی نشستی با حضور فرماندهان ارشد نظامی،پیروزی های F-14 مورد بررسی قرار گرفته و طی ارائه مدارک و مستنداتی مشخص گردید که تام کت دارای 130 پیروزی ثبت شده است.علاوه بر اینها تام کت نابودی چند جنگنده به صورت همزمان با یک تیر فینیکس را در کارنامه خود دارد.مهمترین قابلیت این جنگنده افسانه ایی،سامانه پیشرفته سخت افزاری و راداری آن است.ایران به دلیل کمبود امکانات از داشتن هواپیماهای پیش اخطار و آواکس تقریبا محروم بود و برای شناسایی جنگنده های دشمن،متکی به رادارهای F-14 (AN/AWG-9) و رادارهای زمینی خود بود.ترسناک ترین سلاح F-14 همان موشک فنیکس (AIM-54) بود.این موشک با شعار "بزن فراموش کن" مشهور بود.این موشک در طول جنگ سرد طراحی شده بود.ناوهای آمریکایی نیاز به سلاحی داشتندکه بتوانند از فاصله بسیار دور جنگنده های روسی را هدف قرار دهند.از جمله این جنگنده ها میتوان به MIG-25 اشاره کرد.فنیکس دارای سرعتی معادل 5 ماخ،برد 160 کیلومتر و 470 کیلوگرم است.این موشک دوربرد وحشت نیروی هوایی عراق بود.

سایه این پرنده قدرتمند هنوز هم در آسمان ایران پهناور دیده میشود که توسط خلبانان جان بر کف ایرانی هدایت میگردد.ایالات متحده در سال 2006 این جنگده را بازنشسته کرد و F-18 را جایگزین آن کرد.از دلایل این تعویض میتوان به هزینه بالای نگهداری و اورهال این جنگنده اشاره کرد.F-14 هنوز هم بهترین جنگنده نیروی هوایی ایران به شمار میرود و تحت نظر متخصصین داخلی اورهال شده و در سیستم های آن تغییراتی داده شده است.در آخر یادی خواهیم کرد از شهدای نیروی هوایی و درود میفرستیم به روح پاک این دلاور مردان که از جان خود برای دفاع از ناموس و میهن عزیزمان مایه گذاشتند و با تمام کمبود ها و تحریم ها،دلاورانه به دل جنگنده های عراقی رفتند.یکی از زیباترین تصاویری که در موزه های جنگ موجود است،ماکت مقایسه جنگنده های ایرانی در مقابل لیست بلند بالای جنگنده های عراقی است که در موزه دفاع مقدس همدان به تصویر کشیده شده است.

(با تشکر از پیج نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران)

منبع: مجله سخت افزار