عصر ایران- دستور دونالد ترامپ رییس جمهوری تازه به قدرت رسیده در آمریکا برای جلوگیری از ورود اتباع 7 کشور مسلمان و از جمله ایران به این کشور حضور اصغر فرهادی کارگردان فیلم « فروشنده» و بازیگران و همراهان او را به خاطر نامزدی دریافت جایزه اسکار در هاله ای از ابهام قرار داده بود.

اخبار غیر رسمی اما حکایت از آن داشت که ویزای نامزد اسکار صادر می شود و ترامپ نمی خواهد یا نمی تواند در برابر آکادمی یی قرار گیرد که یکی از نمادهای ایالات متحده است.

هنوز اصغر فرهادی تصمیم قطعی خود را اعلام نکرده بود که ترانه علیدوستی بازیگر نقش «رعنا» در فیلم «فروشنده» به صراحت اعلام کرد در مراسم اسکار حاضر نمی شود تا اعتراض خود را به نوع نگاه و رفتار رییس جمهوری آمریکا به ایرانیان به گوش جهانیان برساند.

این اقدام با واکنش های گسترده داخلی و خارجی رو به رو شد و شاید تنها کیهان بود که در اصالت تصمیم دختر هنرمند ایرانی تردید کرد!

بازیگر از کارگردان پیش افتاد و در پی او اصغر فرهادی نیز اعلام کرد به آمریکا نخواهد رفت و همین توجه ها این حس را ایجاد کرد که بخت « فروشنده» برای دریافت اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان فزونی یافته و این اتفاق هم افتاد و سینمای ایران به افتخاری دست یافت که هیچ کشور دیگر منطقه تجربه نکرده است: دو اسکار برای یک کارگردان به فاصله چند سال. آن هم برای دو فیلم که نه با ارزش های آمریکایی که با هنجارهای طبقه متوسط در ایران ساخته شده اند.

برای این که اهمیت این جایزه را در بُعد آسیایی و در فیلم های غیر انگلیسی زبان یادآور شویم شاید این آمار کافی باشد:

ژاپن 12 بار نامزد اسکار شده و 4 مرتبه دریافت کرده است. بعد از ژاپن، حالا ایران قرار دارد که سه بار نامزد و دوبار برنده شده در حالی که تایوان سه بار نامزد و یک بار برنده شده و سهم هند در بخش فیلم های غیر انگلیسی تنها سه بار نامزدی بوده و جایزه اسکار را در این بخش نبرده است. فلسطین و و نپال و ویتنام هم هر کدام یک بار کاندیدا شده اند. ( منبع: تجربه/ نوروز 96/ص 38)

دلواپسان ایرانی اما به جای این که از موفقیت بین المللی هم وطن خود که هیچ سابقه فیلم سازی در سال های پیش از انقلاب ندارد و چون در سال1357 کودکی 6 ساله در خمینی شهر اصفهان بوده انگ های معمول همکاری با دفتر فرح نیز به او نمی چسبد خرده های دیگری گرفتند.

یکی آن را سیاسی دانست حال آن که اگر هم سیاسی باشد در نقطه مقابل سیاست های ترامپ قرار می گیرد و جای ناخرسندی ندارد. دیگری اعطای جایزه را نه به خاطر خود فیلم که به این سبب دانست که یکی از سرمایه گذاران خانمی قطری است. یعنی کشوری که صنعت سینما ندارد و البته بر خلاف عربستان سعودی سالن سینما دارد بر روی فیلم یک کارگردان ایرانی سرمایه گذاری کرده تا او اسکار بگیرد.

نارضایتی اصلی اما شاید به این خاطر بود که اصغر فرهادی به نمایندگی از جانب خود انوشه انصاری و فیروز نادری را به آکادمی اسکار فرستاد تا مجسمه زرین را دریافت کنند.

این دو البته هیچ نسبتی با سینما ندارند اما نام آنان یادآور فضاست. چرا که یکی (انوشه انصاری) نخستین زن ایرانی است که به فضا رفته و مقیم آمریکاست و دیگری (فیروز نادری) نیز یک چند مدیریت گروه مریخ ناسا – سازمان فضایی آمریکا- را بر عهده داشته و او هم سال هاست که در ایالات متحده زندگی می کند.

اقدام نمادین فرهادی به این خاطر بود که بگوید دنیا را از بالا و از فضا می بیند و نه مانند ترامپ بر پایه جداسازی های زمینی و البته چون این دو نه رابطه ای با جمهوری اسلامی دارند و در عین حال عداوتی هم ندارند چهره های ایدیولوژیک به حساب نمی آیند که منتقدان داخلی از انتخاب آنان راضی باشند.

تلویزیون رسمی نیز هر چند با دلواپسان هم آوا نشد اما چنان که شایسته جایزه ای با چنین اعتباری است به اسکار فرهادی نپرداخت. در حالی که 20 سال قبل و در سال 1376 اصغر فرهادی همکاری خود با تلویزیون را شروع کرد و حاصل آن فیلمنامه های 22 قسمت از سریال «روزگار جوانی» به تهیه کنندگی اصغر توسلی و کارگردانی شاپور قریب بود که سریال محبوبی هم شد.

هم زمان با پخش روزگار جوانی سریال «ماه مهربان» را نوشت و کارگردانی کرد. مجموعه « چشم به راه» با بازی جمشید جهان زاده دومین تجربه کارگردانی او در تلویزیون بود. توان و مهارت او در پرداختن به داستان های جذاب بدون ریخت و پاش های معمول او را به عنوان کارگردانی معرفی کرد که ایده را به سرمایه و مخاطب بدل می کند.

بعد تر«داستان یک شهر» را برای شبکه تهران ساخت و این بار خود تهیه کننده بود. این پیشینه اما انگار کافی نبود که سیمای جمهوری اسلامی به این افتخار ببالد البته چند ماه قبل وقتی شهاب حسینی در کن و به خاطر همین فیلم به عنوان بهترین بازیگر انتخاب شد به سابقه مجری گری «سید شهاب الدین حسینی » اشاره کردند.

در عرصه سیاست و روز 23 اسفند سایت دولت بهار که پایگاه اطلاع رسانی احمدی نژاد و همفکران است متن نامه سرگشاده یا سرگشوده « اسفندیار رحیم مشایی» به سید محمد خاتمی رییس جمهوری پیشین و اصلاح طلب ایران در سال های 76 تا 84 را منتشر کرد.

نامه ای مفصل و در عین حال احترام آمیز که حرف اصلی خود را در یک بند می زند: « مایلم با اصرار بر این حقیقت تأکید کنم که اکثریت قاطع مردم در سال ها ی84 و 88 با رویکردی اصلاح طلبانه از جناح موسوم به اصلاح طلب عبور کردند.»

آنها که در سال 84 می گفتند اصول گرای واقعی ماییم نه آنها که به اصول گرا شهره اند حالا می خواهند بگویند اصلاح طلب واقعی ماییم نه آنها که به اصلاح طلب شهرت دارند و این ادعا را با نماد اصلاحات و کسی که در 20 سال گذشته و هر دو سال یک بار در هر انتخاباتی تأثیر گذاشته مطرح می کند.

برخی تحلیل ها این نامه را به منزله اعلام جدایی کامل مثلث احمدی نژاد، مشایی و بقایی از اصول گرایی سنتی و اعلام نیروی سوم ارزیابی کردند.

اتفاق قابل اعتنای دیگر حضور دکتر محمد علی همایون کاتوزیان ایران شناس برجسته و استاد ممتاز دانشگاه آکسفورد در کنفرانس جامعه شناسی تاریخی ایران در تهران بود. همایشی که درباره نظریه مشهور او « ایران؛ جامعه کوتاه مدت» برپا شده بود و در آن کاتوزیان ضمن توضیح دیدگاه خود به بیان تفاوت های استبداد و دیکتاتوری پرداخت.

اسفند ماه و طبعا سال 1395 رو به پایان بود و رسانه ها دست در کار تهیه ویژه نامه ها و سال نامه های نوروزی با تأکید بر مرگ های بزرگ سال ( هاشمی رفسنجانی، عباس کیارستمی، داوود رشیدی، منصور پور حیدری، آیت الله موسوی اردبیلی، فیدل کاسترو، محمد علی کلی و لئونارد کوهن) بودند که خبر رسید یکی از چهره های شاخص اهل رسانه و از منتقدان و روزنامه نگاران سرشناس سینما با تنها 54 سال سن نیز درگذشت و او کسی نبود جز آقای خوش سیمای دنیای تصویر: علی معلم.

داشتند درباره او هم با شتاب مطلبی آماده می کردند که خبر رسید ترانه سُرای پرآوازه – افشین یداللهی- که دانش آموخته حرفه پزشکی بود در یک سانحه رانندگی در جاده هشتگرد درگذشت و خبر تلخ ایام عید هم این که همسر او نیز که در همان سانحه سهم گین تصادم تریلی و سورنتو مصدوم و مجروح شده بود تاب نیاورد و غم دو خانواده را مضاعف کرد.

دفتر سال 1395 در حالی بسته شد که بهار 96 با در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری آبستن خبرهای بسیاری است...

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه