عصر ایران؛ یوسف ناصری- یکی از منابع آلوده کننده هوای شهرهای ایران، لنت ترمزهای آزبستی است. آزبست (Asbestos) یا پنبه نسوز و کوهی، در برابر حرارت و گرما مقاوم است و به همین دلیل در تولید لنت ترمز و اقلام متفاوت و متنوعی از قبیل محصولات سیمانی و لوله های سیمانی و صفحه های ایرانیت و لباس های نسوز و منسوجات و صفحه کلاچ و واشر و آسفالت و کاشی و پلاستیک کاربرد دارد.

آزبست، خاصیت سرطان زایی هم دارد و باعث بیماری های آزبستوز(التهاب ریه)،مزوتلیوم(سرطان پرده جنب ریه یا پرده صفاق در حفره شکم)، سرطان ریه و سرطان حنجره می شود. در کشورما تولید اقلام آزبستی ممنوع شده است ولی در تحقیقاتی که به عمل آمده همچنان یکی از منابع آلودگی هوای شهرهای ایران، لنت ترمزهای آزبستی است.

در گفت و گویی که با محمدرضا نجفی منش، عضو انجمن قطعه سازان ایران داشتیم او تاکید می کند شرکت های ایرانی که لنت ترمز تولید می کنند از آزبست استفاده نمی کنند. نجفی منش، اعتقاد دارد که لنت ترمزهای آزبستی، وارداتی است و نه تولید داخلی. گفت و گوی ما را با او می خوانید.

***

*آقای نجفی منش شما اخیرا در مورد واردات قاچاقی قطعات و لوازم یدکی گفته اید مطئن باشید آمار قطعاتی که به صورت قاچاق وارد کشور می شود بیش از اعدادی است که اعلام می-شود. بر چه مبنا معتقدید میزان واردات قاچاق قطعات خودرو بیش از ارقام اعلام شده است؟

-یک برآورد انجام شده است که بیش از یک میلیارد دلار است. چون قاچاق، آمار ندارد. بر اساس فروشی که در بازار وجود دارد و قطعاتی که در بازار مصرف می شود پیش بینی شده است که این میزان بالای یک میلیارد دلار باشد.

*آیا بررسی خاصی انجام شده است که میزان قاچاق هر قطعه خودرو چقدر است و فرضا میزان لنت ترمز چقدر قاچاق می شود؟

-ما آماری برای قاچاق نداریم. این است که عدد آن ممکن است روی حدس و گمان باشد. اما اتفاقا یکی از اقلامی که قاچاق می شود همین لنت ترمز است و به صورت قاچاق وارد می-شود.

*در سال 1394 رئیس انجمن صنایع تولید لنت ترمز و کلاچ ایران گفته بود سالیانه 500 میلیارد تومان لنت ترمز وارد کشور می شود. چنین ارقامی ممکن است فقط در بخش واردات لنت ترمز وجود داشته باشد؟

-بله؛ الان متاسفانه واردات، زیاد است. بحثی مطرح است که با اعمال تعرفه مناسب و همچنین جلوگیری از قاچاق، این میزان در حداقل خودش قرار بگیرد. یک علت عمده آن، این است که محصولاتی که تولید داخل دارد باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند. به همین دلیل برخی افراد برای این که اصلا معلوم نشود چنین فعالیتی انجام می دهند و دوم برای این که از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده خلاصی پیدا کنند، مشتری بازار قاچاق می شوند.

*در آبان ماه سال جاری یک دستگاه تریلی کانتینربر در آزادراه اندیمشک - خرم آباد توسط ماموران مبارزه با قاچاق متوقف شد که 34 هزار عدد انواع لنت ترمز بدون مجوز گمرکی به مقصد تهران حمل می کرده است. آیا همه این نوع محموله های قاچاقی لنت ترمز که وارد کشور می شود بدون کیفیت هستند؟

-خیر. نمی شود بگوییم همه آنها بدون کیفیت هستند. اما قاچاق است. قاچاق یعنی ضد تولید و ضد منافع ملی. حتی اگر کالای بی کیفیت از طریق قاچاق وارد کشور شود به چند جا ضربه زده شده است. هم به گمرکات که سود و عوارض گمرکی پرداخت نشده است و هم به تولید داخلی که دارد این کالا را در یک شرایط نابرابر تولید می کند. چون تولید کننده داخلی باید، عوارض مربوطه را پرداخت کند و مالیات بر ارزش افزوده را بدهد ولی قاچاق این کار را انجام نمی دهد.

