گاز فاضلاب چیست؟

گاز فاضلاب که دست کم مشکل بو را برای اهالی یک خانه ایجاد می‌نماید، ترکیبی از گازهای معدنی است که با عملکرد غیرهوازی باکتری‌ها (باکتری‌هایی که نیاز به اکسیژن ندارند) بر روی لجن و فاضلاب ایجاد می‌شود. این گاز می‌تواند شامل سولفید هیدروژن، آمونیاک، دی اکسید کربن، متان، نیتروژن و هیدروژن باشد.

سوال: چه چیز بوی بد فاضلاب را ایجاد می‌کند؟

جواب: تقریبا همیشه سولفید هیدروژن مقصر اصلی است هر چند در موارد نادر آمونیاک را هم باید مورد توجه قرار داد. بقیه گازهای فهرست شده در بالا بی‌بو هستند.

آستانه بو یا پایین‌ترین غلظتی که هیدروژن سولفوره می‌تواند استشمام شود رقمی مابین یک هزارم و یک صدم قسمت در میلیون است که عددی بسیار کم است. برای درک بهتر باید گفت که در یک مقیاس خطی، یک قسمت در میلیون مشابه یک سانتی‌متر در ده کیلومتر است.

سوال: آیا این گاز برای مردمی که در تماس قرار می‌گیرند مضر است؟

جواب: فقط تحت موارد فوق العاده غیر معمول.

هر چند گاز هیدروژن سولفوره سمی است، برای مردمی که تحت غلظت‌های معمول این گاز در منازل با مشکل بو مواجه هستند، صدمه رسان نیست.

مطالعات نشان داده که در غلظت‌های بالای ۱۵۰ قسمت در میلیون، این گاز دارای تاثیر افسردگی روی سلسله اعصاب مرکزی است.

این میزان بین ۱۵۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰۰ برابر مقدار قابل شناسایی توسط اغلب مردم است. هیچ گازی در فاضلاب رو‌ها به غلظتی تولید نمی‌شود که برای ساکنین خطرناک باشد.

هرچند اگر کسی در تونل یا چاله حاوی فاضلابی وارد شود که تحت تجزیه بی‌هوازی قرار گرفته است، شانس مسمومیت او کم نیست.

سوال: چطور گاز فاضلاب وارد منزل می‌شود؟
جواب: تنها راهی که گاز فاضلاب وارد منزل می‌شود این است که در لوله کشی منزل اشتباهی اتفاق افتاده باشد.

عمومی‌ترین نقص در سیستم لوله کشی وجود زهکش‌هایی است که شترگلو ندارند! به ویژه وقتی این اتفاق برای زهکش‌های زیر زمین یا اتاق تاسیسات بیفتد.

از سال ۱۹۷۰ شهر ماریون یک برنامه بازرسی لوله کشی را اجرایی کرد و بعد از آن تاریخ به هیچ خانه‌ای اجازه نداد که به علت نداشتن شترگلو، مشکل دار شود. اگر خانه شما قدیمی‌تر است (منظور کشور ما نیست) زهکش‌های کف منزل شما ممکن است شترگلو داشته باشند و ممکن است نداشته باشند.

راههای دیگری که گاز فاضلاب می‌تواند از آن طریق وارد منزل شود عبارتند از:
۱-شترگلوی خشک-اگر در یک خط زهکش شترگلویی باشد که اغلب مورد استفاده قرار نگیرد، آب شتر گلو تبخیر می‌شود و بخشی از آن دچار شکستگی می‌شود.

۲-یک شترگلوی آسیب دیده-آشکارا مشخص است که اگر شترگلو ترک بخورد و به آب اجازه خروج بدهد، باز هم قسمتی از شترگلو صدمه می‌بیند.

۳-یک خط زهکش آسیب دیده-اگر خط زهکش مابین خط اصلی فاضلاب و ش‌تر گلو بشکند یا ترک بخورد هیچ چیز نمی‌تواند مانع از این شود که گاز از ترک یا شکستگی موجود در خط لوله‌‌ رها گردد.

از طرفی دیگر یک خط زهکش آسیب دیده ممکن است به فاضلاب زهکش اجازه دهد که به داخل پی یا زیرزمین خانه شما پس بزند و شما را با بوی نامطبوع فاضلاب تجمع یافته فاضلابرو مواجه گرداند.

۴- یک تهویه گرفته یا آسیب دیده-سیستم تهویه لوله کشی شما به گونه‌ای طراحی شده که اختلاف فشار اتمسفری ایجاد شده توسط جریان فاضلاب را در کل لوله کشی یکنواخت نگه دارد و همچنین به گازهای فاضلاب اجازه دهد که توسط تهویه از سیستم لوله کشی به اتمسفر بالای خانه‌‌ رها شوند.

وجود مدخل‌های بدون شترگلو در سیستم لوله کشی خانه شما، ممکن است از طریق این محل‌های ورود، گاز‌ها را به داخل منزل‌‌ رها سازد.

اگر تهویه گرفته باشد و یا کلا منزل فاقد تهویه باشد، فشارهای غیر یکنواختی که برای رفع مشکل طراحی شده‌اند ممکن است آب را به خارج از شترگلو به گستره‌ای سیفون نماید که قسمتی از شترگلو تخریب گردد.

سوال: چطور گاز در فاضلابرو تولید می‌شود؟
جواب: وقتی رادیکال سولفات (SO۴) به سولفید هیروژن و آب تبدیل می‌شود، سولفید هیدروژن تولید می‌شود. این واکنش تنها وقتی انجام می‌شود که اکسیژن موجود نباشد و یا دیگر اکسیدکننده‌ها در محیط میکروبی وجود نداشته باشند.

مطالعات نشان داده که در فاضلاب تازه هیدروژن سولفوره برای دو تا سه روز تولید نمی‌شود اما در گذر زمان و یا در تصفیه خانه‌های فاضلاب تولید هیدروژن سولفوره امری معمول است.

با این حال بعضی از محیط‌‌ها شرایط را برای تولید هیدروژن سولفوره در فاضلابرو‌ها فراهم می‌کنند:
۱-لایه آهکی پوشش دهنده فاضلابرو که در زیر خط جریان آب قرار گرفته است. هرچند ضخامت این لایه می‌تواند تنها چهار دهم اینچ باشد، سه چهارم آنکه به لوله فاضلابرو نزدیک‌تر است فاقد اکسیژن است و در آن هیدروژن سولفوره عموما تولید می‌شود.

۲-اگر لجن در کف لوله فاضلابرو ته نشین شود، هیدروژن سولفوره در این لجن نیز تشکیل می‌شود.

۳-اگر مشکلی در جریان فاضلاب فاضلابرو بوجود بیاید (گرفتگی جزیی یا کلی فاضلابرو)، فاضلاب بخوبی حرکت نمی‌کند. در این حال میزان اکسیژن به اندازه‌ای پایین می‌آید که هیدروژن سولفوره می‌تواند در خود فاضلاب تولید گردد.

نکته‌ای که باید به خاطر داشت این است که دریچه‌های سیستم‌های فاضلاب در زمانی موجبات تولید گاز فاضلابرو را فراهم خواهند نمود.

سوال: در موقع تشکیل گاز در فاضلابرو چه کاری می‌توان انجام داد؟
جواب: اگر سولفید هیدروژن مشکلی بسیار محلی است (به عنوان مثال در نزدیکی تصفیه خانه‌ها و یا ایستگاههای پمپاژ) اکسیدکننده‌ها می‌توانند برای بالا بردن قابلیت اکسیداسیون-احیا اضافه شوند. اکسید کننده‌ها می‌توانند اکسیژن، پراکسید هیدروژن، کلر، پرمنگنات و دیگران باشند.

اگر مشکل در سیستم جمع آوری فاضلاب جزیی است، می‌تواند با شستشوی ناگهانی و یکباره فاضلابرو‌ها که میزان جریان را زیاد کرده و ته نشست‌ها یا گرفتگی‌ها را برطرف می‌کند رفع شود. هرچند این امر تنها قادر است مشکلات حاد را تخفیف دهد و یک راه حل مستمر شناخته نمی‌شود.

سوال: برای خارج کردن بو‌ها از خانه‌ام چه می‌توانم بکنم؟
جواب: بهترین پاسخ این است که مشکل سیستم لوله کشی را پیدا کرده و آن را برطرف نمایید.

اگر زهکش‌های کف شترگلو ندارند، آن را کارگذاری نمایید زیرا مسدود کردن ساده زهکش محتملا عاقلانه نخواهد بود. در این حالت آبی که وارد زیر زمین یا اتاق تاسیسات می‌شود جایی برای رفتن ندارد و محتملا به داخل خانه جریان خواهد یافت.

در هیچ حالتی یک لوله کش مجرب نخواهد توانست میان بر زدن سیستم را پیدا کند و توصیه کند که چطور مشکل را با استفاده از راه حلی اختصاصی برطرف نمایید.

سوال: شتر گلو دقیقا چیست؟

جواب: ش‌تر گلو یک وسیله U شکل است که وابسته به جنس لوله سفالی هم می‌تواند باشد و قادر است فاضلاب را گیر بیندازد. این فاضلاب به عنوان پوشش عمل می‌کند و اجازه نمی‌دهد که گاز فاضلاب از منافذ زهکش به داخل خانه‌‌ رها گردد.

سوال: چطور می‌توانم بگویم که زهکش‌های کف خانه من شتر گلو دارند؟

جواب: آب را داخل مدخل بریزید (دست کم دو گالن) و با چشم پایین رفتن آب را نظاره نمایید. اگر ایستادگی و تاخیر در پایین رفتن قابل ملاحظه آب وجود دارد (بطوری که لوله را پر می‌کند) زهکش شترگلو دارد.

شرایط را دوباره دو ساعت بعد کنترل کنید تا مطمئن شوید که آب بیرون نزده است.

اگر ایستادگی آب دیده نشد، یا زهکش شترگلو ندارد و یا شترگلو در جای دیگر خط قرار گرفته است. اگر بویی استشمام می‌کنید، مقداری آب را داخل مدخل بریزید و بو را یک ساعت بعد کنترل کنید. اگر هنوز بو وجود دارد محتملا شترگلویی در کار نیست.

منبع: فرارو