۰۹ فروردين ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۱۱
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۴۱۷۸۷۳
تعداد نظرات: ۱۷ نظر
تاریخ انتشار: ۱۵:۲۸ - ۲۷-۰۶-۱۳۹۴
کد ۴۱۷۸۷۳
انتشار: ۱۵:۲۸ - ۲۷-۰۶-۱۳۹۴
به بهانه روز شعر و ادب پارسی
عصر ایران ؛ مهرداد خدیر- امروز 27 شهریور در تقویم رسمی ایران به عنوان «روز شعر و ادب فارسی» نام‌گذاری شده و خوش‌بختانه مانند روز ملی «گل و گیاه» یا روز ملی «سینما» در دوران احمدی نژاد مورد غیظ و غضب قرار نگرفت و حذف نشد و باقی ماند.

مناسبت این روز سالروز درگذشت «شهریار» شاعر نام‌دار معاصر است؛ محمد حسین بهجت تبریزی در 27 شهریور 1367 خورشیدی در 82 سالگی درگذشت و طی دوره‌های مختلف زندگی خود قریب 28 هزار بیت شعر پارسی و 3 هزار بیت نیز به ترکی سرود که در این روزگار رقم خیره‌کننده ای است.

درباره مناسبت روز شعر دیدگاه‌های متناقضی وجود دارد: کسانی می‌گویند اگر قرار بر انتخاب یک روز به عنوان روز شعر وادب پارسی باشد چرا آن 5 نام که شناسه هویت ایرانی و زبان پارسی‌اند (فردوسی، مولانا، سعدی، حافظ و خیام) را واگذاریم یا از نظامی گنجوی و عطار نیشابوری غفلت کنیم یا چگونه می‌توانیم در سرزمین رودکی، فرخی، منوچهری، ناصر خسرو، مسعود سعد، سنایی، انوری، خاقانی ، جامی و صائب تنها بر نام شهریار توقف کنیم و اگر هم قرار بر هم‌روزگاران است چرا «بهار» نه که ملک‌الشعرا هم بوده است؟

در مقابل، موافقان معتقدند هر نام دیگر هم می‌توانست چنین پرسشی برانگیزد و مثلا این که چرا مولانا آری و حافظ نه و چرا سعدی آری و نظامی نه؟! حال آن که شهریار خود مرید همه پیشینیان بوده و هیچ رقابتی با آنان نداشته است و شعر او سراسر ارادت به این پیشینه هزار ساله است.

برخی این مناسبت را رسمی می‌دانند و می‌گویند نسل امروز شعر را با شاعران نوپرداز و مدرن همچون مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرخ زاد، سهراب سپهری و البته نیما یوشیج می‌شناسد.

پیداست که این بحث پر‌دامنه است و اتفاقا بر همین اساس می‌توان گفت انتخاب روز درگذشت شهریار هوش مندانه بوده است.

چرا که اهل آذربایجان و سراینده منظومه مشهور «حیدربابایه سلام»- سلام بر حیدر بابا- به ترکی  بوده و در عین حال غالب اشعار دیگر خود را به پارسی سروده و شیفته ایران در کلیت آن بوده است.

یا درست است که با شعر کلاسیک شناخته می شود اما شعر نو هم کم ندارد و از جمله « ای وای مادرم»: آهسته باز از بغل پله ها گذشت/ در فکر آش و سبزی بیمار خویش بود/ اما گرفته دور و برش هاله ای سیاه/ او مرده است و باز پرستار حال ماست...

انتخاب هر شاعر دیگر چه کلاسیک و معاصر بحث باورهای مذهبی و ایدیولوژیک او را نیز از جانب مخالفان پیش می کشید. درباره شهریار اما بر سر این موضوع خرده گیری خاصی وجود ندارد خاصه این که «علی ای همای رحمت» در زمره اشعار مشهور و زبانزد شده اوست.

بر این پایه می‌توان گفت که بعید بود گفتمان رسمی و غالب ، زیر بار نام شاعر دیگری چه کلاسیک و چه نوگرا می رفت و عیب جویان نیز در قبال گزینه ای دیگررها نمی کردند.

همین عیب جویان دست کم به خاطر اشعار بعد از انقلاب شعریار کاری به پاره‌ای اشعار پیش از انقلاب او ندارند و حتی خودشان می کوشند ماجراهایی  را که به او نسبت داده می شود تکذیب کنند و مثلا می گویند خانه اهدایی فرح دیبا در شمیران را نه تنها نپذیرفته که در رد آن شعری سروده و وقوع انقلاب را هم پیش بینی کرده است:

آن که سواره آن همه نقشه پیاده کرده بود
این دمِ سرنگون شدن یاد من پیاده کرد

هر که غیر شهریار بود به یاد می‌آوردند که با ناظم الدوله دیبا – عموی فرح- دوستی صمیمانه داشته اما در این مورد خاص صرف نظر می کنند ولو این دوستی واقعیت داشته باشد.

با این اوصاف می‌توان گفت هر روز و مناسبت دیگر به جز 27 شهریور و روز درگذشت شهریار چه بسا با تایید رسمی رو به رو نمی‌شد و کارنامه سیاسی و باورهای ایدیولوژیک فرد مورد نظر به میان می‌آمد.

درباره شهریار هم البته این نقد ها وجود دارد. از پاره‌ای مواضع پس از کودتای 28 مرداد 1332 تا برخی سخنان دیگر اما نخستین واژه‌ای که با شنیدن نام «شهریار» به ذهن می‌آید بی گمان « شاعر» است و از این منظر و با ملاحظات گفته شده می‌توان از انتخاب 27 شهریور به عنوان روز شعر و ادب پارسی دفاع کرد. زیرا وقتی صحبت از شعر باشد مجال پرداختن به دیگرشاعران را نیز می‌دهد.

همان‌گونه که زبان آلمانی را زبان فلسفه می‌دانند یا می‌گویند زبان فرانسه به کار رمان می‌آید و انگلیسی زبان علم است فارسی نیز زبان شعر است و روز شعر بیش از آن که به بحث درباره شهریار شاعر بگذرد باید صرف خود شعر شود چرا که روز شعر است و نه روز شهریار.

از منظری فراتر هم در جامعه‌ای که با همه داعیه‌های معنویت‌گرایی به شدت مادی و پول‌زده شده شعر و ادبیات می‌توانند راهی به سوی معنویت بگشایند و رشته پیوند اقوام ایرانی باشند چنان که طی هزار سال گذشته این نقش را ایفا کرده است.

گرچه می‌گویند « درشعر مپیچ و در فنِ او/ که اکذب اوست احسن او» اما اتفاقا شنیدن دروغ‌های شاعرانه که از سر خیال‌پردازی و با ذوق و قریحه بوده قابل تحمل‌تر از دروغ‌هایی است که هزینه‌های فراوان به بار می‌آورد و آورده است.

پس به جای بحث بر سر این که روز شعر 27 شهریور باشد یا مناسبت دیگر می‌توان توصیه کرد از همین فرصت بهره بریم و قابلیت زبان پارسی رابه رخ بکشیم.

در سال‌های اخیر و خصوصا با گسترش شبکه‌های اجتماعی و موبایلی خصوصا شاهد انعکاس و انتقال اشعاری هستیم که چنانچه  شاعران آنها می‌خواستند منتظر مجوزهای بررسان ارشاد بنشینند چشمه ذوق‌شان می‌خشکید یاچنان درکار نشر تاخیر می‌افتاد و گرفتار سانسور می‌شدند که ناشر و سرمایه گذار را ویران می‌کرد و از این رو می‌توان گفت دوران شعر نه تنها به پایان نرسیده که در حال شکوفایی و پوست‌اندازی است و تا زبان پارسی هست شعر هم هست.

درباره خود شهریار نیز انصاف می‌باید داد که پاره ای اشعار او عین شعر و بسیار زلال است و بی‌سبب نیست که محمد علی سپانلوی شاعر که اردیبهشت امسال از میان‌مان رفت شماری از اشعار شهریار را ذیل فصل «نوپردازی در شعر سنتی» قرار داده و او را یک سره کهنه‌سُرا برنشمرده است.

فصلی که با «هذیان دل» شهریار شروع می‌شود و حسن ختام این گفتار می‌تواند بود:

دارم سری از گذشتِ ایام
توفانی و مالیخولیایی

طومارِ خیال و خاطراتم
لولنده به کارِ خود‌نمایی

چون پرتو فیلم‌های درهم
در پرده ی تارِ سینمایی

بگشود دلم زبان هذیان
....
...
ما حلقه زده به دور کُرسی
شب، زیر لحاف ابر می‌خفت

خانم ننه، مادر بزرگم
افسانه و سرگذشت می‌گفت

می‌کرد چراغ کور کوری
من غرقِ خیال و با پری جفت

شعرم به نهان جوانه می زد....
ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۱۷
در انتظار بررسی: ۲۳
غیر قابل انتشار: ۰
علی
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۵۴ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
7
87
چه قلم زیبایی. هم سیاسی و تاریخی خوب می نویسید و هم متن های تخصصی و ذوقی را. بسیار لذت بردم. به غیر شهریار از شاعران دیگر هم نام بردبد. خیلی لذت بردم. مرسی. حسم به شهریار بهتر شد
پاسخ ها
ماهان فیلم تبریز
| Germany |
۱۶:۵۸ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
عالی بود
یاشاسین یازانی...
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۴۳ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
حیف و افسوس که فارس زبانان نمی توانند روح لطیف حیدر بابایه سلام شهریار را که هر مصرع آن روح آدم را جلا می دهد، درک کنند.
ناشناس
Singapore
۱۶:۳۲ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
6
44
بنظرم حتی اگر بنا باشد موضوع انتخاب این روز را بر اساس روز وفات «شهریار» به نقد بکشیم باید انصاف داد پس از قرنها سکوت در شعر پرمغز پارسی، شهریار تنها شاعر دلسوخته ای است که عشق شعله های ذوق ادبی او را تا به این حد برافروخته و او را به بزرگترین غزلسرای معاصر تبدیل ساخته است. شاعران معاصر دیگر از جمله بهار و پروین گرچه اشعار زیبایی دارند، اما از آنجا که عصاره ماندگاری و تأثیرگذاری شعر پارسی همواره عشق بوده، به نظر بنده با وجود شخصی مانند شهریار گزینه دیگری برای نامگذاری روز شعر و ادب پارسی باقی نمی ماند.
خبازي مقدم
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۴۶ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
3
15
شايد با اين وضعيت اهميت شعر فرهنگ در جامعه كنوني بعد از نسل حاضر نسلهاي ديگر اسم اين شاعرها وهنرمندان را نشناسند
مسعود
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۳۷ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
3
40
متاسفانه همانطور که نویسنده نیز بدرستی اشاره کرده است، پشت سر استاد شهریار شایعات کم نبوده است. نمونه اش همان شایعه خانه کذایی اهدایی فرح پهلوی به ایشان بوده است.