*عمده قطعات وارداتی خودرو از کشور چین وارد می شود. چرا اینقدر واردات قطعه از چین داریم؟

-برای این که کشور چین، تولید بسیار گسترده قطعات خودرو را دارد. در چین 263 تولید کننده لنت خودرو وجود دارد. محصولات تولیدی آنها از مرغوبیت لازم برخوردار نیستند و قیمت پایینی دارند. به همین دلیل برای آنها صرف می کند محصول خود را در کشوری مثل ایران بفروشند و سود بالایی کسب کنند.

اما کلا باید با پدیده قاچاق برخورد شود. چون قاچاق به ضرر تولید ملی و به زیان کل کشور است. برای مثال در مورد لنت ترمز، الان لنت سازان داخلی ما توانایی تامین لنت مورد نیاز کشور را دارند. یعنی کمبودی در زمینه تولید لنت ترمز وجود ندارد که بگوییم تولید داخلی کم است و مثلا یک بخش باید از خارج از کشور تامین شود.

*از 145 شرکت تولید کننده لنت ترمز در ایران فقط 30 شرکت فعال هستند. این آماری است که توسط مسئولان انجمن صنایع تولید لنت ترمز و کلاچ اعلام شده. آیا این تعداد شرکت داخلی می توانند نیاز داخلی به لنت ترمز را تامین کنند؟

-ما حدود 40 شرکت ثبت شده لنت در داخل کشور داریم که نزدیک به 20 شرکت از آنها فعال هستند.

*واقعا تولیدات این شرکت ها همگی استاندارد و بدون استفاده از آزبست است که خاصیت سرطان زایی دارد؟

-اصلا لنت ترمز از کالاهایی است که در ایران، استاندارد اجباری دارد. یعنی اگر شرکت های ایرانی، استاندارد نداشته باشند، اصلا نمی توانند به بازار عرضه کنند. حدود 20 سال است که در ایران مصرف و تولید آزبست، قدغن است. یعنی یک کار خلاف است. من سراغ ندارم جایی را که اصلا جرات کند آزبست مصرف کند.

لنت ترمزهای سرطان زا وارداتی است/ سهم لنت ترمز در آلودگی هوا

*در صنایع دیگر مثل تولید لوله های سیمانی و تولید لباس که آزبست مصرف می شود و مقاومت را بالا می برد، اطلاع دارید که از آزبست استفاده می شود یا نه؟

-قاعدتا استفاده از آزبست در همه جا قدغن است. یعنی هیچ جایی نیست که مجاز باشد آزبست مصرف کند. البته آزبست، خاصیت خوبی که دارد از نظر استحکام و مقاومت دهی است ولی چون حالت سرطان زایی را دارد و برای سلامتی، مضر است، استعمال آن قدغن است.

*در سال های اخیر بررسی هایی در خصوص میزان آزبست در هوای مناطق پر ترافیک در برخی شهرهای کشور انجام و مشخص شده که یک منبع آلودگی، لنت ترمز وسایل حمل و نقل است. این نشان می دهد که لنت ترمز خودروها هنوز ایجاد آلودگی می کند و به طور مشخص یکی از دلایل را لنت ترمزهای چینی می دانند.

-ممکن است شرکت های چینی از آزبست استفاده کنند. چون مصرف آزبست در چین، قدغن نشده است. امکان دارد قطعاتی از چین وارد شود و آزبست داشته باشد.

*همه این لنت ترمزهایی که آزبست دارند و آلودگی ایجاد می کنند وارداتی است؟

-در داخل کشور چون استاندارد ملی در تولید لنت ترمز داریم استفاده از آزبست، قدغن است. تولید لنت ترمز در داخل کشور، خصوصیات و ویژگی های دیگری هم دارد که شرکت های تولید کننده داخلی حتما باید همه این موارد را رعایت کنند والا علامت استانداردشان را از دست می دهند.

*محصولاتی که از اروپا به ایران می آید و در چارچوب قراردادهایی که با شرکت های اروپایی تولید کننده خودرو منعقد شده است، وضعیت لنت ترمز آنها چگونه است و آیا تولید لنت ترمز در ایران هم دارند؟

-می توانند تولید لنت ترمز داشته باشند. وقتی که یک مجموعه خودروسازی در کشور ما فعالیت می کند فرض کنید مجموعه ترمز را با یک شرکت قرار می بندد و آن شرکت می تواند لنت ترمز را در داخل کشور تامین کند.

*استفاده از آربست در شرکت های اروپایی ممنوع است.

کاملا. حتی غیر از آزبست، دارند کاری می کنند که مس هم در لنت ترمز حذف شود.

