شاید وقتی حسن روحانی در شامگاه دوم بهمن ماه در مقابل این پرسش رضا رشید پور که خیال مردم از بابت نرخ دلار راحت باشد ؛ هیچ کس به دلار 5300 تومانی این روزها فکر نمی کرد اما شد آنچه که نباید می شد!

در منطق اقتصادی برخی از علمای اقتصاد می گویند که خوب شد دلار رشد کرد چون باید رشد می کرد و فنر آن را به زور نگاه داشته بودند؛ تردیدی نیست که دلار در کشور ما کنترل می شود و وعده دولت نیز کنترل آن بود و اگر غیر از این بود نباید آدرس غلط به مردم داده می شد!باری؛ همه چیز در کشور ما صعودی شده الا قیمت سهام.همه می گویند تقصیر دکتر ترامپ است که می خواهد برجام را پاره کند!اما آیا همه چیز تقصیر اوست؟

مثال های زیادی می توان عنوان کرد که اثبات می کند رخدادهای اخیر اقتصاد ایران و ترس مردم از خرید سهم در بورس و این که خیلی ها خرید دلار و سکه را به خرید سهم ترجیح می دهند ، فقط به ترامپ و برجام بر نمی گردد.

من فقط یک مثال برای شما می زنم. روز گذشته این نامه در شبکه های تلگرامی بورسی ها دست به دست همه می شد. این نامه که توسط معاون وزیر صنعت،معدن و تجارت نگاشته شده از پیشنهاد یک مقام دولتی برای عرضه محصولات مهمی مثل فولاد و مس در بورس کالای ایران با ارزمبادله ای یعنی 3780 تومان حکایت دارد.

نامه مزبور سبب افت حدود 400 واحدی شاخص بورس شد و تنها امید بازار سهام یعنی فولادی ها و سهام وابسته که به دلیل رشد قیمت های جهانی و افزایش قیمت های داخلی رشد کرده بودند را قرمز پوش کرد.
این نامه می گوید همه چیز گران شده اما یک شرکت فولادی باید محصول خود را با دلار زیر 3800 تومان بفروشد چون از صنایع پایین دستی باید حمایت شود!

این رخداد اگر عملی شود همه باید بروند و دلال بازار فولاد شوند ،چون دلار که 5300 تومان شده و محصولی است که به نرخ ارز وابسته است.یعنی اگر شما در بورس کالا بر اساس ارز مبادله ای و به اسم دلال یا مصرف کننده پایین دستی فولاد بخرید عملا دلار زیر 3800 تومانی خریده اید و رانت بزرگی به شما تعلق گرفته است!

حالا باید از آن مقام دولتی که روز جمعه گفته بود خوب شد دلار گران شد بپرسیم اگر واقعا اتفاق خوبی رخ داده چرا می خواهند یک رانت عجیب و قریب در صنعت فولاد ایجاد کنند و اساسا چه تضمینی هست که خیلی دیگر از صنایع را مجبور نکنند که با دلار مبادله ای محصول در بورس بفروشند!

پشت پرده چنین تصمیماتی چیست؟مگر قرار نبود دولت فقط نظاره گر باشد؟بزرگی می گفت تخم مرغ گران شده چرا همه یقه دولت را می گیرند؟پاسخ نگارنده این بود : دولتی که در همه چیز دخالت می کند ، حتی اگر در گرانی تخم مرغ نقشی نداشته ، مردم او را مقصر می دادند . این دولت و همه دولت های گذشته مداخله گر جدی در اقتصاد بوده و هستند.پس همه چیز به دولت ربط دارد؛ گرانی تخم مرغ ، جهش دلار و حتی گرانی آجیل شب عید.

سهامداری که به دلیل رشد نرخ دلار چند هفته یا چند ماه پیش سهام فولاد مبارکه ، مس یا شرکت های این چنینی را خریده چه گناهی کرده که یک شبه مسئولی از گوشه و کناری بدون توجه به ابعاد و تبعات موضوع دست به قلم می شود و شرایط کسب و کار چند صنعت که هزاران ذینفع را عوض می کند؟

بله ، برای بی اعتمادی به بورس که عنوان ویترین اقتصادی کشور را یدک می کشد به ترامپ و بن سلمان نیازی نیست!
نمی دانم چطور یاد رئیس جمهور احمدی نژاد افتادم ، کسی استارت رشد قیمت خوراک پتروشیمی ها از حدود 3 سنت به 13 سنت در ماه های اخیر ریاست جمهوری در ستاد هدفمندی یارانه ها را زد و در ادامه این ماجرای کش و قوس دار با پرچمداری بیژن زنگنه وزیر نفت روحانی در دولت یازدهم ادامه پیدا کرد و بورس ما که در آن زمان 25 درصدش پتروشیمی ها بودند برای حدود 2 سال ( 20 ماه) صدها سهامدار خرد و کلان را به زیان سنگینی فرو برد.

کاش قبل از هر نامه نگاری و هر تصمیمی روی یک تکه کاغد اثرات مثبت و منفی آن را بنویسیم ، البته اگر به ایران فکر می کنیم.

*کارشناس بورس و روزنامه نگار اقتصادی