پنج نگرانی بزرگ خاتمی از زبان خودش

عصرایران - سید محمد خاتمی در دانشگاه تهران ، جمله ای گفت که در میان هیاهوی رسانه ای حامیان و مخالفان سیاسی اش ، به محاق رفت و چندان مورد توجه قرار نگرفت؛ او گفت: «اگر كسی احساس كند آمدن او با كارشكنی توأم می‌شود باید به سراغ فردی رفت كه تحول‌خواه باشد و روی او هم ، حساسیت كمتر باشد تا هم بتواند به مردم خدمت كند و هم نیروها هدر نرود.»

به نظر می رسد ، این ، کلیدی ترین بخش از سخنان خاتمی بود که با اخباری که از برخی جلسات وی با کنشگران سیاسی به بیرون درز کرده است ، همخوانی محتوایی دارد.

خاتمی در یکی دو ماه اخیر در برخی نشست های غیر رسمی سخنانی با این مضمون گفته است: من برای آمدن و رقابت انتخاباتی مشکلی ندارم ، حتی از جانب رهبری هم هیچ مساله ای وجود ندارد زیرا من و ایشان روابط بسیار خوبی باهم داریم و  ایشان نسبت به من حسن ظن دارند اما دغدغه هایی وجود دارد که نامزدی مرا با تردیدهای جدی مواجه کرده است:

1- برنده شدن در انتخابات ، یک چیز است و اداره کشور در قامت رئیس جمهور ، یک چیز دیگر ؛ امروز مردم زیادی مرا می خواهند و مدام از من برای حضور در انتخابات دعوت می شود ولی آیا فردا که به فرض رئیس جمهور شدم و موج مشکلات اقتصادی همچنان پابرجا بود، آیا باز هم از من حمایت می شود؟

مردم از رئیس جمهور ، انتظار دارند به سرعت وضعیت اقتصادی شان را بهبود بخشد ولی کمتر به این نکته توجه می شود که این بهبود ، زمان بر است ؛ به عنوان مثال ، طبق پیش بینی ها در تابستان سال آینده ، خاموشی های روزانه برق به 4 ساعت برسد که در چنان وضعیتی مردم خواهند گفت"صد رحمت به احمدی نژاد که در زمانش 2 ساعت خاموشی داشتیم" ولی به این مساله توجه نخواهد شد که برای حل بحران خاموشی ها ، نیاز به سرمایه گذاری های چند ساله داریم و یک شبه نمی شود مشکل را حل کرد.

این مردم از من توقع تورم یک رقمی و حداکثر 12-10 درصدی دارند ولی واقعیت این است که نمی توان به سرعت تورم کنونی را به این حد تقلیل داد و بنابراین ، همین مردمی که امروز توقع حضور مرا دارند ، اظهار نارضایتی خواهند کرد.

2-وقتی مردم ناشکیبایی کنند ، بسیاری از جریان های سیاسی هم که امروز از من دعوت می کنند ، پشتم را خالی می کنند تا در پرداخت هزینه های سیاسی ، سهیم نباشند؛ من از ناهمراهی ها نگرانم.

3-درباره مسائل سیاسی نیز ، تندروی های برخی گروه ها ، باعث شده است امروز در میان برخی مقامات ارشد و چهره های ذی نفوذ، درباره آمدن مجدد من ، نگرانی های جدی وجود داشته باشد ؛ آنها به من می گویند "ما با تو مشکلی نداریم ولی این تندروهایی که بعضاً در اطرافت هستند ، ما را نگران می کنند".
اگر من رئیس جمهور شوم و بخواهم اصلاحات سیاسی را با سرعت مطمئنه پیش ببرم تا افراط و تفریط ها به حداقل برسد، برخی از همین گروه ها که دور و برم هستند، پشتم را خالی می کنند و می گویند ما می دانستیم فلانی ترسوست!

4-رئیس جمهور باید چه کند؟ مگر نه این است که باید به مردم خدمت نماید؟ اما در شرایطی که کانون های قدرت بخواهند علیه وی کارشکنی کنند ، مگر می شود برای مردم کار کرد و مگر جز این است در چنان فضای بحران زده ای ، کشور آسیب می بیند؟
واقعاً نگرانم سیاه نمایی کنند ، کارشکنی نمایند و نگذارند کار بکنم و اگر نتوانم کاری از پیش ببرم ، رئیس جمهور شدنم چه سودی دارد؟

5-این که گفته ام باید اجماع شود تا بیایم ، منظورم اجماع فقط اصلاح طلبان بر روی من نیست ، بلکه هدف این است که کلیت نظام و مسوولان ارشد آن و نیز اکثریت گروه ها و جریان ها ، به این جمع بندی و اجماع برسند که باید از شرایط کنونی فاصله گرفت و مدیریت جدیدی را در قوه اجرایی کشور دنبال نمود.
 
در واقع خاتمی با  اظهار این دغدغه های پنج گانه در نشست های غیر رسمی (جملات نقل به مضمون است) ، تاکید دارد که بر روی وی حساسیت زیاد است و لذا پیشنهاد می کند که به دنبال گزینه ای "تحول خواه" باید رفت که " حساسیت بر روی وی کمتر باشد" تا "نیروها هدر نرود".

البته خاتمی ، چنین فردی را معرفی نکرده است ولی با توجه به عباراتی که به کار برده ، می توان نتیجه گرفت که او در صدد است به جای آن که رئیس جمهور شود ، در فرایند معرفی گزینه یا گزینه های ریاست جمهوری ، نقش آفرین باشد ولو آن که آن فرد یا افراد ، مشخصاً عضو جبهه اصلاحات نباشند ولی به قول خاتمی «تحول خواه» باشند(دقت کنید که خاتمی به جای واژه مصطلح "اصلاح طلب" که برای اشاره به یک جریان خاص مورد استفاده است، از کلمه"تحول خواه" که معنای عام تری دارد ،

استفاده کرده است که با توجه به تجربه سیاسی خاتمی و قدرت سخنوری وی ، قطعاً این واژه را حساب شده به کار برده است.
این تحلیل به ویژه هنگامی تقویت می شود که مطلع باشیم هم اکنون این اندیشه در میان برخی طیف های اصلاح طلب به طور جدی وجود دارد که "بهتر است اصلاح طلبان ، به یک چهره معتدل که
الف)الزاماً عضو جبهه اصلاحات نباشد
ب) بتواند احمدی نژاد را در انتخابات شکست دهد
ج)مشکلات ریاست جمهوری بعدی را به دوش بکشد
 رضایت دهند،  تا بتوانند در مدت 4 یا 8 سال آینده ، با بازسازی اساسی خود ، وارد صحنه انتخابات شوند و با قدرت بیشتر و برنامه های اجرایی منسجم تر و تئوری های روزآمدتر قوه مجریه را در اختیار بگیرند."
مع الوصف با توجه به پیچیدگی بازی سیاسی در ایران به ویژه در دوره جاری منتهی به انتخابات ریاست جمهوری دهم ، هنوز زود است که درباره ترکیب نهایی کاندیداها و حضور یا عدم حضور سید محمد خاتمی در این فهرست ، قضاوت کرد ولی توصیه خاتمی به جستجوی فردی دیگر به جای خود ، نکته ای است که نباید در تحلیل های انتخاباتی جاری نسبت بدان غفلت ورزید.