*کشور کانادا چگونه استفاده از آزبست را ممنوع اعلام نکرده است و استفاده کنترل شده از آن را مجاز می داند؟

-من اطلاعات آن کشور را ندارم و نمی توانم بگویم چرا این کار را انجام داده اند.

*ولی نسبت به چین اطلاعات کاملی دارید؟

-بله؛ من اخیرا پیش در چین بودم و در نمایشگاه هم شرکت کردم. فقط 76 شرکت لنت ساز در نمایشگاه حضور داشتند. نمایشگاه بین المللی خودرو در شانگهای چین برگزار شده بود.

*علت پایین بودن قیمت های لنت چینی دقیقا می دانید به چه عاملی برمی گردد؟

-در آنجا همه نوع قیمت دارند. هم قیمت های پایین دارند، هم قیمت های متوسط و هم قیمت های بالا. با توجه به نوع کیفیت و موادی که مصرف می شود قیمت های متفاوتی وجود دارد. جالب است بدانید که در چین قیمت کارگر از قیمت ایران، الان بیشتر شده. یعنی هزینه کارگری.

*قیمت های محصولاتی که در چین با آزبست تولید می کنند نسبت به سایر محصولاتی که آزبست ندارد، چگونه است؟

-هم قیمت این محصولات، پایین تر است و هم البته استحکام بهتری دارد. اما چون آزبست، خطرناک است و برای سلامتی، خوب نیست در برخی کشورها قدغن شده است وگرنه هنوز ماده ای که آن مقاومت را با آن قیمت انجام بدهد، نتوانسته اند جایگزین کنند. مواد دیگری استفاده می کنند که هم هزینه آنها بالاتر است و تازه استحکامی که آزبست دارد، آنها ندارند.

*موادی که در تولید لنت ترمز جایگزین آزبست شده اند آیا خطر دارند یا ندارند و آیا آلودگی ایجاد می کنند یا نه؟

-خطرات مواد جایگزین بسیار کمتر است. چون همه اینها از نظر آلایندگی، بررسی می شوند لذا این کار تحت کنترل است.

*در تولید صفحه کلاچ و واشر هم از آزبست استفاده می کنند. چقدر این اقلام در آلودگی هوا تاثیر دارند؟

-واشرها خیلی نقش عمده ای دارند و اگر نباشد سیستم خراب می شود و از بین می رود. بعید می دانم از آزبست استفاده کنند.

*یعنی از مواد جدیدی به جای آزبست استفاده می کنند؟

-بله؛ در آن کشورها هم مواد غیر آزبست کاربرد دارد.

*در چین برای تولید واشر و صفحه کلاچ از آزبست استفاده می شود؟

-در چین آزبست مصرف می شود.

*در اقلامی که وارد کشور می شود یا قاچاقی وارد می شود اقلامی مثل واشر وجود دارد که از آزبست تولید شده باشد؟

-در این زمینه اطلاع ندارم. اقلامی که به طور رسمی وارد کشور می شود از این نظر تحت کنترل است و اگر به طور رسمی وارد شود سازمان استاندارد ایران بررسی می کند. اما در واردات غیر رسمی، هیچ کنترلی انجام نمی شود.

*چگونه می توان مصرف محصولاتی که آزبست دارد کنترل شود و آلودگی مربوط به این نوع محصولات به کنترل در بیاید؟

-اگر از آزبست مصرف شود حتما آلاینده است.

*چون قیمت لنت ترمز آزبستی ارزان تر است به نوعی نمی توان کاری برای حذف آن انجام داد؟

-اگر می توانستند همه انجام می دادند. به هر حال آزبست، دو خاصیت دارد. هم ارزان است و هم استحکام خوبی دارد.

*راه حلی وجود دارد که محصولاتی را جایگزین محصولات آزبستی کرد که آلوده کننده نباشند؟

همین الان از موادی استفاده می کنند که آلوده کننده نیست.

*ولی چون قیمت های این محصولات بالاتر است باعث می شود مردم به سمت مصرف اجناس ارزان تر بروند که آلوده کننده و عامل ایجاد سرطان است.

-در این زمینه باید آگاهی داد که به این سمت بروند و آلایندگی کمتری ایجاد شود. برای مثال قبلا ما از بنزینی استفاده می کردیم که آلایندگی، زیاد داشت ولی الان بنزین با استاندارد یورو 4 مصرف می کنیم که آلایندگی کمتری دارد یا بعدا به سمت بنزین یورو 5 و یورو 6 برویم که آلاینده ها کمتر شود. به هر حال باید فرهنگ سازی هم انجام شود که مردم بدانند سراغ چه کالایی بروند.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه