فوتبال كالاي قابل توزيع نيست

رئيس اسبق فدراسيون گفت: فوتبال كالا نيست كه بخواهيم آن را در سطح كشور توزيع كنيم و هيچ كجاي دنياي چنين مكانيزمي وجود ندارد.
    
تعداد سهميه تيم‌هاي ايراني در ليگ قهرمانان آسيا هنوز به طور دقيق مشخص نشده است. اين در حالي است كه مسئولان فدراسيون معتقد هستند چهار سهميه در رقابت‌هاي آسيا خواهيم داشت.

در اين خصوص و ساير مسايل فوتبال ايران، محسن صفايي فراهاني با فارس گفت و گويي انجام داد كه متن آن را در زير مي‌خوانيد:

تعداد سهميه تيم‌هاي ايراني در ليگ قهرمانان دقيقا چقدر است؟

اين مسئله مهر ماه مشخص مي‌شود. اگر فوتبال ايران زير 300 امتياز كسب كند، فقط يك سهميه خواهيم داشت؛ اما اگر به تعهدات عمل شود، چهار سهميه خواهيم داشت. امتيازي كه اكنون AFC داده، براساس تعهدات ارائه شده كه فوتبال ايران 326 امتياز كسب كرده است. آن هم منوط به اينكه تعهدات انجام شود و مشكلي پيش نيايد.

يعني در صورت كسب كمتر از 300 امتياز، حتي قهرمان جام حذفي ايران نيز اجازه حضور در ليگ قهرمانان را نخواهد داشت؟

بايد تا مهر ماه صبر كنيد تا كارها انجام شود. اگر كمتر از سيصد امتياز بگيريم، فقط يك تيم از ايران در رقابت‌هاي آسيايي حضور خواهد داشت.

نظر شما درباره واگذاري باشگاه‌ها به استان‌هاي مختلف چيست؟

تا آنجا كه مي‌دانم، اين مسئله با مقررات موجود همخواني ندارد؛ مگر آنكه قوانين موجود اصلاح شده باشد.

منظورتان قوانين موجود در اساسنامه فدراسيون است؟

خير، منظورم قانون سازمان تربيت بدني است. تا آنجا كه مي‌دانم، اگر بر فرض تيمي بخواهد از تهران به استان ديگري برود، بايد مجوز اين انتقال از سوي اداره كل تربيت بدني تهران صادر شود. اين اتفاق در زمان انتقال باشگاه پاس از تهران به همدان نيفتاد و اداره كل تربيت بدني تهران انتقال را تائيد نكرد. سازمان تربيت بدني مستقلا عمل كرد. بنابراين، مقررات در اين انتقال رعايت نمي‌شود.

شائبه دخالت دولت در فوتبال هم به وجود آمده است.

از نظر ماهيتي اگر شخصي پيگير آن باشد، مي‌تواند اين مسئله را ثابت كند چرا كه تيم‌ها متعلق به موسسه‌هاي دولتي هستند كه به يك موسسه دولتي ديگر واگذاري مي‌شوند. ماهيت آن به دستور دولت مربوط مي‌شود. البته اين روش در كل، روش درستي نيست و نمي‌تواند باعث رشد فوتبال يك استان شود. فوتبال هر استان بايد بستر خودش را داشته باشد. چرا هاكي در هند محبوب است و حتي در اين رشته قهرمان جهان مي‌شوند؟ آيا اگر تيم بايرن مونيخ را به هند ببريد، معنايش آن است كه فوتبال هند در دنيا به سطح اول خواهد رسيد؟

يعني با اين روش نمي‌توان باعث پيشرفت فوتبال شد؟

دقيقا، مثلا در ژاپن براي آنكه فوتبال در اين كشور ريشه بدواند، در سال 1980 كارتن فوتباليست ها را كه حتما آن را ديده ايد، با هزينه فدراسيون توليد شد. براي رشد فوتبال بايد سال‌ها روي آن كار كرد تا جا بيفتد و فوتبال به صورت ريشه اي در يك استان پا بگيرد. انتقال باشگاه‌ها به استان ديگر مانند تلقيح مصنوعي است و جواب مثبت نمي‌دهد و نتيجه حرفه‌اي به وجود نمي‌آيد.

يكي از كارشناسان، واگذاري باشگاه‌ها به استان‌ها را عقب گرد 40 ساله فوتبال ايران ناميد. نظر شما در اين مورد چيست؟

همانطور كه گفتم، با اين ديدگاه‌، فوتبال رشد نمي‌كند. فوتبال كالا نيست كه بخواهيم آن را در سطح كشور توزيع كنيم. هيچ كجاي دنياي چنين مكانيزمي وجود ندارد كه بخواهيم باشگاه‌ها را توزيع كنيم. اين تفكرات دولتي است و قطعا نتيجه نمي‌دهد. مثالي براي شما مي‌زنم. نوزاد بعد از تولد و رشد به دبستان، دبيرستان و دانشگاه مي‌رود. نمي‌توانيم يك بچه 20 ساله به دنيا بياوريم و او را يك مرتبه راهي دانشگاه كنيم. انتقال باشگاه ها به استان هايي كه فوتبال آنها رشد نكرده، نمي‌تواند باعث پيشرفت شود. اين مسئله از بديهيات است و نبايد به امور بديهي توجهي كنيم. در محافل محدود تصميم هايي مي‌گيريم كه شكل عوامفريبانه آن خوب است؛ اما از نظر مديريتي ناپخته است.