مرحوم دکتر جواد هیات راجع به ارائه پیشنهاد خانه از جانب فرح پهلوی به استاد شهریار و رد قاطعانه استاد خاطره جالبی نقل میکند:
استاد شهریار زمانی که این پیشنهاد بایشان میشود، مهمان خانه من (دکتر جواد هیات) بودند. به محض شنیدن این پیشنهاد استاد شهریار میگوید: به اطلاع فرح پهلوی برسانید من در خانه دکتر هیات راحتم، اجازه بدهید در تبریز اشعار ترکی من چاپ شود، خانه تان پیشکش!
ناشناس
Germany
۱۷:۴۵ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
4
28
ترکان پارسی گو بخشندگان عمرنذ - ساقی بده بشارت پیران پارسا را - گر مطرب حریفان این پارسی بخواند - در رقص و حالت آرد صوفی با صفارا (حفظ)
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۲۰ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
7
33
از یاد بردید که شعرهای شهریار و همچنین انتخاب روز شعر به مناسبت درگذشت شهریار نقش بسیار سازنده ای در اتحاد و یکپارچگی ایران داشته است
حسین
Iran (Islamic Republic of)
۲۰:۲۵ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
9
19
متاسفانه 24 شهریور گذشت و شما درخصوص یکی از بزرگترین پزوهشگر تاریخ و ادبیات ایران "دکتر عبدالحسین زرین کوب" یادی نکردید!
علی سعادتی
Iran (Islamic Republic of)
۲۱:۵۲ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
0
16
با سلام و تشکر از متن زیبایتان
خواهشی که دارم اینه که تورو خدا اززبانهای دیگر این مرز و بوم هم یادی بکنید.خود این مرحوم شهریار در صحبتهاش گفته که از اول نزاشتن زبان مادری ام تشویق شود.این زبانها پتانسیل بالایی دارند و در صورت حمایت باعث اعتلای فرهنگ ایران اسلامی خواهند شد.نباید اجازه دهیم دچار اضمحلال شوندبا تشکر
ناشناس
Germany
۲۳:۳۴ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۷
1
18
اشعار شهریار جادویی اند...
مخصوصا حیدربابا یه سلامش که روح انسان را پرواز می دهد
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۰:۳۴ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۸
0
5
مطالب خوب وارزنده ای را نویسنده نگاشت
واما یاد ونام بر دن از شخصیتها فرهنگی بسیار
ارزنده وتقدیر از اثرات مانده گار انان قابل تقدیر
می باشد ۰ ولی متاسفانه امروز ارزش ها‌تغییر
وجای خود را به ثروت ومال داده بطوریکه عنوان
میشود پول معجزه می کند حقا درست میباشد
چون پول شده ارزش وانهم ارزشی که کاریی ان
بر علم ودانش وشعر وشاعری بسی بیشتر ففف۳قظ
خرمشهری
Iran (Islamic Republic of)
۰۱:۵۶ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۸
0
6
ضمن سلام ، اینکه برای هر زبانی کارکردی را مثال فرمودید و البته در دامنه ای وسیع و جهانی اش ، با توجه به مصداق های تاریخی اش ، بگمان می تواند مقبولیت داشته باشد اما اینکه زبان فارسی را مصداق شعر جهانی قلمداد فرمودید قابل بحث است .
البته این روز و مناسبت تعلق یافته برای ان هم جدا از بقیه نام گذاری های مرسوم و البته دستوری نمی باشد ، اگر نه ، الان خیلی از نام ها چیز های دیگری می بود
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۱۵ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۸
1
4
اكثرا جاها روز تولد را روز بزرگداشت و مناسبت ها انتخاب مي كنند، اما نمي دانم چرا روز درگذشت شهريار را روز شعر فارسي نامگذاري كرده اند؟
ناشناس
Germany
۰۹:۰۸ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۸
24
5
اگر بخواهیم در مورد شعر و ادب " پارسی" سخن بگوییم بی شک باید گفت که روز ملی شعر و ادب پارسی را باید به نام " فردوسی بزرگ" بشناسیم. او بود که زبان و شعر و ادب پارسی را نجات داد و دوباره زنده کرد. بزرگانی مانند حافظ و سعدی و دیگران شعر پارسی سروده اند با بکار بردن کلمات عربی بسیار. اگر زبان پارسی مد نظر است قطعا فردوسی در اولویت است.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۱۹ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۸
3
7
مطلب بسیار خوبی بود عصر ایران در همه زمینه ها ظاهرا تیم حرفه ای دارد چه سیاسی چه اجتماعی چه ادبی و این جای تبریک داره موفق باشید
رضا ایران نژاد
United States of America
۰۹:۲۱ - ۱۳۹۴/۰۶/۲۸
2
18
به ناشناس دوم در بالا ضمن سلام و احترام عرض میشود،کم نیستند ایرانیان فارس زبان که از صمیم قلب به استاد شهریار و به خصوص منظومه حیدر بابا عشق میورزند علت اصلی آن هم در آمیختگی خانوادگی وتبادل فرهنگ ها والبته جادوی کلام استاد چه در صنعت شعر آذری و چه در فارسی دارد. به شخصه از ارادتنمندان ایشانم.
واکنش عجیب دختران بعد از دیدن شهاب حسینی (فیلم) کاظم صدیقی سخنران مراسم شب قدر دانشگاه امام صادق خواهد بود زاکانی مشکلات تهران را حل کرد و فقط مانده مسجدسازی در پارک ها / اگر در بوستان قیطریه فضای خالی دارید درخت بکارید سختگوی وزارت بهداشت : علت مرگ دکتر بخشی هنوز مشخص نیست یک شرکت در لرستان محکوم به استرداد ۵۷۲ هزار یورو شد کرمانشاه/ سقوط ۴ کولبر در محور مرزی پاوه توصیه‌های تغذیه‌ای برای کودکان در معرض اضافه وزن و چاقی دستور دیوان بین‌المللی دادگستری به اسرائیل برای رفع قطحی در غزه اسطوره کشتی کج جهان به ایران می‌آید؟ نخست‌ وزیر جدید تشکیلات خودگردان فلسطین معرفی شد انواع مرخصی در قانون کار: از مرخصی استحقاقی تا مرخصیِ ازدواج و… ورود مسافران نوروزی به مشهد نزدیک به ۸ میلیون نفر رسید «سلطان رمزارز» به ۲۵ سال زندان محکوم شد ستاد انتخابات کشور: در روز انتخابات ۱۲۵۴ نفر دستگیر شدند / حدود ۱۲۰۰ نفر آن‌ها در پایان روز اخذ رأی، با اخذ تعهد یا وثیقه آزاد شدند شهادت ۴ نفر از نیروهای حزب‌الله توسط اسرائیل
وبگردی