پری ملکی در گفتگو با عصرایران: تنها آرزویم داشتن یک صنف منسجم در موسیقی است

در ادامه گفت و گوی عصرایران با این خواننده موسیقی سنتی  ایران را می شنویم.

خانم ملکی لطفا برای ما از کنسرتی بگویید که در تاریخ 27 آذر در تالار وحدت برگزار خواهید کرد.

این کنسرت، «راز مانا» نام دارد و از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول تنها به اشعار مولانا در آواز اصفهان پرداخته می شود و بخش دیگر در دستگاه نوا افشاری با اشعاری از بانوانی مانند رابعه بنت کعبه شاعر قرن چهارم، ملک خاتون شاعر قرن هشتم و اشعاری از بانو سیمین و فروغ است.
 
در مورد ترکیب نوازندگان، همخوانان و گروه اجرایی بگویید. از چه سازهایی قرار است استفاده شود؟

گروه من 22 سال است که تشکیل شده است و همواره هم در برنامه هایی برای بانوان و هم به صورت برنامه های همنوازی با ترکیب خانم ها و آقایان، حضور داشته است. برخی از اعضای گروه ما سالهاست که در این گروه وجود دارند. آهنگساز و نوازنده تار، آقای جلال امیرپورسعید هستند که تقریبا ده سال است که باهم همکاری می کنیم و بسیار گروه همدل و همسازی هستیم. سازهایی که در این برنامه استفاده می شوند، تار به نوازندگی آقای پورسعید، کمانچه توسط آقای سهیل مخبری، عود آقای توفیق مخبری، سنتور خانم مرضیه رحیم زاده، کوبه ای، تمبک و دوایر کوکی توسط آقای بامداد ملکی، کوزه، دایره و دف آقای محمد ساکی، همخوانان آقای قاروق کسمایی و خانم مینا فرخ نیا هستند. و اعضای گروه هم در برخی قطعات با ما همخوانی می کنند.

آیا در کنار این همخوانی آواز تک خوانی هم اجرا خواهید کرد؟

خیر. چون بنا به قوانین و شرایط، باید به آن احترام بگذاریم و به نظرم نیازی به تکخوانی نیست (با خنده)

چهار تن از بانوان شاعر را نام بردید و فکر می کنم نقطه اشتراک هر چهار نفر این بود که در زمان خود، شاعری جسور و تاثیرگذار بودند. آیا آهنگسازی این اشعار تحت تاثیر فضای شخصیتی و فردی این شاعران بوده و به این مسئله توجه شده است؟

بله. طبعا. برای مثال آهنگی که برای شعر رابعه قرار داده ایم، شعری که لحظه های تصویری بسیار زیبا دارد، به تمامی این لحظات را به تصویر می کشد. همینطور اشعار سیمین و فروغ که تقریبا بر تمام جوان ها تاثیر گذار بودند و همه ما دینی از آنها بر گردن داریم.

ترکیب اشعار این شُعرا در کنار شعر مولانا به چه صورت اتفاق افتاده است؟

این اشعار در دو بخش مختلف و متفاوت اجرا می شوند. حال و هوای کارها نزدیک به هم است و شاید حتی بتوانیم بگوییم از نظر مفهومی هم به هم نزدیک هستند و اشعاری از مولانا انتخاب شده است که با حال و هوای اشعار این بانوان همخوانی دارد. چون اعتقاد شخصی من است که قطعاتی که برای یک برنامه انتخاب می شوند، باید موضوعیتی واحد داشته باشند و ترکیب خوبی ارائه دهند. من همیشه به اشعار، قطعات و موضوعیت کار فکر می کنم. در این برنامه هم تمامی این موضوعات را رعایت کردم.

در صحبت های قبلی گفته بودید فضای کنسرت های بانوان هنری نیست. به نظر شما این هنری نبودن ریشه در کجا دارد؟

متاسفانه کنسرت های بانوان یکنواخت شده است و فقط بعضی قطعات را به تکرار برای لذت شنونده می گذارند. اعتقاد دارم ما در قبال شنونده ها مسئولیم و باید سطح آگاهی و توجه آنان را بالا ببریم. در برنامه بانوانِ ما ، خانم ها بیشتر برای تفریح و وقت گذرانی می‌آیند و به نظر من باید برنامه ها طوری چیده شوند که فضای کنسرت متفاوت باشد و به شنونده چیزی عرضه کند. فکر می کنم اگر غیر از این باشد به مخاطب نیز بی احترامی کرده ایم.