چارلتون انگليس و تيم ملي مصر بنا به دلايل سياسي، حاضر به بازي مقابل ايران نشدند. آيا مي‌توانيد در اين خصوص در فيفا عليه آنها اقدام كنيم؟

در جريان قراردادها نبوده ام و نمي‌دانم چه نكاتي در متن اين آنها وجود داشته است. نمي‌توانم بدون ديدن متن قرارداد، اظهار نظر بكنم؛ اما آنچه مسلم است اينكه به طور مستقيم به مسائل سياسي اشاره نخواهند كرد و در متن قرارداد بندي را پيدا مي‌كنند و آن را دستاويز قرار مي‌دهند.

مي‌توانيم از آنها درخواست غرامت كنيم؟

اگر در قرارداد بندي مشخص شده باشد، مي‌توان به آن استناد كرد و غرامت گرفت؛ اما در زمان رياست من در فدراسيون، هيچگاه با اسپانسر قرارداد امضا نمي‌كردم و مستقيما با فدراسيون ها قرارداد منعقد مي‌كردم. براي انجام ديدار برابر امريكا، هلند، اتريش و دانمارك، قراردادها با فدراسيون اين كشورها امضا شد.

از نظر حقوقي قرارداد با اسپانسر چه تفاوت‌هايي با قرارداد با اسپانسر دارد؟

در صورت امضا قرارداد با اسپانسر، فيفا نمي‌تواند اقدامي در مورد آن انجام دهد. اسپانسر مي‌گويد تلاش كردم تا اين بازي انجام شود؛ اما اين اتفاق رخ نداد. فدراسيون‌ها عضو فيفا هستند.

در كل، اين نحوه مذاكره ناگهاني براي انجام بازي تداركاتي در دنيا مرسوم هست؟

خير، براي انجام ديدار تداركاتي بايد در ابتداي سال ميلادي كه يك كشور تقويم خود را تنظيم مي‌كند، درخواست ارائه كرد. در سايت فيفا تمام روزهاي فيفا و تيم‌هايي كه بازي تداركاتي دارند مشخص است. در آنجا معلوم است كدام تيم‌ها بدون ديدار هستند و بر اساس آن مي‌توان با آن كشورها تماس گرفت. اين روش كه برويم و در مسير با يك تيم بازي ‌كنيم، يك روش غير سيستماتيك است كه براي دنيا ناشناخته است.

يعني در ديدارهاي تداركاتي كه در زمان رياست شما انجام شد، اين پروسه طي شد؟

بله، براي بازي مقابل آمريكا در سال 1999 قرارداد را با فدراسيون اين كشور امضا كرديم. در سال 2000 بازي انجام شد. در مورد بازي با ژاپن هم همين كار را انجام داديم.

در مورد علي دايي گفتيد قرباني سود مديريت‌ها خواهد شد. حالا كه تيم ملي به مرحله بعد مقدماتي جام جهاني صعود كرده، باز هم همين نظر را داريد؟

بحث من موفقيت يا عدم موفقيت يك شخص با يك تيم نيست؛ مگر فوتبال ما چند نفر مثل دايي دارد؟ تعداد آنها قطعا محدود است. امثال او بايد رشد واقعي و منطقي خود را طي كنند. شخصيتي مثل ميشل پلاتيني كه رئيس اتحاديه فوتبال اروپا است، در سي سالگي به اين سمت منصوب نشده؛ بلكه رشد منطقي خود را طي كرده است و اكنون هم يك رئيس موفق است. هر چيز بايد سير طبيعي خودش را طي كند. آيا در فوتبال جهان فوتباليست مشهور كم داريم؟ اما فقط امثال پلاتيني و بكن بائر سير قابل قبولي را طي مي‌كنند و از بين نمي‌روند. در مورد علي دايي هم حرفم اين بود كه بايد سير طبيعي را طي كند. ممكن است تيم به جام جهاني برود كه همه ايراني‌ها براي رسيدن به اين هدف دعا مي‌كنند چون تيم كشورمان است؛ اما برد و باخت يك تيم را من نشانه ضعف و قوت مديريتي نمي‌دانم. تيم ملي انگليس در يورو 2008 حضور نداشت. اين به معناي سقوط فوتبال انگليس است؟ اين تيم در يك دوره در جام ملت‌هاي اروپا نتوانسته حضور داشته باشد. اين به معناي مرگ فوتبال يك كشور نيست. متاسفانه در رسانه هاي ما بد تعبير مي‌كنيم و برد و باخت ملاك مي‌شود؛ در حالي كه در ورزش و فوتبال بايد مديريت مطرح باشد.

يعني معتقديد اصل ورزش، مديريت است؛ نه نتيجه آن؟

اصل قضيه به وجود آمدن سيستم است. اگر بخواهيم 5 ليگ اول جهان را نام ببريم، قطعا ليگ برتر انگليس يكي از آنها خواهد بود؛ اگر فوتبال انگليس فقط يك بار در جام جهاني قهرمان شده باشد يا در يورو 2008 حضور پيدا نكند. همه چيز فوتبال در آن قهرماني يا برد و باخت خلاصه نمي‌شود. بايد بستر را پرورش دهيم و به ورزش اهميت بدهيم و آن را در ساختار اجتماعي جا بيندازيم. چرا در ليگ انگليس 90 درصد بليت‌ها از چند ماه قبل پيش فروش مي‌شود؛ اما در ايران 90 درصد تيم ها فقط با ده درصد سكوهاي پر روبرو هستند؟ در اينجا با يك پيروزي و حضور در جام جهاني حس مي‌كنيم قدرتمند شده ايم و با يك ناكامي احساس ذلت و بدبختي مي‌كنيم؛ در حاليكه هيچ كدام آنها به معناي توانايي يا فقر نيست. بايد ديد پتانسيل در بخش ورزش چقدر ماندگار است و عمر ماندگاري و سازماندهي مديريتي چقدر است.

گفت و گو از عليرضا وهابي