ترکش مواضع ترامپ بر بدنه بوئینگ

آمارهایی که در پایان سال 2016 منتشر شد، نشان از پیشی گرفتن دفتر سفارش‌های ایرباس از رقیب آمریکایی قدرتمند خود، بوئینگ داشت.

به گزارش روزنامه دنیای خودرو، این دو شرکت که همواره رقابتی تنگاتنگ و تولیداتی مشابه یکدیگر دارند، در سال‌های اخیر توانسته‌اند با اتخاذ سیاست‌های مناسب بازاریابی و فروش، سهم بازار خود را به‌شکلی مناسب حفظ کنند. اما این روزها که ظهور رقبای قدرتمندی چون چین، روسیه، برزیل و کانادا در عرصه تولید هواپیما به اندازه کافی برای این شرکت‌ها نگران‌کننده است، سیاست‌های دونالد ترامپ در حوزه صنعت هوایی آمریکا، برای کسب‌و‌کار شرکتی مانند بوئینگ دردسرهای بسیاری ایجاد کرده است.

به‌عنوان مثال هواپیمای «787 دریم‌لاینر» را در نظر بگیرید. این هواپیما نمادی از به‌هم پیوستگی اقتصاد جهانی است که ترامپ با سیاست‌های داخلی ناپخته خود قصد از هم گسیختن آن‌را دارد، به‌خصوص آن هم در شرایطی که اکثر شرکت‌های هواپیمایی خواهان چنین هواپیمایی هستند و قراردادهای خود را برای خرید آن به ثبت رسانده‌اند.

به بیانی ساده‌تر، «787 دریم‌لاینر» را می‌توان «سازمان ملل دنیای هواپیماها» نامید. نوک بال‌های این هواپیما ساخت کره‌جنوبی است. کف کابین هواپیما را هندی‌ها ساخته‌اند. قسمت جلویی بدنه هواپیما ساخت آمریکا و ژاپن است. مرکز بدنه و تثبیت‌کننده‌های افقی از ایتالیا آمده‌اند. ارابه‌های فرود و درهای این هواپیما ساخت فرانسه‌ هستند. درهای دسترسی به بخش حمل بار از سوئد می‌آیند. بخش‌هایی که نقاط خالی در بدنه و بال هوپیما را پوشش می‌دهند، ساخت کانادا هستند.

لبه‌های متحرک بال هم به‌طور چرخشی در کشورهای کانادا، آمریکا یا استرالیا تولید می‌شوند. معکوس‌کننده نیروی رانش موتور نیز از مکزیک می‌آید و در نهایت موتورهای این هواپیما ساخت دو شرکت «جنرال‌الکتریک» آمریکا یا «رولزرویس» انگلیس هستند. به بیانی ساده، تمام این قطعات پیش از رسیدن به واشنگتن برای مونتاژ نهایی، سفری به دور دنیا دارند تا درنهایت با ملحق شدن به محصول نهایی به 60 کشور دنیا صادر شوند.

سیاست‌ها و مواضع دولت ترامپ در قبال تجارت و دفاع خارجی آمریکا می‌تواند اثرات قابل‌توجهی در عملکرد شرکت‌های چندملیتی داشته باشد. در‌ حالی‌که شرکتی مانند بوئینگ از حضور گسترده تولید در ایالات‌متحده حمایت می‌کند، شبکه گسترده‌ای از شرکای بین‌المللی را داراست که میلیاردها دلار روی تولیدات بوئینگ سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این همکاران بوئینگ که پیوندهای عمیقی با دولت‌های محلی خود و جامعه کسب‌و‌کار کشورشان دارند، مواضع تند دولت جدید آمریکا را تهدیدی جدی برای این سرمایه‌گذاری‌ها می‌دانند. این موضوع می‌تواند یک سکوی پرتاب بسیار قوی برای رقیب بوئینگ، یعنی ایرباس فرانسوی باشد.