فکر می کنید آیا این کم کاری به هنرمندان خانم بر می گردد و دلیل آن مشکل تر بودن شرایط کار آنان است؟

شاید بخشی از آن به شرایط جامعه برمی گردد چرا که بانوان هم دوست دارند برنامه داشته باشند و کنسرت بانوان فرصتی پدید می آورد که صدای تکی آن ها نیز شنیده شود. اما این تنها کافی نیست. برنامه های بانوان هم باید فرصت دیده شدن، شنیده شدن و نقد شدن پیدا کنند. در واقع هر فردی که برای یک برنامه زحمت می کشد باید اثری از آن باقی بماند، که در حقیقت در برنامه بانوان امکان پذیر نیست. ما حتی در پشت صحنه هم امکان عکس گرفتن برای ثبت آن برنامه را نداریم. و متاسفانه برای برنامه های بانوان آهنگسازی نیز انجام نمی شود و شاید دلیل آن هم این مسئله است که کار در جایی شنیده و نقد نمی شود و آهنگساز هم به خود زحمت آهنگسازی برای چنین برنامه ای را نمی دهد. شاید این موارد اصلی ترین دلایلی ست که در کنسرت های بانوان آهنگ هایی اجرا می شود که از قبل اجرا شده و می دانند شنونده از شنیدن آنها لذت خواهد برد و به همین دلیل همیشه تکرار مکررات است.

 وقتی من در حال پیگیری مجوز برای این کنسرت بودم به بسیاری از خانم ها برخوردم که برای مجوز برنامه های بانوان آمده بودند و همگی قطعات محلی در اجرای خود داشتند، چرا که قطعات محلی برای شنونده جذاب است. ولی این مسئله به تنهایی کافی نیست و پیشرفتی در این عرصه اتفاق نخواهد افتاد. مهمتر از آن این مسئله است که بتوانم کار موسیقی را به صورت صحیح دنبال کنم و در هر برنامه ای که اجرا می کنم یک حرکت موسیقیایی انجام شده باشد. حاضرم در برنامه ی من همخوانی و هم صدایی وجود داشته باشد، اما برنامه من شنیده شود و نقد شود، موسیقی درست اجرا شود و همه چیز در حد عالی برگزار شود، از اجرا و نوازندگان گرفته تا انتخاب قطعات و شعر و ملودی. این برای من مهمترین نکته است.

به نظر شما برای تغییر این فضا هنرمندان زن ما چه راهکاری پیش رو دارند؟ آیا باید به سبک و شیوه شما به همخوانی رو بیاورند یا می توانند در همان فضای موسیقی بانوان هم دست به شیوه اجرای جدید بزنند؟

به نظرم در آن فضا هم می شود دست به تجربه های تازه زد و اگر دوست داشته باشند، می توان آن فضا را نیز تغییر داد و حالت پژوهش به آن داد تا یک آگاهی و نکته‌ی متفاوتی در آن وجود داشته باشد و وقتی شنونده آن را می شنود، با برداشت متفاوتی نسبت به موسیقی، از آن اجرا بیرون برود. من در اجراهای خود برای بانوان هربار حرکتی انجام داده ام که شناختی نسبت به بخشی از موسیقی به شنونده خود داده باشم. به هرحال فعلا شرایط جامعه و قوانین و مقررات این گونه است و نمی توان به آن بی احترامی کرد. از طرفی اجرای کنسرت های هم خوانی نیز مسئله ای ندارد و در این کنسرت ها، گروه می تواند کارها و قطعات تازه ای انجام دهد و گروه فعالتر شود و حرکات تازه ای در حوزه موسیقی اتفاق بیفتد. البته این کار نیز دشواری خود را دارد. بسیاری از خانم ها ممکن است جای تمرین نداشته باشند یا نتوانند گروه مرتبی برای اینکار جمع آوری کنند و اقدام برای مجوز و مسائل جانبی آن دشوار است. اما در نهایت با کمی صبوری و تحمل و سرسختی امکان پذیر است.

امسال و به خصوص در چند ماهه اخیر، فضای موسیقی سرشار از اخبار ضد و نقیض و ملتهب بوده است. شما فضای موسیقی ما را چگونه ارزیابی می کنید؟

التهابی که در فضای موسیقی ایجاد شد به دلیل چند نفر از همکاران خودمان بود. ما نباید به خودمان اجازه دهیم که فضای موسیقی را دچار التهاب کنیم و متاسفانه با برخی حرکات که بعضی بانوان هنرمند ما هم در آن دخیل بودند این اتفاق افتاد. باید سعی کنیم در این وادی آرام پیش برویم. به هرحال از نظر من شرایط موسیقی امروز ما بد نیست و به خصوص در مسائل اداری و کارهایی این چنین، پیشرفت خوبی داشتیم و با صبوری بسیاری از چیزها ذره ذره بهتر خواهند شد.

از حضور شما سپاسگزار هستم. و به عنوان حرف پایانی؟

من تنها آرزویم این است که مانند مشاغل دیگر یک صنف منسجم و خوب داشته باشیم. تمام هنرهای دیگر یک صنف رسمی دارند که صنف موسیقی این را ندارد. این نکته از بزرگترین مشکلات ماست و مهمترین چیزی که در این شغل باید وجود داشته باشد کمی همدلی و همراهی هنرمندان با یکدیگر است و این نکته می تواند نقش به سزایی در جریان موسیقی داشته باشد.
علاقه مندان برای تهیه بلیت این کنسرت می توانند به سایت تیوال مراجعه کنند.