  «نفتا» و جنگ تجاری

با روی کار آمدن ترامپ و مواضع سختگیرانه و گاه غیرمنطقی وی در مورد نحوه تجارت با دیگر کشورها، تعدادی از شرکت‌های آمریکایی از جمله بوئینگ با مشکلاتی روبه‌رو شده‌اند. این مورد، نیمی از تولید «دریم‌لاینر»ها را به‌طور جدی مورد تهدید قرار داده است. وی قصد دارد در اولین قدم از اقدامات تجاری خود، پیمان «نفتا»، پیمانی 20ساله که کشورهای آمریکا، کانادا و مکزیک را تبدیل به یک منطقه تجارت آزاد کرده بود، لغو کند. وی که دوران ریاست‌جمهوری خود را با مواضع و سیاست‌های بحث‌انگیز و جنجال‌انگیز بسیاری آغاز کرده، گفته است قصد دارد این توافق‌نامه را پاره کند! حالا که آینده «نفتا» در هاله‌ای از ابهام است و ترامپ قصد دارد دیواری چند میلیارد دلاری میان آمریکا و مکزیک بکشد، به‌نظر می‌رسد روزهای سختی در انتظار بوئینگ باشد.

اولین تاثیر اجرای این سیاست‌ها، افزایش قیمت چرخ‌های هواپیمایی است که توسط مکزیکی‌ها ساخته می‌شود. از سوی دیگر، شرکت هواپیمایی «ایرومکزیکو» از یک ناوگان تمام‌بوئینگی بهره می‌برد، در حالی که دو رقیب این شرکت، «اینترجت» و «وُلاریس»، شرکت‌هایی وفادار به غول هواپیماساز اروپایی یعنی ایرباس هستند. در حالی که ترامپ قصد دارد مالیاتی 20درصدی را روی صادرات تمام کالاهای خود به مکزیک در نظر بگیرد، به نظر می‌رسد افزایش قیمت هواپیماهای بوئینگ، «ایرومکزیکو» را هم به سمت ایرباس فرانسوی بکشاند.

وینای باسکارا، کارشناس صنایع هوایی در این مورد می‌گوید: «مالیات 20درصدی برای هواپیماها بسیار سنگین است و محصولات بوئینگ را برای مشتریان مکزیکی بی‌بهره می‌کند. با این تصمیمات، بوئینگ هم در بازار به‌عنوان شرکتی با محصولات گران‌قیمت شناخته می‌شود و هم فروش آن به شرکت‌های اروپایی با مشکلاتی متعدد روبه‌رو خواهد شد.» برای هر محصول بوئینگ، ایرباس رقیبی پابه‌پا دارد.

به‌طور مثال، اگر یک شرکت هواپیمایی قصد خرید یک فروند «بوئینگ 737» را داشته باشد، می‌تواند «ایرباس 320» را نیز به‌عنوان یک مدل مشابه در نظر بگیرد. قیمت هر دو هواپیما تقریبا در یک سطح است.» ریچارد آبولافیا، نایب‌رئیس شرکت تجزیه  و تحلیل هوایی «تیل‌گروپ» معتقد است: «اگر سیاست‌های ترامپ به بوئینگ آسیبی بزند، ایرباس فرانسوی تنها برنده بازی خواهد بود.»

  چین و خاورمیانه

بوئینگ معتقد است چین تا سال 2020 میلادی، یک‌تریلیون دلار هواپیما خریداری خواهد کرد. در این میان درخواست‌ها برای خرید هواپیماهای پهن‌پیکری چون «787 دریم‌لاینر» بسیار بالا خواهد بود. اما سیاست‌های ترامپ و موضع‌گیری‌های سخت وی در مورد تجارت با چین می‌تواند این پیش‌بینی را به کل برهم بریزد.

ترامپ چین را به بازی کردن با واحد پول خود، برای ضرر به کسب‌و‌کارهای آمریکایی متهم کرده است. وی برای مقابله با چینی‌ها، معاهده صلح میان چین و تایوان را نشانه رفته است. وی چین را به‌دلیل ساخت جزایر مصنوعی در جنوب چین مورد شماتت قرار می‌دهد. اقدامات وی در همین روزهای کوتاه، بازارهای تریلیون دلاری، دولت و شرکت‌های هواپیمایی بزرگ این کشور را به‌شدت عصبانی کرده است.

آبولافیا می‌گوید: «در حال حاضر تجارت با چین یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های بوئینگ است. چین کشوری بسیار بزرگ و در حال‌حاضر نیز روی تحویل 20 تا 25 درصد تولیدات بوئینگ حساب باز کرده است.»

دو کشور دیگری که قصد دارند هواپیماهای زیادی را از این شرکت خریداری کنند، ایران و عراق هستند. دولت عراق قصد دارد 18 فروند «بوئینگ 737» و 10 فروند «بوئینگ 787» را به ارزش 3.7 میلیارد دلار خریداری کند. این در حالی است که ایران قراردادی برای خرید 80فروند هواپیما از بوئینگ را به امضا رسانده است که در کل با رقمی بالغ بر 16 میلیارد دلار همراه خواهد بود.
 اما حالا ترامپ رئیس‌جمهور است!  فرمان اخیر وی که با مخالفت قضات شجاع آمریکایی روبه‌رو شد، هر دو کشور ایران و عراق را در فهرست کشورهای ممنوع‌الورود به آمریکا قرار داده بود.

  ساخت آمریکا

ترامپ با وعده تقویت تولید در آمریکا پا به کاخ سفید گذاشت. وی نیز در دوران کاندیداتوری و هم در دوران ریاست‌جمهوری خود، شرکت‌هایی که مشاغل آمریکایی را به کشورهای دیگر منتقل کرده‌اند، مورد انتقاد و تمسخر قرار داده است. آبولافیا ادامه می‌دهد: «اما برای بوئینگی که قطعات پرنده‌های آن، هر یک در کشوری دیگر تولید می‌شود نیز این سیاست‌ها بسیار هشداردهنده خواهد بود و حتی ادامه تولید هواپیما را غیرممکن خواهد ساخت.» دلیل این موضوع این است که شرکت‌هایی که در ساخت هواپیماهای بوئینگ شریک هستند به این امید سرمایه‌گذاری کرده‌اند که در طول گذر زمان و تکمیل تولیدات به سود خود دست یابند.

آبولافیا می‌افزاید: « معتقدم او فکر می‌کند تولید هواپیما مانند ساخت یک برج است که اگر سیمان آن را از کشور دیگری تهیه کند، برای ادامه ساخت آن با مشکلی مواجه نخواهد شد، اما صنعت هواپیماسازی این گونه کار نمی‌کند. سوددهی این گونه قراردادها در طول زمان صورت می‌گیرد و این که فکر کنیم امسال فلان قطعه را از این کشور و سال دیگر از آن کشور تهیه می‌کنیم، فکری کاملا اشتباه است.

به‌عنوان مثال قسمت نوک بال‌های «787 دریم‌لاینر» را که ساخت ژاپن است، در نظر بگیرید. اگر قرار بود بوئینگ، ژاپنی‌ها را به‌عنوان تامین‌کننده اصلی این بخش از هواپیما در نظر نگیرد، از آنجا که این قراردادها معمولا 30 ساله هستند و این شرکت می‌خواست هر ساله هزینه آن را به ژاپنی‌ها بپردازد تا در صورت نیاز تامین کننده آن را در سال بعدی تغییر دهد، باید هزینه بسیار سنگینی را پرداخت می‌کرد. سپس باید یک جایگزین آمریکایی پیدا می‌کرد. در عمل یعنی تامین‌کننده‌ای که قادر باشد تولیداتی مشابه و در حد تولیدات ژاپنی داشته باشد، در این کشور وجود ندارد.»

  نیروی هوایی «توئیت»!

یک هفته پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، ترامپ توئیتی را منتشر کرد که صرفا یک شرکت را نشانه رفته بود، بوئینگ! وی در این توئیت نوشته بود: «بوئینگ در حال ساخت «بوئینگ 747» جدید برای رئیس‌جمهور جدید آمریکاست اما هزینه‌های آن خارج از کنترل و بیش از 4 میلیارد دلار است. این سفارش را لغو کنید!»

بوئینگ که به‌شدت از این توئیت جا خورده بود، مجبور شد به‌سرعت با صدور بیانیه‌ای اعلام کند تا امروز 170 میلیون دلار برای بررسی امکانات جدید این هواپیما هزینه شده است. نکته قابل‌توجه در  این میان این است که شرکت‌های آمریکایی شاید بدون هیچ‌گونه اعلام قبلی مورد هجوم حملات رئیس جمهور جدید آمریکا قرار گیرند که این حملات نیز سهام این شرکت‌ها را با افت بسیار شدیدی مواجه می‌کند، درست مانند ریزش یک‌میلیون دلاری ارزش سهام بوئینگ!